ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار مهر ، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی در ابتدای این مراسم گفت: استاد حسین دهلوی یکی از برجسته ترین شخصیت های معاصر و یکی از اساتید عالی مقدار موسیقی ایران است که بیش از 7 دهه ازعمر گران سنگ خود را در راه اعتلای موسیقی این سرزمین هزینه کرد.

وی ادامه داد: خانه موسیقی ایران چندی است که در مسیر ارج گذاشتن هنرمندان پیشکسوت و همه کسانی که برای هنر موسیقی ایران زحمت کشیدند آیین هایی را برگزار می کند. البته بخشی از این پاسداشت ها مربوط به جشن سالانه خانه موسیقی است که متاسفانه سال گذشته به دلایلی برگزار نشد اما بخشی از این مراسم در قالب نشست های ماهانه خانه موسیقی و اخیرا هم با همکاری خانه هنرمندان ایران در حال برگزاری است که امیدواریم با تشریک مساعی مدیران این نهاد بتوانیم برگزاری چنین برنامه هایی را استمرار بخشیم .

مدیر عامل خانه موسیقی با اشاره به تهیه و تولید بیش از 100 مجموعه فیلم موسیقیدانان معاصر ایران که توسط گروهی به سرپرستی حمیدرضا اردلان ساخته شده است ، خاطر نشان کرد: این مجموعه کارهای بسیار ارزشمندی است که حمیدرضا اردلان و گروهش با یک دلمشغولی و انگیزه قوی روی آنها کار کردند و به طور حتم اگر این فیلم ها نبود شاید بخشی از تجربیات بزرگان موسیقی را هم اینک در اختیار نداشتیم به همین جهت تولید چنین مجموعه ای که یک بخش آن اختصاص به آثاراستاد دهلوی دارد جای تقدیر فراوان دارد که امیدوارم ادامه پیدا کند.

نوربخش دربخش دیگری از صحبتهای خود گفت: این روزها و ماههایی که گذشت بزرگانی را از دست دادیم که سال گذشته آرزو داشتیم دیگر در سال جدید شاهد چنین اتفاق ناگواری نباشیم اما این آرزو محقق نشد و ما شاهد درگذشت بزرگانی چون فریدون حافظی ، جلیل شهناز و احمد ابراهیمی بودیم که درگذشت هرکدام از آنها ضایعه بسیار بزرگی برای موسیقی ایران بود و امیدواریم که دیگر شاهد چنین روزهای غم انگیزی نباشیم .

مدیریت حسین دهلوی و دوران طلایی هنرستان موسیقی

محمد سریر رییس هیات مدیره خانه موسیقی هم در این مراسم با تقدیر از مقام هنری استاد حسین دهلوی گفت : استاد دهلوی شخصیتی با ابعاد مختلفی است که در جامعه ما همواره به عنوان فردی شاخص معرفی شده است . او به درستی تاثیر بلند مدتی روی هنر این سرزمین داشته است و زمینه های متعددی را در موسیقی کشور پایه گذاری کرده که هریک به شکل جداگانه ای قابل بررسی است و البته به قدری ارزشمند است که در آینده هم برای نسل های بعدی باقی می ماند .

وی با اشاره به بعد آموزشی حسین دهلوی گفت : به نطر من حسین دهلوی موثر ترین هنرمند در آموزش موسیقی این کشور بوده و هست . تحولی که او در موسیقی ملی ما ایجاد کرد به قدری زیاد بود که علاوه بر ظهور و بروز در عرصه های داخلی در خارج از کشور هم مورد توجه قرار گرفت و ما می بینیم که حضور وی به عنوان مدیر هنرستان موسیقی چه تاثیری در عرصه موسیقی کشور داشت و چه بزرگانی به موسیقی کشور معرفی شدند .

رییس هیات مدیره خانه موسیقی با اشاره به دوران حضور دهلوی در کسوت مدیریت هنرستان عالی موسیقی خاطر نشان کرد : من زمانی که در هنرستان موسیقی بودم همیشه با خود فکر می کردم که این همه انگیزه دهلوی از کجا سرچشمه می گیرد و همیشه هم به این نتیجه رسیدم که این سرچشمه فقط نشات گرفته از عشق است . عشقی که علاوه بر احترامی که برای ما داشت احساس پدرانه ای هم بود که هیچ گاه تبدیل به ترس نشد و ما همواره از استاد دهلوی ترسی داشتیم که نشات گرفته از احترام و شخصیت بزرگ این هنرمند بود. مساله ای که متاسفانه دراین سالها به شدت کمرنگ شده است .

