ایران‌بوم

با آغاز سال نو تصمیم گرفتم تا با تورهای تهران گردی شهرداری منطقه‌ی 12 شهرداری تهران همراه شوم، تا شهری که در آن به دنیا آمدم را بهتر بشناسم. منطقه‌ی 12 شهرداری تهران منطبق بر بافت قدیمی تهران، یا تهران در روزگار سلسله‌ی قاجار است. حدود تقریبی این منطقه از سوی شمال به خیابان سپه، از سمت جنوب به خیابان مولوی، از غرب به خیابان شاپور (وحدت اسلامی کنونی) و از سوی شرق به خیابان سیروس (شهید مصطفا خمینی کنونی) منتهی می‌شود. دیگر خیابان‌های قدیمی این منطقه خیابان ناصر خسرو، فردوسی، حافظ، خیام، سعدی، امیر کبیر، 30 تیر، پامنار، درخونگاه، اکباتان، ملت، و باب همایون است.

در بیشتر شهرهای تاریخی دنیا، مانند رم و میلان، شهرداری‌ها اقدام به حفظ و نگهداری از بافت قدیمی شهر کرده و خیابان‌ها و کوچه‌های قدیمی را، به عابران پیاده اختصاص داده و سنگ‌فرش کرده‌اند. شهرداری منطقه‌ی 12 تهران نیز در همین راستا طی 5 سال گذشته اقدام به سنگ‌فرش کردن برخی از خیابان‌های بافت قدیمی تهران مانند خیابان باب همایون («الماسیه‌ی» روزگار قاجارها) کرده‌است. همچنین از چند سال پیش، در روزهای نوروزی که تهران خلوت‌تر زمان‌های دیگر است، اقدام به برگزاری تورهای تهران‌گردی نموده که در نوروز 91 ( 4 تا 11 فروردین) با استقبال بسیاری از همشهریان تهرانی و غیر تهرانی قرار گرفت. من هم در چند روز مهمان این تورها بودم.

روز دوم:
روز 7 فروردین به همراه تور ایرانگردی راهیِ بازدید از کاخ گلستان شدیم. مسیر خیابان ناصر خسرو را به گونه‌ای به سمت خیابان داور در مقابل سبزه میدان پیش گرفتیم تا از کنار دارالفنون بگذریم و یاد امیرکبیر، امیر بزرگ ایران را گرامی بداریم. در کنار دارالفنون در خیابان ناصر خسرو گرد آمدیم تا راهنمای تور در مورد برپایی دارالفنون به دست میرزا تقی خان فراهانی، که پیش درآمدی برای ورود ایرانیان به دوران نوین تاریخ‌شان بود، توضیح دهد.
پس از این توضیحاتی، اعضای تور مسیر خود را از طریق خیابان صور اسرافیل به سمت خیابان داور و کاخ گلستان ادامه دادند. همانطور که توضیح دادم این مسیر (خیابان صور اسرافیل و خیابان داور) توسط شهرداری تهران به طور کامل سنگ فرش شده‌است.
کاخ گلستان، کاخ شاهان قاجار است، تکمیل ساختمان‌های این کاخ در دوره‌ی 50 ساله‌ی پادشاهیِ ناصرالدین شاه قاجار صورت پذیرفته‌است. این کاخ از عمارت‌های گوناگونی تشکیل شده‌است؛ در بدو ورود به این کاخ، «تخت مرمر» جلوه نمایی می‌کند.
تخت مرمر شاهد مراسم تاجگذاری شاهان سلسله‌ی قاجار و رضا شاه پهلوی بوده‌است. دو ستون مقابل جایگاه تخت از ارگ کریمخانی در شیراز به کاخ گلستان منتقل شده‌است. پس از تخت مرمر از «خلوت ناصری» بازدید کردیم که محل استراحت ناصرالدین شاه بوده‌است. سنگ قبر ناصرالدین شاه نیز از شاه عبدالعظیم به این مکان انتقال یافته‌است. آغامحمد خان قاجار به سبب نفرت از کریمخان زند استخوان‌های پیکر کریمخان را در زیر پلکان این بنا دفن کرده‌است.
پس از خلوت ناصری از بخش اصلی کاخ گلستان که شامل «تالار آینه»، «تالار سلام» و ... می‌شود بازدید کردیم. این بخش در سال‌های اخیر به صورت یک موزه درآمده‌است، و اشیاء گرانبهایی که از طرف سران سایر کشورها به خاندان قاجار هدیه داده شده‌است در این بخش نگهداری می‌شود. سبب اطلاق «کاخ موزه‌ی گلستان» به کاخ گلستان نیز به سبب وجود همین بخش است. نکته‌ی قابل توجه در مورد اشیاء گرانبهای این بخش انتقال «تخت طاووس» و تاج شاهان پهلوی و قاجار از این بخش به موزه‌ی جواهرات ملی ایران در خیابان فردوسی می‌باشد. در این بخش بدل تخت طاووس و تاج به نمایش گذاشته شده‌است.
پس از بازدید این بخش، راهی بازدید از شمس‌العماره در ضلع شرقیِ کاخ گلستان شدیم که به رسم دوران ناصری نمی‌توانستیم به طبقات بالاتر آن برویم؛ در دوران ناصری، شمس‌العماره در حقیقت بام تهران قدیم بوده، و به سبب اینکه مردان از طبقات بالاتر قادر به چشم انداختن به حریم حرم ناصری نباشند از ورود آنها به طبقات بالاتر جلوگیری می‌شده‌است و تنها خود شاه و بانوان حرمش توان رفتن به طبقات بالاتر شمس‌العماره را داشته‌اند.
در ضلع جنوبی کاخ گلستان نیز عمارت‌هایی مانند «عمارت بادگیر» و موزه‌ی مردم شناسی قرار داشت. عمارت بادگیر دارای آینه‌کاری‌های شگفت انگیز بود.