ایران‌بوم

موجودیت عینی و واقعی کشورها- دولت های جهان منوط به شناسایی است. عمل شناسایی یک کشور از سوی جامعه بین المللی نخستین گام برای مشروعیت و موجودیت است و مشروعیت کشورهایی که تعداد کمی از دولت ها آن ها را به رسمیت شناخته باشند، زیر سوال است. در برخی موارد مشروعیت کشورهایی نیز که بخشی از جامعه جهانی از شناسایی شان،خودداری کنند زیر سوال خواهد رفت.
ماه گذشته شاهد تبلیغ نام جمهوری باکو در پیراهن تیم فوتبال اتلتیکو مادرید تحت عنوان «Azerbaijan,land of fire» بودیم. در این خصوص یادآوری دو نکته اهمیت دارد:
1- اشاره به سرزمین آتش، در فرضی که در خصوص اطلاق این نام به شمال رود ارس(اران) مسامحه نشان دهیم، تمام تئوری ها و نظریه های پان ترکیستی در خصوص معنی نام آذربایجان را باطل کرده و به معنی ایرانی و فارسی آن مهر تایید می زند. پان آذریست ها به تاسی از "سیداف" مورخی که در دوران شوروی ماموریت داشت ، تاریخ سازی غیرایرانی برای جمهوری سوسیالیستی آذربایجان را تئوریزه و تدوین نماید، در تجزیه و تحلیل نام آذربایجان چنین گفت:
آذ (آس)
ار(جوانمرد)
بای (بزرگ)
جان(گان:یکی از پسوندهای مکان ترکی)
بطور کلی به معنی محل زندگی آذ (آس) جوانمرد و بزرگ از قوم آذ
گذشته از این که قومی به آذ در طول تاریخ در منطقه دیده نشده و این تجزیه و تحلیل به تمامی محصول تخیل سیداف بود ، در هیچ یک از تواریخ اسلامی تا دوره استالین چنین ترکیب ساختگی ثبت نشده است. (برای مشاهده معنی نام آذربایجان در لغت نامه دهخدا که اعتبار و عمرش بیش از جمهوری باکو است کلیک کنید).
این معنی به قدری مضحک بودکه حتی رهبران جمهوری باکو نیز به آن بی اعتناء شدند و از تعریف سرزمین آتش برای معرفی آذربایجان استفاده کردند. آذر یا آتش واژه فارسی که ریشه در زبان اوستایی دارد (=آتر) و در فارسی نو تبدیل به آذر شده است. شماری از مورخان به دلیل وجود آتشکده های زرتشتی به ویژه آذرگشنسب در این منطقه که معتبرترین آتشکده جهان بود، نام سرزمین آتش را به این ناحیه داده اند. از سوی دیگر شهرت سرداری به نام آذر که در برابر اسکندر مقدونی مقاومت و رشادت به خرج داد، این نام را تقویت کرد.
آتشکده دیگری در نزدیکی باکو که از سوی پارسیان هند (که برای بازرگانی به قفقاز می رفتند) وجود دارد که اکنون به بنایی تاریخی تبدیل شده است.
مشاهده می کنیم که جمهوری باکو تمام اعتبار و حتی نام خود را از تاریخ و فرهنگ ایران به ارث برده است. صد البته کتمان این میراث تاثیری در حقیقت ندارد.
2- پرسش مهم این است که هدف از تبلیغ نام یک کشور در پیراهن یک تیم فوتبال چیست؟ چه کسی از کجا و چگونه اعتبار می گیرد؟
اگر این نام در زیر لوای تبلیغ یک برند یا شرکت بازرگانی بود، امری عادی به شمار می رفت. اما این که یک کشور خود را به قدری گمنام یا بی اعتبار احساس کند که در صدد کسب اعتبار از یک تیم درجه دو فوتبال برآید، قدری تامل برانگیز است. البته این معنی نیز به خودی خود، حاوی فصلیت یا رذیلت نیست اما بی شک تعیین کننده حدو حدودها است.
بنابراین کشوری که از یک تیم فوتبال قصد اخذ اعتبار داشته باشد،حکایت ها و ضعف های بیشتری نیز برای گفتن دارد.