چهارشنبه, 19ام دی

شما اینجا هستید: رویه نخست کتاب‌شناخت فروزش فروزش 5

فروزش 5

فصل‌نامۀ فروزش، شمارۀ پنجم (زمستان 1391) - به صورت الکترونیکی

فروزش فصل‌نامه‌ای در حوزه‌ی ایران‌شناسی و ایران‌پژوهی است که در پاسخ به نیاز روزافزون شناخت جوانان از تاریخ و فرهنگ میهنِ کهن‌سال خود زاده شده است. دوره جدید این فصلنامه به مدیرمسوولی علی رازانی و سردبیری علیرضا افشاری منتشر شده است.

سخنی دیگر دربارۀ فدرالیسم

بنا بر این «مدعیانِ» فدرالیسم اگر به معنای حقوقی و سیاسی واژه‌ی فدرالیسم نمی‌پردازند، دست‌کم معنای لغوی آن، یعنی متحد شدن، را در نظر داشته باشند. کشور نیجریه تا جنگ بیافرا کشوری فدرال با سه ایالت بود. امروز همین کشور به 36 ایالت تقسیم شده است زیرا هر یک از جنگ‌بارگان سهم خود را از درآمد نفتی می‌خواهد. آیا «مدعیان» فدرالیسم در ایران هم چنین خیالی را در سر می‌پرورانند؟ فدرالیسم تنها هنگامی مؤثّر است که از ابزار دموکراتیک استفاده کند نه آن که مانند برخی کشورها به صورت ابزاری برای قدرت‌طلبی و یا تجزیه خواهی درآید. نمونه‌ی نیجریه را گفتم، نمونه‌ی دیگر «جزیره‌های کومور» است که مقام یکم را در مورد شمار کودتا در کشورهای فدرال دارد.

سخن نخست - فصل‌نامۀ فروزش شماره پنجم

آخرین شماره از فصل‌نامه‌ی فروزش شماره‌ی چهارم آن بود که در پاییز سال 1388 منتشر شد. پس از آن ــ در حالی که تازه ارتباط ما، در نبودِ تبلیغات گسترده، با خوانندگانِ پی‌گیر و علاقه‌مندمان برگزار شده بود ــ به خاطر لغو پروانه‌ی فصل‌نامه، انتشار فروزش متوقف شد. دلیلی که عنوان کرده بودند عدم انتشار به‌موقعِ فصل‌نامه، آن‌هم در شماره‌ی نخست، بود. دو سال مدیرمسؤول گرامی شکایت خود را پی گرفت تا اکنون دوباره فروزش به دست شما برسد.

زبان مادری و میهن مادری

در واقع این نوشتار به دنبال تشریح موانع و لوازم ناممکن آموزش به زبان مادری در ایران نبود وگرنه برشمردن همین موانع به خودی خود منادیان این شعار عوام‌فریب را با کثیری از معماهای حل‌نشدنی مواجه خواهد کرد. آنچه در اصل 15 قانون اساسی آمده است آشنایی با زبان و ادبیات مادری به عنوان یک میراث فرهنگی امری جدا و پسندیده است اما میان «آموزش زبان مادری» و «آموزش به زبان مادری» بسیار بیشتر از یک «به»ی ساده فاصله است.

بازگشتن از میانۀ راه به سوی میهن

دکتر عنایت‌الله رضا پس از بازگشت از چین، از آن‌جا که همکاری با روسیه را، آشکارا، کاری در جهت آسیب‌ رساندن به میهن خود می‌دید، به غرب پناهنده شد و با پادرمیانی‌های دیپلماتیک دولت ایران در فرانسه اقامت گزید و پس از چندی به میهن خود بازگشت. دوره‌ی مهم در زندگی عنایت‌الله رضا از این زمان آغاز شد: از لحظه‌ی بازگشتن از میانه‌ی راه به سوی ملت و میهن خود. او از زمان بازگشت خود به ایران تا زمان درگذشتش، پیوسته در کار پژوهش و روشن‌گری بود. او در پژوهش‌های خود دو موضوع عمده را دنبال کرد: ۱. پژوهش در تاریخ ایران؛ ۲. شناساندن روسیه و بلشویسم.

نام‌ها و پیام‌ها

جدایی خاک‌ها، بر حسب تغییرات سیاسی، جدایی ریشه و تمدن را با خود نمی‌آورد. در ایران پس از اسلام، زبان فارسی و تمدن ایرانی قلمرو وسیعی داشته. همه‌ی کسانی که در بطن این تمدن زیسته و اندیشیده‌اند، وابسته به ایران حساب می‌شوند. گسستگی سیاسی، آن‌ها را در دامن کشور تازه‌بنیاد نمی‌افکند. ملیت‌های تازه‌ایجاد شده، نمی‌توانند «عطف به ماسبق» شوند.

ایرانیان و تأسیس سازمان ملل

در کنفرانس سانفرانسیسکو در 1324 (1945) که با شرکت نمایندگان پنجاه و یک کشور برای تدوین منشور ملل متحد تشکیل شد، از دولت ایران نیز برای مشارکت در این طرح مهم دعوت به عمل آمد. دیگر کشورهای شرکت‌کننده، که در تأسیس سازمان ملل فعال بودند، عبارت بودند از: آرژانتین، افغانستان‌، عربستان، استرالیا، بلژیک، کانادا، دانمارک، شیلی، چین، فیلیپین، کوبا، مصر، اکوادر، ایالات متحده‌ی آمریکا، حبشه، فرانسه، عراق، لبنان، لیبریا، لوکزامبورک، مکزیک، نیکاراگوئه، نروژ، زلاندنو، پاناما، پاراگوا، هلند، پرو، دومینیکن، انگلستان، السالوادر، سوریه، چکسلواکی، ترکیه، اتحاد جماهیر شوروی، اتحادیه‌ی آفریقای جنوبی، اوروگوا، ونزوئلا، یوگسلاوی و...

تأثیر حافظ بر محیط ادبی بخارا و شعر نوین تاجیکستان

شمار زیادی از اندیشمندان شرق و غرب در ارزیابی شعر پارسی بر این باورند که حافظ لسان‌الغیب با ایجاد غزل‌های آسمانی خویش اعجاز گوش‌ناشنودنی و غوغای آسمان‌خراشی در جهان فضل در پا کرد. تعبیرهایی چون: غزل ناب و یا شعر عالی به ذهن ما و قلب ما آشنایند اما محققان ادبیات جهان بر این نکته تأکید ورزیده‎اند که شعر حافظ به مراتب والاتر از این گفته‌هاست. حافظ خود دست یافتن به چنین نادره‌کاری در شعر را تصریح می‌کند و گه گاه چنین به نظر می‌رسد که این جام سرشار از می ناب الهی، دل شاعر را نیز چون دل‌های هزاران تن از عاشقان دل‌سوخته‌ی اشعارش به وجد و شادی آورده است.

در همین زمینه