خانهفهلویات شیخ صفی‌الدین اردبیلی
- توضیحات
- دسته: زبان پژوهي
- منتشر شده در 19 فروردين 1393
- بازدید: 4428
در کتاب سلسلةالنسب صفویه از شیخ حسین پسر شیخ ابدال پیرزادۀ زاهدی که به شاه سلیمان صفوی اهدا شده یازده دوبیتی فهلوی به شیخ صفی‌الدین اسحق اردبیلی، جد پادشاهان صفوی نسبت داده شده است. شیخ حسین، مؤلف کتاب، پس از فتح قندهار به دست شاه عباس دوم در 1059، به علت کهولت انزوا اختیار کرد و این کتاب قاعدتاً باید در اوایل حکومت شاه سلیمان که مصادف اواخر عمر مؤلف است نوشته شده باشد. سلسةالنسب صفویه در شرح حال صفی‌الدین و شش تن از فرزندان اوست که ششمی آنها شاه اسماعیل صفوی است. این کتاب یک خاتمه نیز دارد که در باب شیخ زاهد گیلانی و فرزندان اوست.
گلدان توسط بچه شکسته شد
- توضیحات
- دسته: زبان پژوهي
- منتشر شده در 18 فروردين 1393
- بازدید: 3888
در چند دههٔ اخیر، بر اثر نفوذ زبانهای فرنگی از راه ترجمه‌ها، نوعی جمله‌بندی در فارسی رایج شده که در قدیم سابقه نداشته است و آن این است که مثلاً به جای اینکه بگویند: «گلدان را بچه شکست» می گویند: «گلدان توسط بچه شکسته شد.» این نحوه بیان که امروزه در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون به حدّ شیاع رسیده است ناشی از شتابزدگی مترجمان و بخصوص مترجمان خبرگزاریهاست که عبارتهای خارجی را لفظ به لفظ به فارسی برمی‌گردانند و نمی‌خواهند اندکی رنج جستجو را برخود هموار کنند یا دست کم بیندیشند که در اجتماع یا با اهل خانوادهٔ خود به طور عادی و به صرافت طبع چگونه سخن می‌گویند. زیرا این شیوهٔ بیان که بر خلاف طبیعت زبان فارسی است هنوز در گفتار روزمرهٔ مردم نفوذ نکرده است. و صِرفِ همین نکته که، با وجود کثرت استعمالِ این نوع جمله‌بندی در نوشته‌های پنجاه شصت سال اخیر، بازهم اهل زبان در گفتار روزانهٔ خود در برابر آن مقاومت می‌کنند نشان می‌دهد که لابد این شیوه با نحو زبان فارسی ناسازگار است.
ماجرای مفرد و جمع
- توضیحات
- دسته: زبان پژوهي
- منتشر شده در 17 فروردين 1393
- بازدید: 3649
مقالهٔ استاد فقید، مجتبی مینوی، در شمارهٔ پنجم سال ششم نشر دانش (ترجمهٔ آقای ابوالحسن نجفی) دربارهٔ جمع و مفرد، اصل مهمّی از دستور زبان فارسی را یادآور گردید. امّا برای شخص من مفهومی افزون‌تر از معمول داشت، زیرا همین چند ماه پیش بر سر این موضوع مورد مؤاخذهٔ یکی از خوانندگان دانشور خود قرار گرفته بودم. این دوست ناشناخته که متأسفانه نامه‌اش امضا نداشت، با نقل چند جمله از ترجمهٔ من از آنتونیوس و کلئوپاترای شکسپیر، ایراد کرده بود که چرا فعل در آنها به صورت جمع آمده است.
لزوم رسمیت یافتن کشتار مردم حلبچه وسردشت به عنوان نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت
- توضیحات
- دسته: گزارش
- منتشر شده در 16 فروردين 1393
- بازدید: 2996
بمباران شیمیایی حلبچه البته از بعد دیگری هم باید مورد ملاحظه قرار گیرد و آن یاری و امداد رسانی گسترده ایرانیان به مردم حلبچه است .تقریباً تمامی هزاران مجروح بمباران شیمیایی حلبچه توسط ایران درمان شده و همچنین این روند درمانی تا سال های طولانی پس از جنگ یعنی همین روزها استمرار داشته است. بخشی از شهدای مظلوم حلبچه در خاک ایران دفن شده و به صورت متناوبی پزشکان ایرانی با حضور در شهر حلبچه به نیازهای درمانی اهالی این شهر رسیدگی می کنند.یاری مردم و مسئولان ایرانی به مردم حلبچه در این سال ها چنان مستمر بوده که تقریباً تمامی مردم شهر حلبچه با حس قدرشناسی نسبت به مردم ایران ابراز علاقه و محبت عمیق دارند.
فاعلِ جمع و فعلِ مفرد در زبان فارسی
- توضیحات
- دسته: زبان پژوهي
- منتشر شده در 14 فروردين 1393
- بازدید: 5212
اگر عملی را به فاعلِ جمع غیر جاندار یا به چند فاعلِ غیر جاندار، اعم از اسم ذات یا اسم معنی، نسبت دهیم و این عمل از مختصّات انسان و محتاج اراده و نیروی تعقل باشد یا برای فاعل قایل به شخصیت شود، در این صورت فعلِ جمع به کار می‌رود. راهنمای ما در این زمینه آثار نویسندگان و شاعران بزرگی است که آنها را معماران زبان می‌شماریم و از تأثیر عوامل بیگانه برکنار می‌دانیم. بنابراین مثالهای متعددی از این نوع چندانکه یافته‌ام در ذیل نقل می‌کنم و هر بار که لازم باشد توضیحی خواهم داد.
