کتاب
معرفی کتاب «و آن‌گاه رستاخیزی در من آغاز می‌شود»
- كتاب
- نمایش از دوشنبه, 23 شهریور 1394 13:45
و آن‌گاه رستاخیزی در من آغاز می‌شود
نویسنده: ابوالقاسم غلامحیدر
موضوع : نمایشنامه فارسی
ناشر : شورآفرین - 1391
قیمت : 4900 تومان
شمارگان: 1100 - 128 صفحه
کتاب «و آن گاه رستاخیزی در من آغاز می شود» نوشتهٔ ابوالقاسم غلامحیدر (کارگردان تئا‌تر و دبیر انجمن خانهٔ جوان شوشتر) توسط انتشارات شور آفرین به چاپ رسیده است. این کتاب از چهار نمایشنامهٔ عرفانیِ کوتاه به نام‌های «غم در غیابِ خداوند»، «افسانه مردی که پوست میانداخت»، «چشمهایش؛ آه و زمزمه» و «و آن گاه رستاخیزی در من آغاز می‌شود» تشکیل شده است.
مضامین اصلی نمایشنامههای این کتاب بر محور نفس و جوهر انسانی است؛ سفری است از برون به درون. نویسنده در هر یک از نمایشنامه‌ها به جست و جوی حقیقت انسان بر میآید و ظرایف روح آدمی را از منظرهای مختلف مورد توجه قرار می‌دهد. از میان مناظری که بدان توجه دارد، دلپذیرترینش وادی عشق است که حالات گونه‌گونش را مینمایاند. نگاه وی به عشق، نگاهی لاهوتی است تا ناسوتی. و اگر از عشق انسانی و زمینی سخن میگوید کمال آن را در معشوق ازلی و ابدی می‌جوید.
این اندیشه سابقه‌ای کهن در ادب عرفانی فارسی دارد که نمونه‌ٔ بارز آن را در مثنوی مولانا می‌یابیم که عشق را به هر علتی که باشد نهایتاً منتهی به عشق اعلی می‌داند. در نمایشنامهٔ «غم در غیابِ خداوند» عشق را عاملی می‌داند «برای کم شدن فاصله انسان با خداوند».
عشق و حالات آن در واقع رگه مشترکی است که آثارش را به هم پیوند می‌دهد. به نظر میرسد او اندیشهای را در این باب دنبال می‌کند که دوره طفولیت خود را میگذراند و میرود تا قوام بیابد. این که او در هر یک از نمایشنامههایش به یکی از وادیهای عشق گام میگذارد و بعد نه تنها خود، بلکه خواننده را نیز حیران میگذارد شاید ایرادی نباشد زیرا:
هرچه گویم عشق را شرح و بیان چون به عشق آیم خجل باشم از آن
ولی تردیدی نیست که این جان مایهٔ زندگی محور تفکر او را در باب انسان و عالم هستی تشکیل می‌دهد.
آثار غلامحیدر به طور کلی در فضایی مابعدالطبیعی و عرفانی نطفه میبندد و پایان میگیرد که در ساختار فکری او به عنوان اموری یقینی جایی خاص دارند. پایان گرفتن نمایشنامههای وی فقط جنبه صوری دارد وگرنه آغاز و درآمدی است برای تأمل در اندیشه و مضمونی که مطرح میسازد؛ یعنی نمایشنامه به ضرورت قالب به پایان میرسد، حال آن که محتوا همانند هر موضوع مابعدالطبیعی، بی پایان و بدون نتیجه قطعی در فضایی حیرت آلود باقی میماند و ذهن خواننده را به خود مشغول می‌دارد.
این بدون پایان ماندن مسائل دنیای اسرارآمیز درون، که از آن به جهان اصغر تعبیر کرده‌اند، آغاز بحر حیرت است که متفکرانی مانند خیام و کانت را از غواصی در این قیروان بی‌کران منصرف نمود، زیرا تمیز آن را با عقل میسر ندانستند، ولی عارفان با چراغ عشق به ژرفای آن ره یافتند. در نمایشنامههای او سه پایان اصلی درام حضوری چشمگیر دارند: نخست آن‌که از بیان مقصود خود برمی‌آید و چون ذهنش با شعر قرین است، هر جاکه مناسب می‌بیند از آن مدد می‌جوید. دیگر آن که فضای کافی برای بیان مقصود خود ایجاد می‌کند و گاه این فضا را بی‌مددِ امکانات صحنه‌ای با توصیفاتی که از زبان شخصیت‌ها بیان می‌دارد، پدید می‌آورد. و سرانجام این که در نمایشنامههایش اصل حرکت را که لازمه‌ٔ هر اثر نمایشی است رعایت می‌کند؛ این تحرک، بیشتر سر در موضوع محوری نمایش‌ها دارد که عشق است و چون عشق در نوشته‌هایش جنبه‌یی استعلایی دارد بنابراین تب و تاب ناشی از آن کاملا احساس می‌شود.
این کتاب در قطع رقعی، با قیمت ۴9۰۰ تومان و در ۱۲۸ صفحه، با شمارگان۱۱۰۰ نسخه توسط انتشارات «شورآفرین» منتشر شد. غلامحیدر کتاب «و آن‌گاه رستاخیزی در من آغاز می‌شود» را با یاد شادروان علی حاتمی نوشته و به استاد بهرام بیضایی تقدیم کرده است.
گفتنی است آقای ابوالقاسم غلامحیدر (شوشتر - 1353)؛ نویسندهٔ نزدیک به ۲۰ نمایشنامه؛ کارگردان بسیاری از آن نمایشنامه‌ها و آثاری از بزرگان (به‌ویژه آثار استاد بهرام بیضایی) از جمله نمایشنامههای مرگ یزدگرد، اژدهاک، آرش کمانگیر، فتحنامه کلات، سیاوش‌خوانی و نماشنامه‌هایی از امیردژاکام و محمد چرمشیر است.