سریر ادامه داد: یکی دیگر از ابعاد علمی استاد دهلوی که به وضوح در وی دیده می شد نگاه علمی جدیدی بود که به حوزه آهنگسازی داشت . او همیشه در تلاش بود که نگاه خاص خود منطبق با موسیقی ایرانی کند و بتواند راهی را باز کند که باعث رشد موسیقی ملی باشد و این نگرانی همواره عنصر جدایی ناپذیری بود که مبادا موسیقی ملی ایران دچار انحطاط و فراموشی شود . علاوه بر این دهلوی همواره تاکید داشت که باید تاثیری را روی نوازندگان داشته باشیم که آنها بتوانند بعد از چندی به عنوان رهبر ارکستر فعالیت می کنند و این نگاهی بود که در کمتر هنرمندی می توان سراغ گرفت.

این آهنگساز دربخش دیگری از صحبتهای خود گفت: تالیف کتاب های مختلف آموزشی در حوزه موسیقی و دوران مدیریتی حسین دهلوی در هنرستان موسیقی طلایی ترین دوران فعالیتی این مرکز آموزشی را رقم زد . دقت و اهمیتی که وی در کنار صداقت و خوش قولی داشت همیشه از او هنرمندی ساخته که دارای جایگاهی رفیع و ارزشمند در موسیقی ایران است و به درستی نباید ازتاثیر حضور بزرگانی چون دهلوی در جامعه به راحتی عبور کرد به ویژه در زمان حال که این تاثیر موثر تر از قبل هم شده است .

مجموعه موسیقیدانان معاصر ایران ؛ برگی سبزی تحفه درویش

حمیدرضا اردلان پژوهشگر و گردآورنده مجموعه موسیقیدانان معاصر ایران در توضیحاتی پیرامون ساخت این مجموعه پژوهشی مستند گفت : به جز کتاب های بر جای مانده از استاد روح الله خالقی و اسناد پراکنده ای که در گوشه و کنار از آنها سراغ داریم هنوز هیچ منبع حقیقی درباره موسیقیدانان برجسته ما در دست نیست و از سویی دیگر ما در شرایطی بودیم که مشغول از دست دادن آخرین نسل تاریخ دان موسیقی ایران بودیم بنابراین در یک برهه زمانه به همراه همکارانم فهرستی را تهیه کردیم و شروع به ساخت مستندهایی کردیم که دربرگیرنده حال و هوای پیشکسوتان موسیقی ایران در همه زمینه ها بود.

وی ادامه داد: ما از همه موسیقیدانانی آمار انها را در لیست خود گنجاندیم در 4 دوره زمانی فیلمبرداری کردیم و دراین برهه زمانی به یک نتیجه ای رسیدیم . اینکه این هنرمندان در بهترین دوران کاری خود و اوج خلاقیتی که می توانند داشته باشند با درهای بسته ای مواجه شدند که واقعا تاسف بار است .

اردلان افزود: ما این فیلم ها را تولید نکردیم که آنها برای ارسال به فستیوال های خارجی ببریم ما این فیلم ها را دریک فضای آرامی ساختیم که منبعی باشد برای فرهنگ و هنر این سرزمین که اولین تماشاگران آن همین استادان ارجمند هستند و شاید در حد یک جنایت باشد که بخواهیم از تولید چنین آثاری منافع مادی داشته باشیم . تمام این فیلم ها که برگ سبزی تحفه درویش است شاید ذره ای از سترگی و مقاومت مردان موسیقی سرزمین ما باشد .

مسوولان موسیقی را از زبان خود ندزدند

حسین علیزاده به عنوان سخنرانی پایانی مراسم نکوداشت استاد حسین دهلوی گفت: اولین روزی که همراه پدرم به هنرستان موسیقی رفتم استاد دهلوی بود که از من امتحان گرفت و من را پذیرفت که در این هنرستان حضور داشته باشم و من تا آن روز هنوز به عظمت کار پی نبرده بودم اما از همان روز اول که وارد این مجموعه شدم دیدم که این بار با یک موضوع بسیار جدی رو به رو هستم که می تواند سرمنشا تحولات دیگری در زندگی من باشد .

