یادمان

اظهار نگرانی سرپرست هیأت گمانه‌زنی شوش از وضعیت عرصه و حریم این محوطه

سرپرست هیأت گمانه‌زنی تعیین عرصه و حریم مجموعه‌ی باستانی شوش نسبت به آنچه درباره‌ی ثبت عرصه و حریم شوش در نشست حرایم مطرح شد، اظهار نگرانی کرد.

new nike football boots 2012 2017 - 002 - Nike Air Max 270 ESS Ανδρικά Παπούτσια Γκρι / Λευκό DM2462 | New Air Jordan 1 Mid "Red Toe" University Red/White 2021 For Sale 554724 - nike air max 90 gray and infrared blue hair salon - 161

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، محمدتقی عطایی در متنی که در اختیار ایسنا قرار داده، مطالبی را درباره‌ی عرصه و حریم شهر باستانی شوش عنوان کرده است.

وی با اشاره به خبری که 15 / 7 / 91 در ایسنا منتشر شد، بیان کرده است: «مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده است به‌زودی حریم مجموعه‌ی باستانی شوش مصوب خواهد شد. با وجود عنوانِ مسرت‌بخش این خبر که بالاخره بعد از پنج سال، دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصمیم به تصویب عرصه و حریم مجموعه‌ی باستانی شوش گرفته است، در این خبر ابهام‌هایی نگران‌کننده وجود دارد.»

او گفته است: «مدیرکل دفتر ثبت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - خانم آتوسا مؤمنی- در پاسخ به پرسش ایسنا که «آیا عرصه‌ی 400 هکتاری شوش مصوب خواهد شد یا عرصه‌ی 1200 هکتاری آن؟» گفته است که «آن عرصه و حریمی که برای ثبت جهانی در نظر گرفته شده است،‌ مصوب خواهد شد»! نظر به ابهامی که در این پاسخ وجود دارد، لازم است چند نکته درباره‌ی پرونده‌ی تعیین حریم مجموعه‌ی باستانی شوش و برای تنویر افکار عمومی بیان شود:

1 - محدوده‌ی 400 هکتاری شهر شوش در اواخر سال‌های جنگ تحمیلی و از سر اضطرار، توسط استاد مهدی رهبر، از کارشناسان و پیشکسوتان باستان‌شناسی کشور، تعیین شد. چندی بعد خود ایشان کشفیات جدیدی در بیرون از این محدوده‌ی 400 هکتاری به‌ست آورد که منجر به تجدید نظر در آرای پیشین شد.

2 - در سال 1387 گروهی از باستان‌شناسان از سوی پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی کشور برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم مجموعه‌ی باستانی شوش از تهران به خوزستان اعزام شدند. نتیجه‌ی کار این هیأت که مستند به داده‌های باستان‌شناختی به‌دست آمده از گمانه‌زنی در مجموعه‌ی باستانی شوش بود، نشان می‌دهد که محدوده‌ی عرصه‌ی مجموعه‌ی باستانی شوش بسی گسترده‌تر از محدوده‌ای است که به عنوان «محدوده‌ی 400 هکتاری» معروف شده است.

3 - در حدود پنج سال گذشته، هیأت باستان‌شناسی تعیین عرصه و حریم مجموعه‌ی باستانی شوش در تمام جلساتی که در تهران و اهواز برای رسیدگی به این مسأله تشکیل شد، شرکت کرد و ضمن ارائه و تشریح دستاوردهای علمی این برنامه، کوشید از هویت و موجودیت میراث باستانی شوش و حقوق باستان‌شناختی مترتب بر آن دفاع کند. این هیأت همچنان آمادگی خود را برای دفاع از این مستندات علمی در هر محفل واجد صلاحیتی اعلام می‌کند.

4 - در همین جلسات، جمعی از عالی‌ترین و باصلاحیت‌ترین متخصصان باستان‌شناسی و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی کشور حضور داشتند و نظرات خود را ارائه کردند. در این نشست‌ها به تمام جوانب باستان‌شناختی، حقوقی و مسائل کلان مدیریت شهری پرداخته شده و همه‌ی مشکلات و ایرادها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و برای آن‌ها چاره‌اندیشی شده است. در این سال‌ها، چندبار پرونده‌ی عرصه و حریم مجموعه‌ی باستانی شوش تا مرحله‌ی تصویب نهایی پیش رفت، ولی هر بار به‌دلیل کارشکنی‌های صورت‌گرفته ناکام ماند.»

