یادمان

نگاهی به پنج اثر تاریخی تهران که شش سال پیش ثبت ملی شدند

شش سال پیش در 24 آبان‌ماه، پنج بنای تاریخی استان تهران در فهرست آثار ملی ثبت شدند؛ آب‌انبار «سیداسماعیل»، حمام «نواب»، موزه‌ی «استاد علی‌اکبر صنعتی»، ساختمان «سینگر» و خانه‌ی «زند نوابی» که این خانه حدود دو سال پیش از فهرست آثار ملی خارج شد.

shock drop air force 1 full uv reactive | Giftofvision - The Global Destination For Modern Luxury

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، موزه‌ی «صنعتی 13 آبان» مشهور به موزه‌ی «استاد علی‌اکبر صنعتی» باقی‌مانده از دوره‌ی قاجار در سال 1385 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. تا کنون درباره‌ی این بنای تاریخی که در خیابان امام خمینی، نبش خیابان فردوسی قرار دارد، پژوهشی نشده است؛ اما براساس شواهد به نظر می‌رسد الحاقاتی از دوره‌ی پهلوی دارد.

از سوی دیگر، با وجود این‌که این بنا در اختیار سازمان هلال احمر بود از سال 1326 به‌شکل موزه نگهداری می‌شود و این روزها موزه‌ای متروکه شامل آثار استاد علی‌اکبر صنعتی - مجسمه‌ساز - است.

اما شرایط این بنای تاریخی با توجه به پیشینه‌ی آن و اقداماتی که هلال احمر و اداره کل میراث فرهنگی استان تهران برای آن انجام داده‌اند، مطلوب نیست و هر کدام از دستگاه‌های متولی این موزه، اختصاص اعتبار برای رسیدگی به آن را برعهده‌ی دیگری می‌اندازند.

حمام قاجاری «نواب» در خیابان ری و در کوچه‌ی ‌«بیک دامغانی»، روزی از مهم‌ترین نقاط تهران بود که در سال 1385 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

این بنا توسط «سارا سلطان خاتون» و «سارا هاجر خاتون» دختران یکی از افراد سرشناس منطقه ساخته شد. از آن به‌عنوان حمام استفاده می‌شد و بخشی از فیلم «قیصر» نیز در این حمام ساخته شد؛ اما به گفته‌ی اهالی محل، این حمام کتیبه‌ی کاشی‌کاری داشته که سرقت شده است. همچنین بعد از لوله‌کشی آب به‌دستور وزارت بهداشت، ورودی آب حمام از خزینه به گرمخانه مسدود شده است.

حمام نواب سال گذشته به‌عنوان بازرچه‌ی صنایع دستی افتتاح شد، ولی اکنون به نظر می‌رسد نیمه‌فعال است.

به گزارش ایسنا، آب‌انبار «سیداسماعیل» در خیابان مصطفی خمینی دیگر بنای ثبتی در 24 آبان‌ماه است که 140 سال پیش در زمان سلطنت محمدشاه قاجار ساخته شد. در آن زمان این بنا آب آشامیدنی مردم تهران را تأمین می‌کرد حتا تا وقتی تهران به چهار محله‌ی «پامنار»، «سنگلج»، «درخونگاه» و «چاله میدان» تقسیم شد، باز هم مردم هر چهار محله از آب این مکان استفاده می‌کردند. زمانی که لوله‌کشی انجام شد، این آب‌انبار متروکه شد و در سال‌های پیش از انقلاب توسط «حاجی گلابگیر» به قهوه‌خانه تبدیل و بعد از انقلاب هم تعطیل شد.

خانه‌ی تاریخی «زند نوابی» در ضلع شمال شرقی میدان فلسطین نیز حدود سال 1324 توسط «ولی‌ زند‌ نوابی» خریده شد. به نظر می‌رسد این بنا بین سال‌های 1320 تا 1324 ساخته شده باشد.

هرچند این خانه هم در 24 آبان‌ماه 1385 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، ولی حدود پنج سال بعد، با شکایت مالک و با حکم دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ثبت‌شده خارج شد و هر روز بخش‌هایی از آن تخریب می‌شود. این خانه که اکنون خالی از سکنه است در گذشته به‌عنوان یکی از خانه‌های اشرافی در شمال تهران شناخته می‌شد.

«ساختمان سینگر» باقی‌مانده از دوره‌ی پهلوی اول نیز پنجمین بنای تاریخی تهران است که در 24 آبان‌ماه 1385 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

در دوران پهلوی اول با توجه به این‌که کمپانی‌های زیادی در ایران فعال بودند، کمپانی «سینگر» نیز که تولیدکننده‌ی انواع چرخ و لوازم خیاطی بود، در دهه‌ی 20 اقدام به احداث ساختمان نمایندگی و نمایشگاه ایران در این نقطه کرد. معماری این بنا اقتباسی از سبک‌های رایج معماری آن روز در اروپاست که نمونه‌ی نئوکلاسیک برگرفته از معماری کلاسیک قرن 16 اروپاست.

از این بنا تا اواخر دهه‌ی 50 یعنی حدود 30 سال، همین گونه استفاده شد و بعد از پیروزی انقلاب متروک شد و در اوایل دهه‌ی 60 سالن نمایشگاه طبقه‌ی همکف به چهار دهانه مغازه، رو به خیابان سعدی تبدیل شد که از همان زمان به فروش لوازم صنعتی اختصاص یافت و در سال‌های گذشته نیز به یک انبار و چهار دهنه مغازه تبدیل شده است.

• < قبلی
• بعدی >