این نوازنده تار ادامه داد: در زمانی که ما در هنرستان موسیقی مشغول آموختن بودیم فضای عمومی جامعه نسبت به موسیقی برخورد خوبی نداشت اما وجود بزرگانی چون حسین دهلوی در مدیریت هنرستان موسیقی ماجرا را تغییر داد . او به اندازه ای موسیقی را جدی می گرفت که من تا به امروز در کمتر هنرمندی این جدیت را دیدم و به واقع می توان گفت دهلوی بخش بزرگی از جامعه موسیقی را نجات داد. او برای اعتلای موسیقی این سرزمین با هیچکس شوخی نداشت و برای ما علاوه بر استاد مانند پدری بود که همیشه به حضورش در هنرستان موسیقی افتخار می کردیم و با جدیت به کار خود ادامه می دادیم .

وی افزود : وقتی حسین دهلوی در هنرستان موسیقی کسی را به دفتر خود احضار می کرد می دانستیم که حتما اتفاقی می افتد و من یادم می آید روزی که من را به دفتر خود صدا کرد تپش و ترسی داشتم که توصیف ناپذیر بود . اما وقتی به من گفت استاد شهنازی از پیشرفت من راضی است و به همین خاطر از من برای حضور در ارکستر رودکی به عنوان یکی از نوازندگان تار دعوت کرد سر از پا نشناختم و از خوشحالی نمی دانستم چه کنم .

علیزاده با تاکید بر جدیت استاد حسین دهلوی در عرصه موسیقی خاطرنشان کرد: من خیلی خوشحالم که دوران طلایی حضور استاد دهلوی در موسیقی را دیده ام اما چیزی که واقعا مهم است تلاش سوسن اصلانی همسر استاد دهلوی است که در کنار پرداختن به هنر و نوازندگی سالهای زیادی در کنار این هنرمند بزرگ حضور دارد و به عنوان یک همسر فداکار از وی نکهداری می کند و این موضوع واقعا جای ستایش فراوان دارد که خانم اصلانی از سالهای دور این بزرگ را به دوش کشیدند.

سخنگوی شورای عالی خانه موسیقی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به نقش هنرمندان پیشکسوت موسیقی در گسترش و اعتلای موسیقی ایرانی قبل و بعد از انقلاب اسلامی تصریح کرد: چیزی که می تواند در تاریخ قابل بخشش نباشد همان بی توجهی به هنرمندان در دوران شکوفایی کاری آنهاست که به نظر من مساله ای نابخشودنی در تاریخ موسیقی ایران است و نمی دانم در رابطه با این موضوع جواب تاریخ را چه کسی خواهد داد؟

وی گفت: ما هنرمندان نقش سیاسی نداریم و هیچ گاه شخصیت سیاسی نبودیم اما متاسفانه سایه سیاست زدگی به شدت در هنر این سرزمین سنگینی کرده است. پس به عنوان یک ایرانی که بر این باورم ایران فقط به مسوولان تعلق ندارد می گویم که از این به بعد هر کسی که می خواهد مسوولیتی را در عرصه فرهنگ و هنر به عهده بگیرد بداند که مسوولیت بسیار سختی در این شرایط به عهده اوست. به این معنی که کسانی که می آیند و به عنوان مدیر و مسوول فرهنگی کار خود را آغاز می کنند باید درک و شعوری داشته باشند که نام موسیقی را از زبان خود ندزدند و آن را همراه با ورزش و موارد دیگر یاد نکنند . آنها باید این بار جرات کنند نام موسیقی را بر زبان خود بیاورند .

علیزاده خاطرنشان کرد: ما هنرمندان با بسیاری از افسردگی ها مبارزه کردیم ولی بر این باوریم هر مسوولی که از این پس وارد کار می شود باید به تاریخی که گذشت مروری داشته باشد و بداند که باید در ابتدا از جامعه موسیقی عذر خواهی کند و بعد به کارها و برنامه های خود بپردازد.

براساس این گزارش در پایان مراسم لوح و تندیسی از طرف خانه موسیقی در حضور حسین علیزاده و هوشنگ کامکار به استاد حسین دهلوی اهدا شد .

اجرای یک قطعه موسیقایی با هنرمندی فاطمه سید محمد و سوسن اصلانی و پخش فیلم مستندی از استاد حسین دهلوی از دیگر برنامه های مراسم نکوداشت این هنرمند پیشکسوت موسیقی ایرانی در سالن استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان بود .

