یادمان

کانال آب‌بر «اونتاش ناپیریشا» تخریب شد!

بلدوزهای شهرداری دزفول درحالی بدون طرح مصوب و هماهنگی با سازمان‌های مربوطه اقدام به تخریب بقایا و بخش‌هایی از کانال آب‌بر اونتاش‌ ناپیریشا کردند که پس از بازدید کارشناسان و دستور توقف عملیات تخریب، اقدامات مخرب شهرداری همچنان ادامه دارد.

تسوق ماست اند هاربر السعودية أونلاين مع تخفيضات 25 - charles barkley nike shoes for sale cheap jordan , نمشي - 75% | Men’s shoes

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ روزهای پایانی بهمن ماه 1391 بلدوزرهای شهرداری دزفول بدون مطالعه و برنامه‌ریزی قبلی و یا طرح مصوب اقدام به تخریب بقایا بقایا و بخش‌هایی از کانال آب بر اونتاش ناپیریشا کرد. این اقدام شهرداری بدون هماهنگی با سازمان‌های مربوطه چون سازمان آب‌های شمال خوزستان، اداره میراث‌فرهنگی و یا اداره محیط‌زیست بوده است.
 
«سید نادر پور موسوی» مدرس دانشگاه و کارشناس برنامه ریزی شهری در اینباره می‌گوید: آنطور که منابع محلی گزارش‌ داده‌اند، تخریب کانال‌های آب‌‌بر ایلامی در حضور شهردار دزفول و با به کارگیری ماشین آلات بخش خصوصی صورت گرفته است.
 
وی معتقد است، در پی تخریب بقایای کانال آب‌‌بر و گزارش شفاهی به مدیر کل میراث‌ استان آقای پورفرخی رئیس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان دزفول، پوررکنی مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول موضوع را بررسی و از محل بازدید کرد. پس از تماس‌هایی متعددی که از سوی افراد نامبرده و ارگان‌ها صورت گرفت، شهرداری دزفول متعهد شد تا عملیات تخریب را متوقف کند. اما در کمال تعجب، شهردار دزفول در تاریخ11 اسفند دستور ادامه عملیات تخریب بقایای کانال را صادر کرد.
 
پور موسوی می‌افزاید: در شرایط کنونی که رسالت اساتید دانشگاهی چند امتیاز پژوهشی است و مسئولان شهری و استانی مصلحت اندیشی را جایگزین انجام وظیفه کرده‌اند. سئوال کلیدی اینجاست خط قرمز دستگاه قضایی کشور بین میراث‌فرهنگ کشور و منافع شخصی ـ‌ اقتصادی شهردار و دیگر مسئولان شهری در کجاست؟
 
این درحالی است که برای اولین بار مهندسان کانال‌های زیرزمینی در امتداد رودخانه دز را مانند موقعیت ساحل شرقی (تال‌خانی) رودخانه دز به سمت (شلگی) جهت مصارف کشاورزی و آبرسانی حفر کرده‌ بوده‌اند که در زمان اونتاش ناپیریشا کانال مذکور تا زمین‌های شمال چغازنبیل توسعه داده شده بود.
 
البته در قسمتی از گزارش پروژه سد دز تحت عنوان کانال حفر شده در زمان داریوش در کشتزارهای نیشکر آمده: استفاده از این کانال که 2500 سال قدمت دارد معادل 75000 دلار در هزینه حفاری صرفه‌جویی خواهد کرد.
 
ادامه این گزارش چنین است؛ یک کانال آبیاری 2500 ساله متروک که توسط داریوش کبیر ساخته شده و قسمت‌هایی از آن بر اثر جمع شدن خاک در طی قرون متمادی مسدود شده است یک بار دیگر به‌نحو ثمربخشی در جلگه خوزستان مورد استفاده واقع می‌شود. هر چند کانال داریوش در بعضی قسمت‌ها پرشده اما قسمت‌های باقی مانده آنقدر هست که مقدار عملیات حفاری لازمه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
 
البته باید اشاره کرد که کانال مذکور خیلی پیش تر از سلسله خاندان هخامنشی ساخته شده بوده است و فقط در زمان زمامداری داریوش کبیر مرمت و توسعه یافته است و اگر در گزارش اشتباه تاریخی دیده می‌شود دلیل قدمت تدوین گزارش سال 1333 و کمبود منابع بوده است. تا آنجا که والتر هنتیس می‌نویسد: نهر داریون که از دز منشعب شده و تا شمال چغازنبیل می‌آمده همان نهری است که دز زمان پادشاه عیلامی اونتاش‌ـ‌گال برای آبیاری و آشامیدن حفر شده بود. این کانال‌ها در فصل تابستان و یا سال‌های کم باران که آب از داغ ـ‌رودخانه می‌افتاد بدون استفاده می‌ماندند.
 
بنابراین ضرورت داشت تا آب مورد نیاز در قسمتی از بستر کبیر رودخانه نگهداری شود پس مهندسان با طراحی شادروان با عرض احتمالی سی و یک متر و طول سیصد و هشتاد و سه متر تمام پایه‌های بستر صغیر رودخانه را به علاوه تعدادی از ستون های ساحل غربی و واقع در بستر کبیر رابه همدیگر متصل می‌کند.
 
این ابداع مهندسی دو فایده عمده داشت؛ اول اینکه وزن کل سازه در مقابل سیلاب‌ها بالا می‌رفت و دوم در صورت سست بودن بستر رودخانه این توده عظیم متشکل از تخته سنگ‌های متصل شده با بست‌های فلزی و توده قلوه سنگ‌های آهکی و ملات ساروج از نشست ستون‌ها جلوگیری می‌کرد. در دیواره شادروان دو یا سه آب‌راه قابل تنظیم جهت تخلیه و انتقال آب پشت شادروان به کانال‌ها تعبیه شده بود که نویسنده واژه سیستم‌های آبیاری و آبرسانی زمستانه را به‌ تقلید از مردم بومی به آنها نسبت داده است. همچنین در بستر صغیر رودخانه و مجاور دیواره شمالی شادروان یعنی عمیق‌ترین قسمت رودخانه حداقل دو تونل آب ـ بر وجود داشته که سیستم‌های آبیاری و آبرسانی تابستانه را تشکیل می‌داده‌اند. تمام این تدابیر در زمان ساسانیان زیر نظر سازمانی به‌نام ( دیوان کاست فزود) یا ( دیوان گست بزود) اداره می‌شده است.

• < قبلی
• بعدی >