ایران‌بوم

ماهی ‌قرمز نماد برج «حوت» یا «برج ماهی» در «گاه‌شماری خورشیدی بُرجی» است که سال‌ها در ایران وجود داشته است.
در برخی از نسکهای(=کتابهای) ایران باستان مانند نسک پهلوی «بندهش» نام پهلوی برج‌های دوازه‌گانه آمده که نام برج دوازدهم سال «ماهی» یادآوری شده است.
صورت فلکی اسفندماه، ماهی است (حوت)
صورت فلکی فروردین‌ماه، بره است(حمل).

در فرهنگ ایران «ماهی قرمز» به نشانه‌ «برج حوت» بر روی بسیاری از آثار برجامانده از دوره‌های گوناگون تاریخی مانند دوره ساسانیان و هخامنشیان در ارتباط با نوروز و سال‌نو دیده می‌شود.
نقش ماهی در پاسارگاد و همچنین در گنجیه آمو دریا (دوره هخامنشی)
نقش ماهی در آتشکده بهرام در شهر ری (تپه میل - دوره ساسانی).

ایرانیان، ماهی را به هنگام پدیدار شدن سال نو بر سفره نوروزی می‌گزارند تا سال از «برج حوت» به «برج حمل» دگرگون شود.
گفتنی است نمونه سرخ رنگ این ماهی در روزگاران گزشته کاربرد بیشتری یافته که نماد رنگ سرخ آیین مهر و نشان گرما، پیروزی، شادی و سر زندگی است.
در شاهنامه فردوسی و در داستان بیژن و منیژه به این نکته اشاره شده‌است:
زمان و نشان سپهر بلند
همه کرده پیدا چه و چون و چند
ز ماهی به‌جام اندرون تا بره
نگاریده پیکر همه یکسره
چو کیوان و بهرام و ناهید و شیر
چو خورشید و تیر از بر و ماه زیر
همه بودنی‌ها بدو اندرا
بدیدی جهاندار افسونگرا
نگه کرد و پس جام بنهاد پیش
بدید اندرو بودنی‌ها ز بیش.

آیا ماهی قرمز از چین به ایران آمده‌است؟
خیر.
ایرانیان چند هزار سال است که ماهی قرمز را می‌شناسند و این نکته را اسناد تاریخی که اکنون در موزه‌های بزرگ دنیا وجود دارد، یادآوری می‌کند.
در استوره‌های ایرانی، جمشید پیشدادی را نخستین انسانی پنداشته‌اند که به پرورش ماهی پرداخته است:

بپرداخت آب میانگاه خاک
بپرورد ماهی در آن آب پاک
ز جمشید ماند چنین یادگار
اگر چه برآمد بسی روزگار
هنرور شده خاک ایران زمین
بشد زان سپس سوی ماچین و چین.

این ماهی در آب‌های دریای کاسپین (مازندران) و رودخانه کارون یافت می‌شود.