ایران‌بوم

«نوروز و فلسفه هفت‌سين» نوشته محمدعلی دادخواه پژوهشی درباره فلسفه سفره هفت سین است و نشان می‌دهد كه هر يك از نشانه‌ها و نمادهای سفره هفت سین بيانگر رمز و رازند و در هر زمان و مكان مفهوم خاص خود را بيان مي‌كنند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «نوروز و فلسفه هفت‌سین» به آگاهی از رسم و بزم اين كهن‌ سرزمين، سخن می‌گويد و پژوهشی درباره نوروز و وجه نمادين آن در فرهنگ كهن ايران است. شايد آن‌‌چه نويسنده (محمدعلی داخواه) را بر آن داشته تا چنين پرشور از نوروز و فلسفه‌ هفت‌سين سخن بگويد، پاسخ به پرسش درازنای تاريخ اين سرزمين بوده است. اين که انگيزه‌ گستردن خوان نوروزی چيست و ترتيب گذاردن هر يک از سين‌ها بر آن چگونه است و چرايی گزينش هر يک از آن‌ها چه بوده که چنين پايدار مانده است؟ پرسشی است که هنوز نيز ذهن بسياری از ايرانيان را درگير خود كرده است. تلاش نويسنده برای پاسخ‌‌گويی به اين پرسش‌‌ها به گونه‌ای است که ذهن خواننده را وامی‌دارد که ژرف‌تر بينديشد و بيشتر بداند.

واکاوی رمز و رازهاي سفره هفت‌سين

«سنجد»، گام نخست سفره هفت سين به نشانه ورود به سرزمين خرد و ندای خردگرايی و دعوت به عقل است. گام دوم، «سيب»، راهيابی به شهر سلامتی و نماد صحت، سلامت شخص و جامعه است، سومين قدم، «سبزه» رسيدن به ساحل ايثار و مفهوم آن صلای از خودگذشتگی و ايثار است. پايه چهارم «سمنو»، دست‌يابی به خانه توانايی و نيايش قدرت و مبارزه با ضعف است. گام پنجم، «سير»، نماد و نشانه مناعت طبع كه شايسته است انسان همواره با قناعت بر جهان بنگرد. شاخه ششم، «سركه»، نماد پذيرش ناملايمات و پذيرش واقعيت‌های حيات است و گام هفتم، «سماق»، نماد و نشانه صبر، بردباری و شرط دست‌يابی به پيروزی و نشستن بر اريكه كاميابی، مبارزه و مقاومت است.

آب، سكه، ماهی، آينه، شمع، ساعت، تخم‌مرغ، سنبل، گلاب و کتاب آسمانی كه هر يک صيقل زمينی و شفافی حيات و زيبايی زندگی را بيان می‌كنند، همگام با هفت‌سين در هر سفره در سرآغاز هر سال، سايه به سايه «سين‌»ها می‌نشينند و اشارتی از نماد مادی در رهيابی به حيات معنوی هستند.

الگوی هفت سین برابر با نام امشاسپندان

الگوی هفت‌سين، هفت‌نام هفته نخست هر ماه، برابر با نام «امشاسپندان» است كه فرشتگان الهی‌‌اند و نيكی و پاكی و ستايش را از آسمان به انسان زمينی عرضه می‌دارند. امشاسپندان فروزه‌های اهورامزدا و هر کدام دارای مفهومی هستند که بخشی از عظمت خداوند یکتا را به آدمی می‌شناسانند و با شناخت و پیروی از این مفاهیم و ایزدان می‌توان اهورامزدا را درک کرد.

نخستين روز سال به نام اهورامزدا، ابر‌دانای بزرگ و هستی‌بخش است. نگرش انسان در آغاز سال نو به نيروی لايزال بزرگ هستی‌بخش و دانای آفريننده جهان پديدار می‌شود، اهورامزدايی كه خير او بر جهانيان جاری و آشكار است. دومين روز «وهمن» يا بهمن ناميده می‌شود كه به معنای نيک‌انديش است و به انسان می‌آموزد بايد انديشه نيک را در درون خود بپروراند و از آلودگی‌های درونی همانند بدبينی، بدانديشی و دشمنی، پاک باشد، زيرا نيک‌انديشی پايه و اساس گفتار نيک و كردار نيک است.

سومين روز، ارديبهشت نام دارد كه معنای آن بهترين راستی و راهنمای پارسايی است و صفت تفضيلی برترين را تبيين می‌كند و زندگی به روش ستوده را می‌رساند. چهارمين روز، شهريور نام دارد كه به نام يكی ديگر از امشاسپندان كه فرشته فرمانروايی و آرزوست، نام‌گذاری شده و نمادی از نيرومندی و توانايی را به تصوير می‌كشد. انسان بايد هم از نظر جسم و هم از نظر روح و روان قدرتمند باشد و توان ايستادگی در برابر دشمن، تهاجمات و يورش‌ به كشور را داشته باشد.

پنجمين روز «سپندارمذ» ناميده می‌شود كه به معنی فروتنی و افتادگی است، اين تواضع و مهرورزی هرگز معنای چاپلوسی و زبونی نمی‌كند بلكه قناعت و مناعت طبع را يادآور می‌شود. ششمين روز خرداد ناميده می‌شود. خرداد به معنای رسايی، فراوانی و خوشی است. اين فرشته نماد پيشرفت و دستيابی به خوش‌بختی و كمال‌جويی است. انسان بايد در راه بهره‌مندی خود گام نهد و از بهره‌رسانی به ديگران دريغ نورزد.

هفتمين روز به نام «امرداد» به معنی بی‌مرگی، ناميرا و جاودان است. اين فرشته انسان‌هايی را كه با نام نيک زيسته‌اند، ياری می‌كند تا روح جاودانشان سرافراز و سرزنده به جاودانگی دست يابد. اين هفت «امشاسپند»، الگوی فلسفه هفت‌سين است كه يادگار دوران كهن ايران زمين به‌شمار می‌رود.