پایان رویای جهان یک قطبی
برگرفته از تارنمای ایرانچهر
محمد اسماعیل حیدرعلی (محمد حیدری)
آغاز سال ۲۰۱۳ میلادی را باید پایان دوران رویای جهان تک قطبی دانست. اکنون، بی تردید، جهان وارد دورانی شده که دست کم سه قطب قدرت بر امور جهان ما تاثیر می‌گذارند. درک این واقعیت دشوار نیست و برای این کار کافی است به چند رویداد توجه کنیم:
در واپسین هفته های سال ۲۰۱۲ ولادیمیر پوتین، نخست وزیر مرموز روسیه که از نخبگان سازمان کا. گ. ب بوده است، در ضیافت شام رئیس کمیسیون اروپا گفت: « من مسیحی خوبی نیستم، زیرا معتقدم در صورت خوردن سیلی نباید طرف دیگر صورت خود را به سوی سیلی زننده برگرداند. من ترجیح می دهم به طرف مقابل پاسخ بدهم و در روابط بین الملل هم بر این اصل اعتقاد دارم .»
پوتین زمانی این سخنان را بر زبان راند که پنج کشتی از ناوگان جنگی روسیه به سوی بندر سوریه ای طرطوس در دریای مدیترانه در حرکت بودند. در خبرهااعلام شده بود که دو فروند از این کشتی ها از پیشرفته ترین و مجهز ترین نسل جدید ناوهای جنگی فدراسیون روسیه اند. در آغاز به نظر می رسید، سه کشتی دیگر غیر جنگی و احتمالا لجستیکی هستند، اما بعد معلوم شد که آنها حامل تفنگداران دریائی روسیه بوده اند. در آستانه سال نوی میلادی، دو کشتی دیگر، که آنان هم حامل تفنگداران دریائی روس هستند، به سوی بندر طرطوس حرکت کردند. بدین ترتیب برای نخستین بار پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مسکو حضور نیرومند و جدی خود را در قلمروی ناتو نشان داد. در واقع ، نیروهای ارتش روسیه در نزدیکی خط مقدم جبهه ناتو در سوریه صف آرایی کرده اند.
با توجه به آنچه گذشت، اکنون به راحتی می توان درک کرد که چرا بشار اسد پس از شش ماه، دیروز در میان نخبگان سوریه ای ظاهر شد و آن سخنان قاطع را بر زبان راند. دیروز ما با بشار اسدی متزلزل و مردد روبرو نبودیم. او که علاوه بر حمایت جمهوری اسلامی ایران، اکنون ناوگان جنگی و تفنگداران دریایی روسی را در نزدیکی خود دارد، چنان قاطع سخن گفت که در هیچ جای آن نشانی از آشتی با مخالفان مسلح خود و یا حتی امتیاز دادن به آنان، دیده نمی شود.
اما رویداد دیگری هم رخ داده است که رسانه ها به اهمیت آن اشاره نکرده اند:
در همین آستانه سال ۲۰۱۳ میلادی، کاخ کرملین دستور داد طرح تعطیل شده « کاز» دوباره و با جدیت کامل از سر گرفته شود. طرح « کاز » معادل روسی طرح « جنگ ستارگان آمریکا » در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان است که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اجرای آن متوقف شده بود. اکنون فدراسیون روسیه با از سر گیری اجرای این طرح، اراده و آمادگی خود را برای آغاز یک دور جدید از مسابقه تسلیحاتی و فضایی اعلام کرده است. روسیه اکنون خود را یکی از قطب های قدرت جهان می داند و چون رسانه های غربی اخبار روسیه را به دلخواه پوشش می دهند، جهانیان چنان که باید و شاید، از چرخش های سیاسی و نظامی روسیه آگاه نمی شوند.
جمهوری خلق چین سومین قدرت سر برآورده در دنیای نوین ما است. از آن جا که پیش تر در باره قدرت چین و نظریه ساموئل هانتینگتون در زمینه برخورد « تمدن کاتولیکی » در دریای چین، در فضای مجازی مطلبی نگاشته ام، از ورود به جزئیات خودداری می کنم و توجه علاقمندان به تازه ترین تحلیل ها در رابطه با چین را به دو مقاله که در شماره دسامبر ۲۰۱۲ مجله « لوموند دیپلماتیک » چاپ شده است، جلب می کنم.
نکته پایانی این که دیگرگونی های رخ داده، و آنچه رخ خواهد داد، بی گمان بر کشور ما تاثیر گسترده خواهد داشت. از این رو بایسته است تحلیل گران ایرانی این رویدادها را با دقت ویژه ، پایش و پیگیری کنند.