حسین دهلوی، در سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. او آموزش موسیقی را از پنج سالگی نزد پدرش، معزالدین دهلوی، که از شاگردان علی اکبر شهنازی بود، آغاز کرد و در ۹ سالگی با تشویق مادرش به ساز ویولن علاقمند شد. دهلوی دوره اول ویولن را نزد پدرش فراگرفت و سپس دوره دوم (ردیف راست کوک) را نزد ابوالحسن صبا گذراند و وارد هنرستان موسیقی شد و از آن پس به فراگیری علمی موسیقی گرایش پیدا کرد.

روزشمار زندگی هنری

    ۱۳۳۲: آغاز ساخت اولین قطعات ویژه موسیقی ارکسترال ایرانی: سبکبال؛ در شور.
    ۱۳۳۳:ادامه ساخت و اجرای قطعات ویژه موسیقی جدید ایرانی، توسط حسین دهلوی دوئو سنتور در سه گاه (با اجرای فرامرز پایور و داریوش صفوت). شور آفرین در ابوعطا برای ارکستر.
    ۱۳۳۶: تهیه آلبوم گفتگوی دل، تفویض سرپرستی ارکستر بزرگ اداره کل هنرهای زیبای کشور (ارکستر تحت سرپرستی صبا) به حسین دهلوی و تعویض نام ارکستر به صبا، انتشار دوئو سنتور در سه گاه.
    ۱۳۳۷: کنسرتینو برای سنتور وارکستر، درچهار قسمت؛ با همکاری و نوازندگی فرامرز پایور.
    ۱۳۴۳: چهار نوازی مضرابی در اصفهان.
    ۱۳۴۴: بندباز: فانتزی برای تار و ارکستر، براساس قطعه بندباز اثر علینقی وزیری.
    ۱۳۴۵: تصنیف قطعه سرباز برای آواز و گروهی و ارکستر با آواز ابراهیم صفائی.
    ۱۳۴۷: پایه‌گذاری ارکستر ایرانی تالار رودکی به رهبری وسرپرستی حسین دهلوی.
    ۱۳۴۹:اجرای صحنه اپرای خسرو و شیرین.
    ۱۳۵۰: تعطیل دوره عالی هنرستان عالی موسیقی ملی و کناره‌گیری حسین دهلوی، انتشار آموزش تمبک (به کوشش حسین دهلوی و جمعی دیگر) با همکاری و راهنمایی حسین تهرانی.
    ۱۳۵۴:اجرای موسیقی توصیفی بیژن و منیژه در تالار رودکی.
    ۱۳۵۴:انتشار سبکبال؛ در شور، برای ارکستر.
    ۱۳۵۵: انتشار مجموعه دوم نغمه‌های کودک.
    ۱۳۵۶: ساخت سوئیت بیژن و منیژه برای ارکستر زهی، انتشار شور آفرین (در ابوعطا) برای ارکستر، انتشار چهار نوازی مضرابی در اصفهان.
    ۱۳۵۸: بازنشستگی حسین دهلوی از وزارت فرهنگ وهنر.
    ۱۳۵۸: برگزاری مجلس بزرگداشت علینقی وزیری، به مناسبت درگذشت وی بااجرای موسیقی در تالار رودکی.
    ۱۳۶۰: انتشار کنسرتینو برای سنتور وارکستر (حسین دهلوی و فرامرز پایور).
    ۱۳۶۳: انتشار فانتزی برای تار و ارکستر براساس قطعه بند باز، اثر علینقی وزیری.
    ۱۳۶۳: انتشار بیژن ومنیژه: سوئیت برای ارکستر زهی.
    ۱۳۶۴: انتشار فانتزی برای گروه تمبک و ارکستر.
    ۱۳۶۵: انتشار شوشتری برای ویولون و ارکستر، براساس اثر ابوالحسن صبا.
    ۱۳۶۸: تجدید چاپ متن ویراسته شده آموزش تمبک (به کوشش حسین دهلوی، همکاری حسین تهرانی و جمعی دیگر).
    ۱۳۷۰: انتشار بیژن ومنیژه: برای ارکستر سمفونیک.
    ۱۳۷۱: انتشار گفتگو با حسین دهلوی – گفتگو با علی تجویدی (ناصر حریری). انتشار گفتگوی دل: برای آواز وارکستر.
    ۱۳۷۲: نخستین اجرای ارکستر مضرابی به رهبری حسین دهلوی به همت مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی و حمایت انجمن موسیقی ایران.
    ۱۳۷۳: انتشار فروغ عشق: برای آواز وارکستر، انتشار نخست گلبانگ مضرابی: برای ارکستر مضرابی.