چرا و چگونه زبان فارسی باید زبانِ علمی ما باشد؟
- توضیحات
- دسته: زبان پژوهي
- منتشر شده در 13 فروردين 1393
- بازدید: 6264
ما برای انتقال دانش و تکنولوژی بدون آماده‌سازی زبان دچار مشکل می‌شویم، یعنی یکی از دلایل پرداختن به زبان فارسی به عنوان زبان علمی نیاز ما به انتقال دانش و تکنولوژی جدید به کشور است. ارتقای سطح فرهنگیِ عامه و آشنا ساختن مردم با فرهنگِ علوم وتکنولوژی جدید دلیل دیگری است. زیرا ممکن نیست بتوانیم کشور پیشرفته‌ای شویم و توسعه پیدا کنیم بدون اینکه مردم ما زبانِ علمیِ روز و زبان تکنولوژیِ روز را بفهمند. بدون داشتن زبان توانا و رسا نمی‌توان به استقلال صنعتی رسید. قطعاً به دلیل یا به هوای اینکه می‌خواهیم کشور خودکفایی باشیم، مجبوریم به زبان علمی خود هم بپردازیم تا واژه‌شناسی نوعی پویایی در زبان را به ما القاء کند. این پویایی لازمۀ پیشرفت علمی و صنعتی است. اگر به این پویایی توجه نشود و نوعی دیدِ ایستا نسبت به زبان و واژگان (که لایه‌ای از زبان است) داشته باشیم، آنگاه قطعاً صنعت ما هم ایستا خواهد شد و پیشرفت نخواهد کرد.
زبان پهلوی - استاد فریدون جنیدی
- توضیحات
- دسته: زبان پژوهي
- منتشر شده در 11 فروردين 1393
- بازدید: 25670
دربارۀ نام پهلوی و زبان پهلوی٬ سه گونه تعریف شده است: نخست آنکه گروهی از نویسندگان پس از اسلام٬ آنرا منسوب به پهله دانسته‌اند٬ که آن نام پنج شهرستان آذربایجان٬ همدان٬ ماه‌نهاوند٬ ری و اصفهان بوده٬ و نیز گفته‌اند که فهلوی زبانی بوده است که شاهان ساسانی در مجالس خود بدان زبان سخن می‌گفته‌اند. به این ترتیب٬ پهله نیمۀ غربی ایران را در بر می‌گیرد. اما روایات بسیاری هم هست که درباریان ساسانی به زبان دری سخن می‌گفته‌اند٬ که آن زبان خراسانیان است. از سوئی ترانه‌های بسیاری که از دوران‌های پس از اسلام در سرزمین ماد٬ یعنی آذربایجان و همدان و لرستان رایج بوده بنام فهلویات مشهور است. که از همه بیشتر و بهتر ترانه‌های باباطاهر همدانی است که کمتر ایرانی هست که با آن آشنائی نداشته باشد.
سفر به ایران‌دژ و گزارش شرکت در همایش بین‌المللی میراث ایرانی در قفقاز
- توضیحات
- دسته: جهان ايراني
- منتشر شده در 11 فروردين 1393
- بازدید: 4053
در این مقاله ضمن معرفی کوتاهی از نسخه فارسی دربند نامه به معرفی نسخه‌ای که سالها قبل در گرجستان با نام «احوالات اهالی داغستان» یافته بودم پرداخته و در ادامه دو نسخه نویافته دیگر در کتابخانه ملی روسیه در پترزبورگ با نام «اصل شهر دربند و اهالی داغستان» و «نسب ابومسلم خراسانی» را معرفی کردم. اطلاعات دو نسخه اول به عنوان دو متنی که در کنار دربندنامه یک تصویر روشن از تاریخ دربند از دوره باستان تا دوره اول اسلامی ارائه میدهند بسیار مهم هستند.
محاربه با هویت آریایی کردها مهم‌ترین بُعد سیاست حکومت بعثی عراق - متن سخنرانی دکتر جگرخون در همایش «روایت ایرانی فاجعه حلبچه»
- توضیحات
- دسته: گزارش
- منتشر شده در 04 فروردين 1393
- بازدید: 2741
حملات شیمیایی ارتش عراق اگرچه از آغازین سال‌های جنگ شروع شده بود، اما در سال‌های پایانی جنگ زمانی که آثار ضعف در ارتش بعثی هویدا شد، شدت بیش‌تری گرفت؛ حملاتی که البته در کُند کردن پیشروی نیروهای ایرانی تعیین‌کننده بود. بمباران شیمیایی حلبچه در چنین فضایی رخ داد. در واقع، حمله شیمیایی به حلبچه نه صرفاً واکنش ارتش بعثی به استقبال مردم شهر از نیروهای ایرانی، بلکه در نگاهی وسیع‌تر، بخشی از اقدام این دولت متجاوز در سیاست مقابله با هویت بنیادی کردها بود. بدون شک این اقدام غیرانسانی از عمق کینه و عداوت و انزجار بعثی‌های نژاد‌پرست نسبت به هویت آریایی و ایرانی حکایت می‌کرد.
نوروزِ پیروز - نوروزِ سال 1393 خورشیدی خجسته و فرخنده باد
- توضیحات
- دسته: نوروز
- منتشر شده در 01 فروردين 1393
- بازدید: 4455
نوروز این یادگار نیاکان؛ یادگار جمشید بر شما و خانوادۀ گرامی‌تان و ملت بزرگوار ایران خجسته و فرخنده باد. نوروز هدیه و یادمانی از گذشتۀ دور و یکی از پایه‌های هویتی و افتخار دیرینۀ ما ایرانیان محسوب می‌شود.
