گردشگری
کاخی در کرج که مثل سفره‌ماهی صدفی را در برگرفته است
- گردشگری
- نمایش از یکشنبه, 19 اسفند 1397 22:13
گزارش از المیرا دادمهر خبرنگار ایسنا
البرز یکی از استان‌هایی است که با وجود داشتن جاذبه‌های بسیار، از دید گردشگران مخفی مانده است، جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی این استان تا حدی ناشناخته‌اند که حتی بخش زیادی از البرزنشینان نیز از وجود آن‌ها بی‌خبرند.
در دل البرز که تکه‌ای از سرزمین ایران قدیم محسوب می‌شود، آثار تاریخی و طبیعی زیادی وجود دارد؛ آثاری زیبا که دل هر مسافر و گردشگری را می‌رباید. با نزدیک شدن به ایام نوروز به معرفی برخی از این جادبه‌ها می‌پردازیم.
امامزاده طاهر(ع) گنبد فیروزه‌ای به قدمت تاریخ صفوی
به گزارش ایسنا، امامزاده طاهر(ع) از بناهای شاخص مذهبی در استان البرز و شهر کرج است، این بنا متعلق به دوره صفویه بوده و از زیارتگاه‌های مشهور این شهر به شمار می‌رود. امامزاده طاهر از نوادگان امام زین‌العابدین است و گذاری بر مزار اهل قبور آن حکایت از نشانی خانه ابدی بسیاری از مشاهیر فرهنگ و ادب سرزمینمان دارد؛ موضوعی که ویژگی‌های خاصی به این امامزاده بخشیده است.
از بزرگراه کرج – قزوین که نزدیک بشوید، بعد از پل مهرویلا و در حریم شمالی راه‌آهن کرج – قزوین در کنار بزرگراه، گنبد فیروزه‌ای زیبای مربوط به صحن و سرای امامزاده طاهر از دور پیداست؛ گنبدی زیبا سر بر آسمان افراشته، بخشی از این بنا متعلق به دوره صفویه و بخش دیگرش مربوط به دوره معاصر است.
آستان امامزاده طاهر(ع) در محوطه وسیعی واقع شده و گورستان مجاور آن سرای ابدی جمع زیادی از اهالی موسیقی و نویسندگان و شاعران و افراد مهم و برجسته‌ای مانند استاد غلامحسین بنان، هوشنگ گلشیری، جلال ذوالفنون، حسن گل نراقی، بدیعی و بسیاری از هنرمندانی است که کمتر کسی نام آنان را نشنیده است.
کاخ مروارید نگینی در صدف گردشگری کرج
کاخ مروارید یا همان کاخ شمس سکونتگاه شمس پهلوی دختر دوم رضاشاه پهلوی است که در منطقه خوش آب‌وهوای کرج یعنی مهرشهر واقع‌شده. این اثر ملی از جمله آثار معماری ارزنده‌ای است که طی سال‌های ۴۷ – ۱۳۴۵ هجری شمسی در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار و با مساحتی حدود ۲۵۰۰ مترمربع احداث شده است.
سازه اصلی و نقشه کاخ به شکل سفره‌ماهی است که صدفی را در برگرفته است.
سایر فضاهای کاخ عبارتند از راهرو مارپیچ و بدون پله که به سمت طبقات فوقانی امتداد دارد، سالن پذیرایی، دفتر مخصوص شمس، سالن سینما، سالن بیلیارد، آشپزخانه، اتاق‌های خواب، محل نگهداری پرندگان، استخر شنا، حمام و سرویس‌های بهداشتی. تمامی فضاهای معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی و با نورگیرهای متعدد و به شکل دانه‌های مروارید اجرا شده است.
در ضلع شمالی کاخ و در محوطه بیرونی دریاچه نیز به شکل باله‌های سفره‌ماهی طراحی و اجرا شده است که قابلیت قایق‌سواری را داراست. در واقع دریاچه نیز نمادی از آبزیان بوده و شنا کردن سفره‌ماهی و صدف را تجسم می‌کند.
محوطه ازبکی
یکی از محوطه‌های باستانی ارزشمند تاریخی فلات ایران واقع در شهرستان نظرآباد از شهرستان‌های استان البرز واقع شده است. ازبکی محوطه باستانی گسترده‌ای است که از یک تپه بلند مرکزی به ارتفاع ۲۶ متر از سطح زمین‌های اطراف و تعدادی تپه کوتاه تشکیل شده است که ارتفاع بلندترین آن‌ها از چند متر تجاوز نمی‌کند. برای این محوطه باستانی می‌توان وسعتی برابر صد هکتار به ابعاد یک کیلومتر در یک کیلومتر در نظر گرفت.
