خط فارسی
تاجیک‌ها خط فارسی را عربی نامیدند
- خط فارسی
- نمایش از شنبه, 09 مرداد 1389 10:38
- بازدید: 7283
برگرفته از روزنامه جام جام
گزارش تحلیلی «جام‌جم» درباره ادعای اخیر وزیر آموزش و پرورش تاجیکستان
آرش شفاعی
خبرگزاری‌ها دیروز به نقل از عبدالجبار رحمانف، وزیر آموزش و پرورش تاجیکستان نوشتند، زبان تاجیکی به الفبای کریلی باقی خواهد ماند و ضرورتی برای روی آوردن به خط عربی نمی‌بینیم.
براساس خبری که خبرگزاری نووستی آن را مخابره کرده بود، وی افزوده است: ایران برای یادگیری خط عربی کتاب‌هایی را برای مدارس تاجیکستان ارسال می‌کند که دانش‌آموزان براساس آنها «زبان عربی» را یاد بگیرند! این اظهارات تکرار موضعگیری چندی پیش امام علی رحمان، رئیس‌جمهور این کشور فارسی‌زبان است که اعلام کرده بود کشورش تا 10 سال آینده به خط عربی روی نخواهد آورد.
دلیل اصرار مقامات تاجیک بر اشتباه تاریخی مقامات جمهوری تاجیکستان در دوران حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی روشن نیست؛ چرا که تغییر خط فارسی به لاتین و سپس سیریلیک باعث انقطاع فرهنگی خطرناکی برای مردم این سرزمین فارس‌زبان شد به گونه‌ای که آنان تا ده‌ها سال با میراث مکتوب نیاکان خود بیگانه بودند.
در سال‌های پس از استقلال تاجیکستان، عطش مردم این کشور برای کسب دوباره هویت تاریخی خود در روی آوردن به آموختن خط فارسی جلوه‌گر شد، اما دولت تاجیکستان طی این سال‌ها همچنان در برابر این خواسته تاریخی مقاومت می‌کند.
نوروز امسال مقامات سیاسی سه کشور فارسی‌زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان برای نزدیک کردن دیدگاه‌های خود در دوشنبه گرد آمدند و این نشست‌ها امیدواری برای رسیدن به وفاق فرهنگی بیشتر به عنوان مهم‌ترین مولفه برای رسیدن به اتحادیه کشورهای فارسی‌زبان جهان را زنده کرد.
اظهارات اخیر مقامات تاجیکستان نشان می‌دهد که نشست‌ها و مراودات سیاسی تا زمانی که با پشتوانه آگاهی‌های تاریخی و فرهنگی و دیدگاه‌های فرهنگیان و دانشمندان سه کشور همراه نباشد به سرانجامی نخواهد رسید.
مقامات ایران و افغانستان باید به صورتی روشن و مستدل به طرف تاجیک تفهیم کنند که آنچه در کشورهای ایران و افغانستان رواج دارد زبان و خط فارسی است ولاغیر و این خط جزو لاینفک هویت ملی فارسی‌زبانان است.
عجیب نیست که وزیر آموزش و پرورش یک کشور فارسی‌زبان، رواج و انتشار کتاب‌هایی با خط فارسی را در جهت ترویج زبان عربی بداند! آیا نباید این اظهارات را در ادامه شیطنت‌هایی دانست که طی چند سال اخیر برای ضربه زدن به هویت ملی ایرانیان آغاز شده است؟
رواج دادن نام‌های مجعول برای «خلیج فارس» و دنبال کردن این حرکت از سوی برخی موسسات بین‌المللی که ظاهر علمی و آکادمیک دارند اگرچه با پاسخ‌های مستدل مسوولان ایرانی و واکنش‌های بموقع ایرانیان سراسر جهان همراه شد، تنها بخشی از این شیطنت‌های حساب شده است.
در طول سال‌های اخیر، بسیاری از چهره‌های فرهنگی و علمی ایرانی که هیچ‌کس در هویت آنها شکی ندارد، از جمله رودکی، ابن‌سینا، مولانا، فارابی و ابوالحسن خرقانی، عرب، ترک و غیرایرانی معرفی شده‌اند و صدالبته برخی کم‌کاری‌های مسوولان فرهنگی در تشدید این مشکلات موثر بوده است.
امروز تعرض به خط فارسی بخش جدیدی از پروژه تهدید هویت ایرانی و همه فارس‌زبانانی است که به این خط می‌نویسند. اگر مسوولان فرهنگی کشورمان و همه کاربران رایانه که خط فارسی را زیرشاخه عربی ویندوز دیده بودند به این حرکت اعتراض می‌کردند و خط فارسی را دارای هویتی مستقل اعلام کرده بودند، امروز شنیدن اظهارات مقام برجسته یک کشور فارسی‌زبان در تعرض به زبان فارسی بعید بود.
هیچ‌کس در دنیا یک خط را به صرف شباهت به خط دیگری، کتمان نمی‌کند. مگر زبان‌های انگلیسی ، فرانسوی ، اسپانیولی و پرتغالی از حروف مشابه استفاده نمی‌کنند؟خط فارسی اگر چه در دوران پس از اسلام در سرزمین تمدن پارسی رواج یافت، اما در طول قرن‌های پیاپی به هویت، اختصاصات، رسم‌الخط و دستور نگارش مخصوص به خود دست یافته و نمی‌توان آن را با خط عربی که هویتی کاملا مجزا و قواعد و دستور ویژه خود را دارد، یکی دانست.
هیچ‌کس در دنیا یک خط را به صرف شباهت به خط دیگری، کتمان نمی‌کند. مگر زبان‌های انگلیسی ، فرانسوی ، اسپانیولی و پرتغالی از حروف مشابه استفاده نمی‌کنند؟ آیا کسی رسم‌الخط انگلیسی و فرانسوی را کتمان می‌کند؟ پس چگونه است که رواج خط فارسی را زمینه‌چینی برای گسترش زبان عربی می‌دانند؟
بسیاری از شاهکارهای علم، فلسفه و هنر ایرانی در طول قرن‌ها به زبان وخط فارسی نوشته شده و شعر فارسی که صیت شهرت و شکوه آن آفاق را درنوردیده است با همین خط نوشته شده و هیچ‌کس نمی‌تواند منکر هویت مستقل خط فارسی شود.
همان‌گونه که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دیروز دفاعی مستدل و جامع از هویت تاریخی خلیج فارس ارائه کرد، به نظر می‌رسد مقامات سیاسی و فرهنگی کشور نیز باید دفاع از خط فارسی را به عنوان بخش مهم دیگری از هویت ایرانی در دستور کار قرار دهند و با موضعگیری بهنگام در برابر مقامات تاجیک یا هر مقام مسوول دیگری که خط فارسی را خط عربی نامیدند (یا بعدها می‌نامند)، جلوی حرکت شیطنت‌آمیز دیگری را در کتمان بخش مهمی از هویت تاریخی و ملی ایران بگیرند.
