ایران‌بوم

پس از سپری کردن چهار سال، از دوران کودکی به همراه خانواده عازم شامات شد. در هفت سالگی، تحصیلات ابتدایی خود را، در بیروت، با تنگدستی در مدرسه کشیش های فرانسوی، آغاز کرد و هم زمان تحت آموزش تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی، قرار گرفت. استاد، قرآن کریم را، حفظ و به آن اعتقادی ژرف داشت دیوان حافظ را، نیز از بر داشته و به بوستان و گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی، منشآت قائم مقام، اشراف کامل داشتند.

شروع تحصیلات متوسطه وی مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو، پس از دو سال تحصیل، در منزل، برای ادامه به کالج آمریکایی بیروت رفت و در سن هفده سالگی، لیسانس ادبیات، در نوزده سالگی لیسانس بیولوژی و پس از آن مدرک مهندسی راه و ساختمان را، اخذ کرد. همچنین در رشته های پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی به تحصیلات آکادمیک پرداخت. هم زمان با تحصیل در رشته معدن، در راه آهن برقی فرانسه، مشغول به کار شد و پس از پایان تحصیل در این رشته، کار خود را، در معادن آهن شمال فرانسه و معادن زغال سنگ ایالت «سار» آغاز کرد.

سپس به دلیل وجود روحیه علمی، به تحصیل و تحقیق، در دانشگاه سوربن در رشته فیزیک پرداخت و در سال ۱۹۲۷(م)، در سن بیست و پنج سالگی، دانش نامه دکترای فیزیک خود را با ارائه رساله ای تحت عنوان «حساسیت سلول های فتوالکتریک»، با درجه عالی، دریافت کرد. استاد، با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب، به خوبی آشنایی داشت و در چند رشته ورزشی، موفقیت هایی کسب کرد. فعالیت در دو نسل کاری و آموزش ۷ نسل استاد و دانشجو، از خدمات ارزنده پروفسور حسابی، به شمار می رود. استاد، به چهار زبان زنده دنیا فرانسه، انگلیسی، آلمانی و عربی مسلط بود و به زبان های: سانسکریت، لاتین، یونانی، پهلوی، اوستایی، ترکی و ایتالیایی اشراف داشت. در زمینه تحقیق علمی ۲۵ مقاله، رساله و کتاب، از استاد به چاپ رسیده است. تئوری «بی نهایت بودن ذرات» وی در میان دانشمندان و فیزیک دانان جهان، شناخته شده است. نشان «اوفیسیه دولا لژیون دونور» و همچنین نشان «کوماندور دولا لژیون دونور»، بزرگترین نشان های کشور فرانسه، به ایشان اهدا شد.

استاد، تنها شاگرد ایرانی پروفسور اینشتین بوده و در طول زندگی، با دانشمندان تراز اول جهان، نظیر شرودینگر، بورن، فرمی، دیراک، بوهر و... با فلاسفه و ادبایی همچون آندره ژید، برتراند راسل و... تبادل نظر داشته است. ایشان، از سوی جامعه علمی جهان، به عنوان «مرد اول علمی جهان» (۱۹۹۰م) برگزیده شد و در کنگره «شصت سال فیزیک ایران» (۱۳۶۶ه.ش) ملقب به «پدر فیزیک ایران» گردید. مقبره استاد، بنا به خواسته وی در زادگاه خانوادگی، در شهر دانشگاهی تفرش، قرار دارد.