یادمان

«نیل‌ساز» زیر تلی از خاک فرو می‌رود؟

عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی دزفول گفت: خانه تاریخی "نیل‌ساز" متاسفانه به دلیل تخصیص نیافتن اعتبار کافی نیمه مرمت و متروکه رها شده است.

نسترن زاهدیان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) اظهار کرد: این خانه که خاطرات چندین نسل را به یادگار داشته و اعتقادات و فرهنگ و شیوه زندگی نیاکان مان را برای ما یادآور می‌شد اکنون دارد خود از یاد می‌رود.

وی ادامه داد: هنگامی که پا در خانه "نیل‌ساز" می‌گذاریم آجر به آجر آن با ما سخن می‌گوید و هر بخش از آن روایتگر بخشی از الگو و سبک زندگی مردمی از دیار دارالمومنین است که عاشقانه خشت خشت چنین خانه‌هایی را روی هم قرار داده‌اند.

زاهدیان عنوان کرد: اولین پرسشی که با دیدن تمام زیبایی‌های خاص این خانه که این قدر مظلومانه به فراموشی سپرده شده مطرح می‌شود این است که آیا آیندگان سهمی از این میراث تاریخی فرهنگی ندارند؟ آیا وقت آن نشده برای ماندگاری هویت و میراث‌مان قدمی برداریم پیش از آن که مجبور باشیم بر سوگ از دست دادن شان بنشینیم؟

عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی دزفول درباره این خانه تاریخی توضیح داد: خانه تاریخی نیلساز با فضای سنتی و بافت زیبای آجرین به رغم گذر زمان همچنان کالبد و سیمای تاریخی را در خود حفظ کرده و زینت بخش بافت قدیم شهر دزفول است. قدمت این خانه به دوره قاجاریه برمی‌گردد و به دلیل ارزش‌های تاریخی و معماری خود به شماره 2564 در سال 78 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

او خاطرنشان کرد: خانه‌های سنتی دزفول با معماری زیبا و اصیل، زمین و آسمان را به هم گره زده و با ترکیب خشت، خاک و رنگ افلاک تصویری بی‌نظیر آفریده‌ شده است. در کوچه فیروزه منشعب از خیابان طالقانی (سیروس سابق) پس از عبور از ساباطی که تنها بخشی از تویز آن باقی مانده، در جانب شرقی گذر به خانه تاریخی "نیل‌ساز" می‌رسیم. سر در خانه با طاقی سه بخشی و نقوش آجری به صورت خون‌چینی تزیین شده است. بر پیشانی این بنای تاریخی کتیبه‌ای آجری که تاریخ 1344(ه ق) بر آن نقش بسته توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

زاهدیان افزود: در بدو ورود به خانه تاریخی "نیل‌ساز" پس از عبور از هشتی با کاربندی‌های زیبایی از سقف به حیاط مرکزی می‌رسیم که پیرامون آن فضاهای زیستی و خدماتی مطابق با اقلیم منطقه بنا شده است. خانه نیلساز دارای دو حیاط مجزا است که فضای عمومی (بیرونی ) و خصوصی (اندرونی) در آن‌ها به صورتی کاربردی ایجاد شده است. در حیاط بیرونی پلکانی دوطرفه وجود دارد که به طبقه بالا می‌رسد، یک طرف به اتاق مهمان و طرف دیگر به بخش خصوصی راه دارد. در آجرکاری‌های این خانه اشکال هندسی و گره‌چینی‌های زیبایی که از بارزترین عناصر تزیینی معماری سنتی دزفول است چشم را نوازش می‌دهد.

وی ادامه داد: موقعیت قرارگیری خاص این بنا در میان مجموعه عظیم و منحصر به فردی از بناهای تاریخی نظیر مجموعه شاهرکن الدین (حمام، مسجد، مدرسه و بقعه شاه‌رکن الدین)، بازار قدیم دزفول و مسجد جامع شهر، نزدیکی به شریان‌های اصلی چون خیابان امام و خیابان طالقانی که به محور رود دز منتهی می‌گردد شرایط مناسبی را برای تبدیل این مجموعه به یکی از قطب‌های مهم گردشگری فراهم کرده است. از موقعیت‌های استثنایی دیگر می‌توان به هم‌جواری این خانه با خانه‌های تاریخی چون خانه گلچین و عصارخانه گلچین اشاره کرد که در کنار هم مجموعه تاریخی منحصر به فردی را تشکیل داده و قابلیت سرمایه‌گذاری برای ایجاد یک مجموعه رفاهی تفریحی سنتی دارد.

عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان دزفول گفت: به دلیل موقعیت مناسب مکانی خانه "نیل‌ساز" امکان دسترسی به تاسیسات و خدماتی چون خطوط تاکسیرانی و اتوبوسرانی در مسافت‌های شهری با سهولت امکان پذیر بوده و از این حیث برای ارایه خدمات به گردشگران نیز بسیار مناسب است.

زاهدیان اظهار کرد: خانه "نیل‌ساز" خوشبختانه از مالکان خصوصی خریداری شده و در اختیار سازمان میراث فرهنگی دارد. پروژه طراحی و مرمت این خانه تاریخی با هدف بهره‌برداری از آن به عنوان مکانی فرهنگی هنری در مهر سال 88 و با هدف حفاظت از ارزش‌های کالبدی و معنوی آن آغاز شد اما متاسفانه با وجود تمام ویژگی‌های حایز اهمیت موقعیتی و معماری خود به دلیل تخصیص نیافتن اعتبار کافی، مرمت آن چند سالی است که نیمه رها شده و در حال حاضر خانه متروکه شده و به طرز اسف‌باری در معرض آسیب‌دیدگی است.

او ابراز امیدواری کرد، این بار سازمان میراث فرهنگی خوزستان برای ماندگاری این بافت تاریخی ارزشمند دلسوزانه وارد عمل شده و با اختصاص بودجه‌ای مرمت این خانه تاریخی را تسریع بخشیده و اجازه ندهد تا این طلای ناب آجری این چنین زیر تلی از خاک فرو رود و هویتی را با خود به خاک ببرد.

این دوستدار میراث فرهنگی گفت: با توجه به پتانسیل‌های ویژه این خانه و موقعیت‌های مکانی و بافتی خاص آن با کمی توجه می‌توان از ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری آن برای رونق‌بخشی هر چه بیشتر استان خوزستان استفاده شایانی برد و چرخ صنعت گردشگری شهرستان دزفول را نیز به گردش درآورد.

• < قبلی
• بعدی >