ایران‌بوم

نسب این خانواده هنرمند به آقا میرک تبریزی، نقاش و خوشنویس قرن دهم هجری می‌رسد؛ هنرهایی همچون نگارگری ،حجاری، تذهیب و شعر و موسیقی در این خاندان موروثی است. نیای بزرگ این خانواده آقامیرک تبریزی، معاصر کمال الدین بهزاد، در زمان شاه تهماسب صفوی، ریاست کتابخانه شاهی را بر عهده گرفت. میرک، نقاش عالی مقام و شاعر نیکو قریحه و خوشنویس شایسته بوده است؛ از جمله آثار وی، نگار گری هایی در خمسه نظامی شاه تهماسبی و در کتاب ظفر نامه تیموری می‌باشد. در این دوره وی اداره کارگاه هنری را بر عهده داشته و آ ثار فراوان دیگری نیز با نظارت وی پدید آمده اند. همچنانکه در نامه "خط و خطاطان" میخوانیم : میرک تبریزی در تصویر و تذهیب بی نظیر و در کتاب نویسی بی مانند بوده و اغلب کتابهای هرات با خط وی زینت یافته اند؛ همچنین در کتاب "حبیب السیر" میخوانیم: میرک تبیزی در تصویر و تذهیب بی نظیر بوده و عمده کتابهای هرات به خط اوست.

سید محمد علی

سید محمد علی،از اخلاف میرک تبریزی ،نقاش و حجاری نامدار بوده که در زمان ولیعهدی و ولایت عباس میرزا فرزند فتحعلیشاه، در تبریز میزیسته است زمانیکه وی برای هنر نمایی از سوی عباس میرزا به در بار احضار گردید و به هنر نمایی پرداخت ، قدحی از سنگ مرمر تراشید آنچنانکه خطوط بر جسته از پشت قدح خوانده میشدند . او بخشی ازساقی نامه حافظ را برروی آن تراش داده و کنده کاری کرده بود.

وقتی عباس میرزا این شاهکار اعجازآفرین را دید، به پاداش، معدن سنگ مرمری را که در فاصله تبریز و میانه قرار داشت، به وی بخشید که حکم آن نزد اولاد آقا میرزا کوچک عمو باقیست .از این معدن تا آغاز جنبش مشروطه نیز بهره برداری می شده است.

سید محمد علی همچنین تابلو هایی در رابطه با جنگ ایران و روس ساخت که تا سال هزار و سیسد و سی قمری در باغ شمال تبریز بودند و سپس به وسیله افسران روس به روسیه منتقل شدند.

فرزندان سید محمد علی

سید محمد علی ، دارای پنج فرزند پسر به نام های ،سید عظیم، سید حسین، سید هاشم، میرزا کوچک و سید محمد بود؛ سید عظیم ،صاحب محضر و پیش نماز بود. سید حسین، در جوانی به کربلا رفته و پس از پایان تحصیلات، به مقام اجتهاد رسیده است؛ سید هاشم، سومین پسر محمد علی، فاضل،واعظ ، دلیر و وطن پرست بوده است.گفته اند که وی در جنگ ایران و روس که در زمان عباس میرزا در گنجه روی داد، کفن پوشیده و جهاد کرده و در نهایت شهید شده است. آرامگاه وی در گنجه است و از آنجا که چند خال سیاه بر چهره داشته به سید خال شهرت یافته است؛ میرزا کوچک عمو ، فرزند چهارم در صنعت و هنر روش پدران را پیش گرفته و آثارش در تبریز موجودند؛سید محمد، فرزند دیگر سید محمد علی، طراح و سلسله دوزی کم نظیر و در این هنر( که طراحی خاصی در هنر قالی بافی است) از ذوق و قریحه ای عالی بهره مند بوده است

فرزندان سید محمد

سید محمد ، دارای سه فرزند پسر، به نام های: سید محسن، سید مهدی و سید ابراهیم "آقامیر" بود

سید محسن ،معروف به سیدالشهدا، نقاشی زبر دست و شاعری برجسته بود که به " آقا میر گلستان تبریزی" شهرت یافت

از او منظومه ای به نا م "مرات البکاء" به جا مانده که در تبریز بار ها به چاپ رسیده است

مهدی ، فرزند دیگر در نو جوانی زندگی را بدرود گفته است

ابراهیم،"آقا میر" فرزند دیگر محمد علی، از جمله هنرمندانی است که هنر نقاشی را فرا گرفته است. وی که در تبریز و در دربار مظفرالدین میرزا ی ولیعهد نقاش بوده ،به ز بانهای روسی و فرانسه نیز آشنا بوده است.

ابراهیم، نقاش، طراح و صورتگری بسیار هنرمند بوده که آثارش در جمع خارجیان مورد توجه بسیار قرار میگرفته است.

فر زندان ابراهیم "آقامیر"

سید حسین میر مصور ارژنگی، فرزند ارشد ابراهیم ،در طراحی و نقاشی و ایجاد نقوش قالی ، استادی کم نظیر است وی اشعاری طنز آلود نیز سروده است.حسین ،از کودکی با حضور در فضای هنر و الهام از پدر، استعداد های نخستینش را آشکار میسازد و در نو جوانی با قلم سحر انگیزش مظفرالدین میر زا را به تحسین وا عجاب وا میدارد.

در هفده سالگی همانند پدر برای تکمیل هنر ش به روسیه سفر میکند و در مدرسه هنر تفلیس و مسکو به تحصیل می پردازد و پس از پایان کار و سفر به کشور های اروپایی و مطالعه در آثار هنرمندان به وطن باز میگردد.

او با خلق تابلو های تاریخی و تندیس بزرگان دانش و ادب، گنجینه ای ارزشمند از خود به یادگار می گذارد.

میر مصور ، برای نخستین بار صنایع مستظرفه را در تبریز بنیان مینهد و سالها بعد به ریاست موزه ایران باستان مفتخر میگردد.

از آثار جاودانه او می‌توان به تابلو شاهکار امیر کبیر،پیروزی شاپور بر والرین، رستم و سهراب، فردوسی، خاقانی و بسیاری از این دست اشاره نمود.

این استاد بزرگ،در طراحی اولین قالی های صورت دار و نقوش گرانقدر دیگر قالی نیز دستی توانا داشته و آثاری همچون قالی بی مانند چهار فصل و معراج و..از خود به یادگار گذاشته است.

عباس رسام ارژنگی

فرزند دوم ابراهیم میر، عباس رسام ارژنگی ا ست که در باره این هنرمند کم نظیر و رشه های گوناگونی که در آنها هنر آزمایی و هنر آفرینی نموده، در بخش مربوط به وی به تفصیل سخن رفته است.

مرتضی ارژنگی

مرتضی ارژنگی کوچکترین پسرابراهیم است.

وی به زبانهای عربی و فرانسه تسلط داشت و در نقاشی از آب و رنگ بهره میگرفت.

مرتضی ، در موسیقی نیز دستی داشت و غالبا با چهار مضرابهای دلنشین سازش را به ترنم در میاورد.

وی در طول سالها با سمت مدیر کل فرهنگ، در شهرهای،تبریز، میانه، اراک، اهواز و تهران، خدمات فرهنگی ارزنده ای ارایه نمود.

عالیه ارژنگی

کوچکترین فرزند ابراهیم، عالیه نام داشت. او زنی فرهیخته و پیشرو بود.

بهمن ماه 1390

هما ارژنگی