گردشگری
موزه مردم شناسی کندلوس
- گردشگری
- نمایش از دوشنبه, 26 تیر 1391 13:36
- بازدید: 5710
به ندرت کسی شنیده است که در روستا یا دهکده‌ای موزه‌ای دایر شده باشد. موزه‌ها فضاهای طراحی شده برای نگهداری اشیاء با ارزشی هستند که پیشینه تاریخی، فرهنگی و هنری دیرینه‌ای دارند که در شهرها به ویژه شهرهای بزرگ ساخته می‌شوند و توجه گردشگرها و پژوهشگرها را به خود جلب می‌کنند. ولی در مورد دهکده کندلوس که در بخش کجور شهرستان نوشهر قرار دارد این یک استثنا است، چرا که به سان شهرها دارای موزه است؛ یک موزه مردم شناسی و یک موزه گیاهان دارویی. در اینجا سخن از مجموعه فرهنگی یا موزه مردم شناسی در میان است. با این حال جالب است بدانیم که موزه گیاهان دارویی (باغ بوتانیک) در سال 1365 در زمینی به مساحت 10 هکتار برپا شد که با کاشت بیش از 250 گونه گیاه ژنتیک ارزشمند در ایران، فرآورده‌های گوناگونی مانند عطر، اسانس و روغن‌های گیاهی تولید می‌کند.
موزه مردم‌شناسی کندلوس این روستا را به یکی از قطب‌های گردشگری استان مازندران تبدیل کرده است. ایجاد این مجموعه فرهنگی به همت «علی اصغر جهانگیری» که خود زاده این روستا است امکان پذیر شد و هشت سال طول کشید، یعنی از سال 1359 تا 1367 شمسی. همه آثار این موزه کلکسیون شخصی آقای جهانگیری است. او از کودکی به جمع آوری اشیاء قدیمی علاقه داشت و یکی از سرگرمی‌هایش خرید اشیاء قدیمی از پیرها و قدیمی ترهای این روستا و روستاهای اطراف بوده است. این موزه که با الهام از داستان‌های شاهنامه ساخته شده جذابیت‌های کندلوس را دوچندان کرده به طور کلی از دو بخش تشکیل شده است؛ یک بخش آن به اشیای ارزشمند دوران‌های مختلف تاریخی اختصاص یافته است و در بخش دیگر جلوه‌هایی از آداب و رسوم و ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی مردم منطقه به نمایش گذاشته شده است.
برای رسیدن به موزه کافی است فقط 15 دقیقه از میان کوچه‌های باریک، سنگفرش و نسبتاً شیب دار روستا عبور کنیم. بافت معماری خانه‌های روستا به قدری زیبا است که خود به سان موزه‌ای دیگر در ابعاد وسیع‌تر و در فضای باز خودنمایی می‌کند. بنابراین با دیدن آنها و دقت در جزئیات آنها زمان رسیدن به موزه مردم شناسی طولانی‌تر می‌شود.
در مورد بنای موزه باید گفت که دارای دو طبقه است و هر طبقه سه اتاق دارد. در این مجموعه دستاوردهای ارزشمند هنر و فرهنگ روستایی، کتاب‌های خطی، اسناد بی‌مانند تاریخی منطقه کجور مازندران گردآوری شده‌اند. هدف از برپایی آن «معرفی و نشر هنر و فرهنگ اصیل و پربار روستاهای ایران زمین و باز شناختن هر چه بیشتر ارزش‌های فرهنگی و هنری خطه سرسبز و پربار مازندران» بوده و شامل بخش‌های زیر است:
1ـ بخش اسناد تاریخی
2ـ بخش کتب خطی و اسناد تذهیب شده
3ـ بخش ابزار زیستی مانند قفل، قیچی و چپق و مانند آن
4ـ بخش بافته‌ها و پوشاک
5 ـ بخش زیورآلات
6ـ بخش نقاشی‌های سنتی و قهوه خانه‌ای
بازدیدکننده‌ها می‌توانند در ویترین‌های آن آثاری از سفال، آبگینه، سکه، ظروف چینی و وسایل روشنایی از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره قاجاریه و همچنین نسخ خطی قرآن، دیوان اشعار، عقدنامه و فرامین را مشاهده کنند.
به علاوه عینک، مجسمه، تفنگ‌های قدیمی و غیره از دوران صفویه تا معاصر به نمایش گذاشته شده‌اند. در بخش ظروف و ابزارآلات فلزی و چوبی از کله چو (خانه روستایی مازندرانی) تا دوک نخ ریسی، از جنگ افزار تا وسایل دامداری و شکار، از پیه سوز و چراغ بادی تا چراغ‌های گردسوز، از نمد و جاجیم تا هنر سوزن دوزی یافت می‌شود.
در این موزه راهنمای صوتی کار گذاشته شده که بی وقفه در حال پخش است و درباره آثار موزه توضیح می‌هد. این صدای گویا در هر کدام از بخش‌ها و اتاق‌های موزه به طور مجزا پخش می‌شود و راجع به همان قسمت خاص به بازدیدکننده‌ها اطلاعات می‌دهد.
کوتاه سخن این که این مجموعه، همان طور که خود آقای جهانگیری می‌گوید: «رهاورد سال‌ها هم صحبتی با مردم مهربان سرزمین سرسبز مازندران است... از شادی‌های مردمی گفتگو دارد که در راه دوستی سر از پای نشناختند و تن خاکی را پل پیروزی دوستان ساختند و با دوستان پیمان بستند و تا پای جان بر سر پیمان نشستند و از ولوله هراس‌انگیز دشمنان بر خود نلرزیدند... اکنون این مجموعه که جای جای آن نشانی از عشق و برگی از دفتر خاطرات کودکی و نوجوانی و جوانی من است از آن مردم پاکزاد ایران است و هر گوشه در خاموشی و سکوت راز و رمزهای دیرین را هزار زبان برای بینندگان بازگو می‌کند.»
*عکس از مرتضی جوهری
پی‌نویس:
1ـ Picardie 2ـ Vendomois
3 ـ Anjou 4 ـ Bove
5 ـ Creutte 6 ـ Muche
7ـ عامری سیاهویی، حمیدرضا، معماری روستایی قدیمی در فرانسه، انتشارات کاوش پرداز، 1388
8 ـ Naovrs
منبع: روزنامه اطلاعات