عطایی ادامه داده است: «بنابراین با وجود همه‌ی هزینه‌هایی که تا کنون سازمان میراث فرهنگی متقبل شده و با وجود همه‌ی نشست‌های تخصصی که برای رسیدگی به جوانب مختلف این پرونده و به‌منظور نهایی و فراهم شدن بستری برای تصویب عرصه و حریم مجموعه‌ی باستانی شوش براساس دستاوردهای مبتنی بر داده‌های جدید باستان‌شناختی انجام شده، سخنان مدیرکل محترم ثبت این سازمان، ابهام‌آمیز و نگران‌کننده است. این‌که ایشان گفته‌اند: «آن عرصه و حریمی که برای ثبت جهانی در نظر گرفته شده،‌ مصوب خواهد شد» به نوعی در آینده، سازمان میراث فرهنگی می‌تواند برای شانه خالی کردن از وظایف ملی‌اش راه را هموار کند.»

این باستان‌شناس توضیح داده است: «هرچند در این مورد هنوز به‌طور دقیق بیان نشده است که منظور از تصویب حریم جهانی شوش شامل چه جزییاتی خواهد بود، اما تصویب عرصه و حرایم سه‌گانه‌ی مجموعه‌ی باستانی شوش، در سطح ملی، اولویتی به‌مراتب بیشتر از ثبت جهانی شهر باستانی شوش دارد. نکته این است که حدود پنج سال پیش به‌دلیل تصویب نشدن و عدم ابلاغ عرصه و حرایم شوش، تخریب‌ها و آسیب‌های جبران‌ناپذیر بسیاری متوجه این شهر و مجموعه‌ی مهم باستانی شده است. باید پرسید کرد که چرا همچنان نسبت به تصویب حرایم شوش اهمال می‌شود و چرا تصویب آ‌ن باید تا هنگام ثبت جهانی آن به تعویق بیفتد؟ در چنین شرایطی، تکلیف بقیه‌ی آثار مهمی که بیرون از آن محدوده‌ی 400 هکتاری هستند شامل صدها هکتار بسترهای باستان‌شناختی (مانند گورستان هخامنشی حسین‌آباد یا تپه‌ی عیلامی موسوم به پمپ بنزین) چه خواهد شد و چه نهادی مسئولیت حقوقی و قانونی حفاظت از آن را عهده‌دار است؟»

عطایی اضافه کرده است: «ثبت شهر و مجموعه‌ی کهن شوش در فهرست میراث جهانی البته امر میمون و مبارکی است، ولی پرونده‌های ثبت جهانی الزاما کم‌نقص نیستند و نمی‌توانند جای همه‌ی کارکردهای قوانین و ضوابط ملی یک کشور را بگیرند. برای مثال، در پرونده‌ی ثبت جهانی «تخت جمشید» فقط تختگاه که شامل صفه و کاخ‌های فراز آن است، به ثبت رسیده و سایر آثار منحصربه‌فرد (همچون کاخ و آرامگاه ناتمام تخت گوهر، محوطه‌ی مهم موسوم به فیروزی با داشتن بیش از 10 کاخ در درون خود، کاخ موجود در شهرک زراعی و آثار فراوان و ارزشمندی که در پیرامون صفه‌ی تخت جمشید و نیز بر فراز کوه‌های پیرامون آن شناسایی شده و جزو منظر فرهنگی آن محسوب می‌شود) در این پرونده جایی ندارند. حفاظت و صیانت از این محوطه‌ها در چه چارچوبی صورت می‌گیرد؟ آیا جز این است که چون محدوده‌ی عرصه و حرایم پیشنهادی تخت جمشید که شامل این آثار نیز می‌شود و در «فهرست آثار ملی» به ثبت رسیده، امکان حفاظت از آثار یادشده را فراهم کرده است؟

شهر و مجموعه‌‌ی باستانی شوش نیز از این وضع مستثنی نیست. بنابراین انتظار می‌رود قدر، منزلت و اهمیت مجموعه‌ی سترگی مانند شوش بیش از این دانسته شود و بررسی و تصویب پرونده‌ی عرصه و حرایم آن در اولویت قرار گیرد.»

• < قبلی
• بعدی >