محوطه باستانی ازبکی در زمین‌های کشاورزی روستا واقع شده است. بخش‌هایی از این محوطه باستانی 9 هزار ساله را کارشناسان مرکز باستان شناسی ایران در سال۱۳۴۸خورشیدی مورد شناسایی قرار داده‌اند. محوطه ازبکی در اواسط هزاره دوم پیش از میلاد به شهر بزرگی تبدیل شد.
در مرکز این شهر و بر روی بقایای باستانی و پیش از تاریخ، تپه‌ای در ارتفاع ۱۲۰۰ متری از سطح دریا و با ۲۶ متر از سطح زمین‌های همجوار، قلعه‌ای به وسعت تقریبی ۲۲۰۰ متر مربع با حصاری عظیم به عرض ۷ متر ساخته شد. از این تاریخ تا پایان عصر پادشاهی مادها سه قلعه دیگر بر روی ویرانه‌های نخستین قلعه بر پا شد که آخرین آن‌ها دژ مادی با وسعتی بالغ بر ۹۰۰ متر مربع است. این تپه که خود کهن‌دژ این محوطه باستانی است به تپه ازبکی معروف است.
کاروانسرای شاه‌عباسی یادگاری از دوره صفوی
کاروانسرای شاه‌عباسی کرج که از آن به‌عنوان تنها کاروانسرای درون‌شهری کشور یاد می‌شود، بازتابی از تاریخ دوره صفویه است و زمانی شاهراه ارتباطی شرق به غرب کشور بود. این اثر یادگاری از دوره صفویه است که معماری آن شبیه به دیگر کاروانسراهای این دوره است. مساحت کل بنا سه هزار و ۶۰۰ مترمربع و مساحت حیاط مرکزی آن ۹۰۰ مترمربع است.
کاروانسرای شاه‌عباسی احتمالاً در دوره پادشاهی شاه سلیمان صفوی بین سال‌های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ هجری قمری بناشده است. این کاروانسرا در ابتدا به‌عنوان پناهگاهی برای استراحت کاروانیان بوده که در اواخر دوره قاجاریه تعمیرات جزئی در بنا ایجاد شده و از آن به‌عنوان مدرسه برزگران استفاده می‌شده است.
کاروانسرای شاه‌عباسی، در سمت جنوب شرقی میدان توحید و تقاطع خیابان شهدای محراب و قدس کرج در خیابان قدس یا همان میدان شاه‌عباسی معروف واقع شده است.
کاخ ناصری
در سینه کش البرز مرکزی آن جا که دمای تابستانی آن به زحمت از 15 درجه سانتی گراد می گذرد دهکده کوهستانی شهرستانک دامن کشیده است. جایی که ناصرالدین شاه قاجار، خوش گذران ترین شاه ایران از طبیعت بکر آن غافل نمانده و قصر تابستانی خود را در آن ساخته است مطمئنا جایی است باصفا.
روستای شهرستانک یکی از مهم ترین روستاهای جاده چالوس است که در یک دره سرسبز واقع شده دره ای که باغ های میوه و کوچه باغ های آن روح انسان را تازه می کند.
در انتهای دره شهرستانک یک عمارت به نام کاخ ناصری وجود دارد که منصوب به ناصرالدین شاه است. گفته می‌شود این مکان تفرجگاه شاه بوده است. عمارت در جایی واقع شده که هوای فوق العاده مطبوعی دارد. بوی هیزم سوخته آغل گوسفندان، خاک باران خورده و بوی زنده طبیعت در آن حس می شود.
بنای کاخ در میان شیارکوه با مناظر طبیعی بسیار زیبا در کنار رودخانه قرار گرفته است. ساخت بنای این کاخ در سال 1295 هجری قمری به دستور ناصرالدین شاه در دره "گل کیله" شهرستانک آغاز شد و تا سال 1298 ادامه داشت.
این کاخ از 2 بخش مجزا تشکیل شده است مجموعه بیرونی این عمارت درواقع حیاطی به شکل مستطیل است که در 4 تراز طراحی شده، ورودی شاه در تراز اول است و ساختمان دیوان خانه در تراز چهارم و در دو طبقه احداث و داخل آن به وسیله کاغذ دیواری‌های الوان و گچ بری‌هایی در سقف تزیین شده است.
