زیست بوم
مهاجرت حیات وحش
- زيست بوم
- نمایش از یکشنبه, 17 مهر 1390 07:00
- بازدید: 6907
برگرفته از تهران امروز
دریاچه ارومیه روزگاری یکی از مهم ترین زیستگاه‌های حیات وحش کشور بود
مهاجرت حیات وحش
دریاچه ارومیه با آن لجن‌های شفا بخش وموج‌های بلندش آنقدر ویژگی و زیبایی داشت که حیات وحش دریاچه ارومیه را دور از دید عموم پنهان کند. افکارعمومی در نهایت فلامینگوهای دریاچه می‌شناخت و خیلی اگر احساس رفاقت می‌کرد پلیکان‌ها را. از سوی دیگر جزایر محصور در آب با دیده بانی خوب محیط بانی که حالا خود را جزوی از جزایر می‌داند باعث شده بود تا حیات وحش این منطقه از گوزن، میش وقوچ ارمنی، کبک و...دورانی پر از آرامش را پیدا کنند اما جزایر با خشک شدن آب دریاچه ارومیه، جزایر این دریاچه هر روز به هم نزدیکتر شدند بطوریکه 120 جزیره مجزای دیروز به 90 جزیره تبدیل شده‌اند و گسترش خشکسالی ادامه دار محیط بانان دریاچه ارومیه را نگران کرده است. گفته می شود حیات وحش جزایر ارومیه مهاجر دوست هستند. به خاطر همین هم روزهای نخستی که آب دریاچه بخار می‌شد و نمک‌ها سطح سفیدی را بین دو جزایر کشیده بودند گله‌هایی به سمت سایر جزایر روان شدند ولی همگی آنها در باتلاقی از نمک فرو رفتند.
به گفته یوسفی اداره کل حفاظت از محیط زیست ارومیه تصمیم گرفته است برای جلوگیری از خروج حیات وحش از جزایر از دستگاه‌هایی به نام دفاندژ استفاده نماید.
زندگی حیوانی
از میان 53 گونه پستاندار شناسایی شده در استان آذربایجان غربی تعداد 23 گونه در پارک ملی دریاچه ارومیه یا حاشیه آن زیست می‌کنند، قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی در داخل پارک ملی و در جزایر کبودان، اشک، آرزو و اسپیر و پستاندارانی مانند گرگ، شغال، روباه و... در حاشیه پارک زندگی می‌کنند.
سرشماری حیات وحش
براساس آخرین سرشماری حیات وحش که در سال 1387 انجام شد تعداد 1500 راس قوچ و میش ارمنی و تعداد 306 راس گوزن زرد ایرانی در جزایر شمارش شد، البته در سال‌جاری نیز برنامه سرشماری پیش‌بینی شده که قرار است در هفته آخر شهریور ماه سال‌جاری انجام پذیرد. به گفته یکی از محیط بانان نزدیک به 30 نفر برای سرشماری جدید لازم است که با توجه به امکانات محدود برای عبور از آب باقی مانده در دریاچه ارومیه رساندن این همه نیرو وقت زیاد می‌برد.
پرنده‌های دریاچه
از میان 225 گونه پرنده شناخته شده در استان آذربایجان غربی 115 گونه تاکنون در محدوده این پارک شناسایی شده است، از مهم‌ترین گونه‌ها می‌توان به «پلیکان سفید»، «فلامینگو» و انواعی از پرندگان شکاری در جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه و «اردک سرسفید»، «اردک سرحنایی» در محیط‌های آب شیرین داخل محدوده پارک ملی از جمله مصب رودخانه‌ها یا تالاب سولدوز اشاره کرد.
به گفته«امید یوسفی» مدیر پارک ملی ارومیه، با توجه به شور شدن شدید آب دریاچه و بالا رفتن غلظت نمک در داخل آب دریاچه، بسیاری از پرندگان نمی‌توانند از محیط آبی پارک ملی استفاده نمایند و در صورت نشستن روی آب، بال و پر آنها نمک بسته و همین عامل باعث می‌شود تا پرنده مقدار زیادی از توانایی حرکتی خود را از دست بدهد که در اوایل میزان مرگ و میر ناشی از این وضعیت قابل ملاحظه بود البته سازمان حفاظت محیط زیست با کمک مردم و سازمانهای مردم نهاد (NGO) اقدام به جمع آوری پرنده‌های به دام افتاده نموده و بعد از شست‌وشوی آنها در تالاب‌های اطراف دریاچه رهاسازی شدند، بعد از این اتفاقات پرندگان به تدریج به علت شوری بیش از حد در داخل دریاچه ننشسته بلکه از تالاب‌های اقماری در حاشیه دریاچه ارومیه (عمدتاً ضلع جنوبی دریاچه) استفاده می‌نمایند، تعداد پرندگان در داخل دریاچه نسبت به مدت مشابه در چند سال قبل کاهش یافته ولی هم‌اکنون نیز پرندگانی از قبیل فلامینگو و پلیکان در برخی از فصول سال در دریاچه مشاهده می‌شود ( که میزان آنها نسبت به سالهای پر آبی دریاچه کاملاً کاهش چشمگیر داشته است).
آرتمیا!
آرتمیای دریاچه ارومیه از خانواده سخت‌پوستان بوده که با شوری آب دریاچه سازگاری پیدا کرده و در آن زیست می‌نماید، در سالهای اخیر با افزایش میزان شوری آب دریاچه جمعیت این موجود زنده نیز در دریاچه کاهش پیدا کرده است، در حال حاضر در مصب رودخانه‌ها یا در فصول پرباران (بهار) که غلظت نمک کمتر است دوباره آرتمیا در دریاچه دیده می‌شود، آرتمیا از طریق سیست افزایش جمعیت دارد، سیست آرتمیا تقریباً شبیه هاگ قارچ است در شرایط دریاچه تاحدود 10 سال نیز زنده می‌ماند و در صورتی‌که شرایط مساعد باشد تفریخ یافته و به آرتمیا تبدیل می‌شود.
عمر دریاچه!
براساس بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که دریاچه ارومیه قبل از 30 تا 40 هزار سال پیش با دریای خزر و دریای مدیترانه ارتباط داشته و به مرور زمان با حرکت گسل‌ها ارتباط قطع شده است، دریاچه در ابتدای تشکیل خود دارای آب شیرین بوده ولی به تدریج آب آن شور شده است (به علت ورود رسوبات و نمک‌ها به داخل دریاچه از زمینهای اطراف) تا نهایتاً به شکل امروزی خود در آمده، بنابراین اینکه قبلاً اطراف آن زمینهای کشاورزی بوده و امروزه زیر آب رفته باشد اشتباه است، همچنین اراضی اطراف دریاچه ارومیه بیشتر شور بوده و تقریباً لم یزرع است (اراضی ملی) و سایر اراضی نیز به علت وجود آب شیرین در مجاورت آنها استفاده از آن توسط اهالی محل صورت می‌پذیرد (اراضی با مالکیت خصوصی).
