ایران‌بوم

دولت یازدهم در شرایطی اداره کشور را به دست گرفت که خود منتقد سیاست‌های نابهنگام و غیرکارشناسانه دولت قبلی بود. استفاده از وزرایی که به واسطه تجربه و تخصص خود علی رغم کهولت سنی در هیات دولت قرار گرفتند با هدف جلوگیری از تناقض‌گویی و کم خردی در عرصه سیاست گذاری به ویژه حوزه اقتصاد، توجیه شد.

با این همه ، اظهار نظرهای مسئولان صنعت و تجارت کشور در رسانه‌ها باعث بروز نگرانی‌هایی در خصوص تحقق شعارهای حمایت از تولید ملی و جایگزینی آن با جهت‌گیری‌های تجاری گردید.

ماجرا از این قرار است که آقای نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت با حضور در یک برنامه تلویزیونی (1) به صراحت مخالفت خود را با طرح شبنم و ایران کد اعلام کرد. ایشان معتقدند که این قبیل موانع به دلیل کارآمدی ضعیف، خود توانایی کنترل قاچاق کالا را ندارند و تنها به بروکراسی (دیوان‌سالاری) دامن میزند. وی در همین برنامه وعده حذف سیستم شبکه بازرسی و نظارت مردمی (شبنم)(2) را دادند و در پاسخ به سوال مجری برنامه در خصوص جایگزینی طرح شبنم اذعان داشت که ساختار تجاری و اقتصادی نیازی به طرح‌های نظارتی از این دست که منجر به افزایش هزینه می‌شوند را ندارند.

البته چندی قبل هم از سوی برخی صاحب منصبان شنیده شد که به طور کلی انجام ثبت سفارشی قبل از وارد نمودن کالا به کشور امر زایدی است و بایستی از فرآیند واردات حذف شده و تنها به اظهار گمرکی بسنده گردد.
به هرحال خبر حذف یک سیستم نظارتی با اعضایی بالغ بر یازده هزار بازرگان آن چنان عجیب به نظر آمد که بلافاصله موجی از نقدها را برانگیخت تا آن جا که آقای نعمت زاده در نشست خبری پس از دومین شورای گفت وگو اعلام کرد که حذف ایران کد و طرح شبنم تنها برای کالاهای اولویت دهم می‌باشد.

باید گفته شود که خواننده محترم میتواند لیست کامل کالاهای مشمول الویت دهم را به نشانی پی‌نوشت مشاهده کند و خود درباره‌ی لزوم واردات این کالا به کشور داوری کند. اما به راستی در کجای دنیا به بازرگانانی که خلاف مقررات و علی رغم ممنوعیت واردات این کالا، اقدام به خریداری و ورود آنها به گمرک نموده‌اند چنین پاداشی داده می‌شود؟ آیا صرف پرداخت سود گمرکی دوبرابر تاوان قانون شکنی است؟

نکته جالبتر این که وی هیچ توضیحی درخصوص صحبت‌های قبلی که در برنامه زنده پایش پخش شد، نداد.
به راستی حذف طرح نظارتی با هدف جلوگیری از قاچاق کالا و نقد آن و اتهام ناکارآمدی در حالی که این طرح هنوز در میانه راه است نشانه خردمندی است؟ چگونه تسهیل واردات و حذف موانع بازرسی می‌تواند به حمایت و رونق تولید ملی بیانجامد؟ آیا بهتر نیست به جای حذف صورت مساله و به بهانه واهی افزایش دیوان‌سالاری به دنبال ساده‌سازی فرآیند فعال‌سازی کدها و برقراری ارتباط سامانه ترخیص کالای این شبکه بود؟
آن چه مسلم است شفاف سازی در هر عرصه‌ای و مجبور نمودن صاحبان منافع به ارایه آمار دقیق کار آسانی نیست و هزینه بر است. تنها عزم و اراده ملی است که میتواند جلوی هر سواستفاده از منابع ملی را بگیرد. طرح شبنم با همه کاستی‌هایش گامی‌است در جهت نهادینه کردن فرهنگ نظارت مردم بر سرنوشت خودشان. چنان چه بیاموزیم که ما ناظر فعالیتهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در کشورمان هستیم می‌توانیم به توسعه پایدار و رشد اقتصادی کشور خود امیدوار باشیم.

از سوی دیگر تقویت نظام‌هایی از این دست ، آوردگاهی است برای دولت تا نشان دهد تا چه حد بر باور خود به نقش مردم در حکومت ایمان دارد. باشد که با استفاده از وسایل ارتباط جمعی و آموزش و فرهنگ سازی به تقویت نظارت و بازرسی مردمی، حذف پدیده شوم قاچاق کالا، ورود کالاهای بی کیفیت و غیر استاندارد به بازار اهتمام ورزیده شود.
از شما خواننده گرامی این مقاله انتظار میرود با مراجعه به دیدارگاه / تارنمای طرح شبنم و استفاده از نرم افزارهای موجود و به کارگیری آن، به خانواده بازرسان مردمی پیوسته و در ترویج این آگاهی به سایرین تلاش نمایید.

پی‌نوشت‌ها:

1- برنامه پایش مورخ 21/7/92
2- شبکه بازرسی و نظارت مردمی: جهت آشنایی با این طرح به دیدارگاه / تارنمای www.shabnam.ir مراجعه فرمایید.