بخش حرمسرا نیز مشتمل برفضاهایی است که گرداگرد حیاط ساخته شده و این دو حیاط به لحاظ وجود شیب در دو تراز با اختلاف سطح 3 متر طراحی و ساخته شده است. در کنار کاخ شهرستانک قطعه سنگ بسیار بزرگی وجود دارد که ظاهرا زمان استراحت ناصرالدین شاه در کاخ از صخره مشرف بر کاخ جدا و بدون ایجاد خسارتی در کنار کاخ مستقر شده است.
قلعه صمصام یادگاری از دوره ایلخانیان
قلعه صمصام یکی از آثار تاریخی ارزشمند در شهرستان کرج است که کنار رودخانه کرج ساخته‌شده است. درگذشته این قلعه از موقعیت و اهمیت استراتژیکی برخوردار بوده است. قلعه با مساحت ۱۱۲۲ مترمربع از یک حیاط مرکزی و چهار برج باشکوه تشکیل‌شده و تعدادی اتاق نیز در سال‌های بعد از ساخت به آن اضافه شده است.
امروزه بخشهای زیادی از این اثر تاریخی تخریب شده که با تلاش مجموعه میراث فرهنگی در حال مرمت است. باید گفت قلعه صمصام با نمای آجری و سنگی معماری منحصربه‌فردی دارد. معماری قلعه همچون طرح دژهای جلگه‌ای چهارگوش است. با برج‌های مدور در گوشه‌ها که جز استحکامات نظامی قلعه به شمار می‌آمد و امروزه تنها دو برج از آن‌ها باقی‌مانده است؛ گفته می‌شود این قلعه متعلق به دوره ایلخانیان است.
خانه دکتر محمد مصدق
خانه دکتر محمد مصدق با قدمت دوره قاجاریه در شهرستان نظرآباد، روستای احمدآباد قرار دارد. این خانه در جنوب روستای احمدآباد در داخل زمینی که در اصل ملک مادری دکتر مصدق بود، درون حصاری چینه‌ای که با کاه‌گل روکش شده بود ساخته شد.
این خانه تاریخی دارای یک درب اصلی در شمال و یک درب فرعی کوچک در غرب است. درب اصلی شامل دو لنگه درب فلزی بزرگ می‌شود. این خانه به طور کلی از ذو بخش ساختمان مسکونی و حیاط وسیع که دور تا دور آن را احاطه کرده تشکیل شده است.
خانه دکتر مصدق بنای آجری ساده‌ای است با نقشه مستطیل شکل در دو طبقه. بام آن نیز به صورت شیروانی فلزی است که چند دودکش آجری در میان آن قرار دارد. در طبقه اول این خانه چهار اتاق و پنج قسمت دیگر شامل ایوان، فضای تقسیم کننده، سرویس بهداشتی، کفش کن، و انبار وجود دارد.
به طور کلی وضعیت ظاهری خانه دکتر مصدق یادآورکوشک‌های ساده دوران قاجار است. مشخصه‌هایی چون مصالح آجری، تزئینات محدود و مختصر، ایوان‌ها و ستون‌های چهارگوش، اتاق‌های ساده، درها و پنجره‌های چوبی و بام شیروانی دلیلی بر این ادعا هستند. در یکی از اتاق‌های این خانه خودرو وزارتی دکتر محمد مصدق نگهداری می‌شده است.
خانه آیت‌الله طالقانی
خانه مرحوم آیت الله طالقانی در مرکز روستای گلیرد طالقان (ضلع شمال شرق مسجد و در ضلع غربی حمام روستا )واقع شده و شامل اجزای مختلف خانه‌های ایرانی است.
این خانه متشکل از حیاط میانی، فضای مسکونی زمستانی و تابستانی و حیاط شمالی است. واقعیت این است فضایی دنج و آرام با چشم اندازهای زیبا و رویایی با دیوارهای قطور و گِلین و تناسباتی انسانی، فضایی برای خلوت آسایش، عبادت و تفکر در این خانه خلق کرده است. بدون شک این فضا حاصل اندیشه هنرمندی است که می‌دانسته برای چه کسی در کجا و به چه منظوری ساختمان می‌سازد. این بنا تحت شماره ثبت 2009 سال 1377 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
