ایران‌بوم

تمدن جیرفت مربوط به 7000 سال پیش (کهن‌تر از تمدن بین النهرین) است. و به این طریق به عنوان کهن ترین تمدن شرق شناخته می‌شود که در دشت خوش آب و هوا و حاصلخیز هلیل رود سکنی داشته‌اند. در این محل چند لوحه گلی یافت شده و به خطی هندسی روی آن مطالبی نوشته شده که هنوز رمز گشایی نشده ولی در کل روایت‌گر آنست که این مردم مخترع خط و زبان بوده اند، نه سومریان. پیش از این پنداشته می‌شد اولین مخترعین خط ابتدا سومریان (3600 پ. م.) و سپس ساکنان نواحی جنوبی میان‌رودان و تمدن ایلام در خوزستان باشند. وسایل به دست آمده از این تمدن تا به امروز بیشتر ظروف سفالی و سنگی، قطعات سنگ صابون و گاه وسایل مفرغی را شامل می‌شود. مهم‌ترین صنعت منطقه همان کنده کاری روی سنگ صابونی است که دارای ظرافت خاص است و موارد کاربردی و زیبایی شناختی را در بر می‌گیرد. در روی این قطعات تصاویری از قبیل انسان، بز و گوسفند، نخل، مار و عقرب وجود دارد که البته تصاویر مار و عقرب معمول‌تر است. نکته دیگری که قطعات سنگ صابونی این منطقه را از سایر مناطق و تمدنهای دیگر جدا می‌کند چشم درخشان و مرصع کاری روی قطعات است. در برخی طرح‌ها دیده می‌شود در دور تا دور ظرف چند حیوان در هم تنیده وجود دارند که برای کنار هم قرار دادن آنها نیاز به محاسبات پیچیده بوده است.

شوربختانه در سال 1380 ه.ش حفاری‌های غیر مجاز در حوزه‌ی هلیل رود رخ داد و سارقان آثار تاریخیِ ایران‌زمین بسیاری از آثار تاریخی تمدن جیرفت را به خارج از کشور انتقال دادند، در مرحله‌ی نخست بازگشت این آثار تاریخی در سال 1383، 118 قطعه از این آثار به ایران برگردانده شد. در مرحله‌ی دوم، در سال 1390، 18 قطعه‌ی دیگر به میهن عزیزمان بازگشت. این اشیا در حراجی برکت لندن به نمایش در آمدند. بر اساس شکایت سازمان میراث فرهنگی و پس از سال ها پیگیری حقوقی و دیپلماتیک برای جلوگیری از حراج این اشیا ارزشمند تاریخی، سرانجام دادگاه انگلستان با مستندات ارائه شده به بازگرداندن آثار جیرفت به ایران رای داد و در آبان 1390 این اشیاء طی یک پروتکل و با حضور مقامات کشور وارد ایران شد.
تمامی اشیاء به دست آمده از جیرفت، در نوروز 1391، در موزه‌ی ایران به نمایش درآمد، که تصاویر آن را ملاحظه می‌فرمایید.

سنگ نگاره‌ای به دست آمده از تمدن حوزۀ جیرفت