کتاب
کتاب «داستان ایران بر بنیاد گفتارهای ایرانی» منتشر شد
- كتاب
- نمایش از چهارشنبه, 27 شهریور 1392 17:17
- بازدید: 4842
مینا صالحی
«داستان ایران بر بنیاد گفتارهای ایرانی» دفتر نخست از آغاز تا خاموشی دماوند
نوشته: فریدون جنیدی
چاپ اول: 1392
581 صفحه، 50000 تومان
نشر بلخ - تلفن 88962784
«تاریخ ایران بگستردگی آفاق دور کرانه، سر بر چکادهای بلند البرز کوه در میان ابرهای هزاره‌ها فروبرده ... و دامن بر دشتهای گستردۀ ایرانویج می‌کشاند، که اگر یکی از رویدادهای هزاره‌های آن؛ خاموشی دماوند در شش هزار سال پیش باشد، نشاید آن را با تاریخ‌های کنونی جهان سنجید.»
این سخن آغازین که بر پشت جلد کتاب «داستان ایران بر بنیاد گفتارهای ایرانی» آمده است، خود گویای باور، اندیشه و روشِ نگاه نویسندۀ کتاب یعنی فریدون جنیدی است. باور او که تاریخ ایران را به گستردگی آفاق دور کرانه میداند و روش او که سنجشی است متفاوت، نه بر اساس تاریخ‌های کنونی جهان.
آنچه در این کتاب می‌بینیم – در ادامه بخشهای کتاب معرفی خواهد شد – داستان ایران و ایرانیان است، بر اساس آنچه که در منابع باستانی ایران برای ما برجای مانده است. منابع و شواهدی از نوشته‌های باستانی، شواهد باستان شناختی و رسوم و باورهای رایج در زندگی مردم ایران.
ایرانیان چه دیدگاهی دربارۀ آفرینش جهان داشتند؟ هندویان و یونانیان چه طور؟ در اندیشۀ ایرانیان وقایع طبیعی مانند جزر و مد، گردش زمین برگردِ خویش، جاذبۀ زمین و ... چگونه بوده‌اند؟ بنابر اندیشه ایرانی چرخۀ زندگی و مرگ چگونه چرخه‌ای است؟ کیومرث و سیامک و جمشید و ضحاک به واقع چه کسانی هستند؟ آریاییان چه زمانی و چگونه با دوختن، جنگیدن، موسیقی، پزشکی و بازرگانی و اندازه‌گیری آشنا شدند؟ در منابع باستانی، متون اوستایی، متون فارسی میانه، شاهنامه و کتاب‌های اندیشمندان ایرانی، چگونه از این پدیدهای زندگی ایرانیان سخن رفته است؟
داستان ایران با معرفی آفرینش از دیدگاه ایرانی آغاز می‌شود و سپس به معرفی دیدگاه هندیان و یونانیان می‌پردازد. در ادامه آفرینش زمین را بنابر متون ایرانی می‌کاود و سپس به زوایای دیگر زندگی آریاییان می‌پردازد.
در سرتاسر کتاب، فریدون جنیدی برای اثبات سخنان و نظریات خود نشانه‌هایی از یسنا و وندیداد – دو بخش از بخشهای چندگانه از اوستا – ارائه می‌دهد. از بندهش که به خط و زبان فارسی میانه است از التفهیم و تحدید النهایات الاماکن ابوریحان بیرونی نشانه می‌آورد از شاهنامه و بسیاری کتاب‌های دیگر از دانشمندان ایرانی.
تصاویر نگاشته شده بر روی سنگهایی که در مرزهای ایران فرهنگی یافت شده‌اند را بررسی می‌کند و سخن از مدارک باستان‌شناسی می‌گوید. نویسنده در این کتاب مطالب و اتفاقات شرح داده شده در متون باستانی ایران و برخی از نوشته‌های دورۀ اسلامی را با آثار باستانی بدست آمده و تصویرنگاری‌های به جای مانده از ادوار بسیار بسیار دور، در سرتاسر سرزمین ایران مقایسه می‌کند و تلاش می‌کند ارتباط تاریخی منطقی بین آنها بیایبد.
فریدون جنیدی،کارشناس زبانهای باستانی، در کتاب خود «داستان ایران بر بنیاد گفتارهای ایرانی» از واژگان ایرانی و معنایشان که بار فرهنگی ایران را بر دوش دارند و گویشهای ایرانی نیز بهره برده است. از جمله: گویش راجی، بیذُوُی، گویشهای رایج در یزد، خراسان ، کردستان و ... .
باید یاد آوری کرد که «داستان ایران» به واقع کامل‌تر شده و به روزتر شدۀ کتاب «زندگی و مهاجرت آریاییان» است که فریدون جنیدی 34 سال پیش آنرا به رشتۀ تحریر در آورده بود اکنون به چاپ چهارم رسیده است.
در ادامه به معرفی بخشهای و فصول این کتاب پرداخته می‌شود.
کتاب از 11 فرگرد (فصل ، بخش) تشکیل شده است که هر فرگرد خود شامل چندین در ( باب ) است.
همانطورکه پیشتر نیز اشاره شده است آغاز کتاب معرفی آفرینش از دیدگاه ایرانی است، پس عنوان فرگرد نخست آن آفرینش است. فرگردهای بعدی عبارتند از :
فرگرد دوم ، زمین ، برخی از در های آن: آگاهی ایرانیان از آن سوی کره، برداشت دانشی یونانیان از زمین و آسمان، پرّه، درجه، پرگار جهانی و میخ گانان، نیروی کشش زمین و ... .
فرگرد سوم پیدایی کوه‌ها و دریاها در گیتی .
فرگرد چهارم، سرزمین‌ها.
فرگرد پنجم، کیومرث شاهنامه که برخی از درهای آن عبارتند از: دگردیسی جانوران تا مردمان، یخبندانهای کرۀ زمین، آغاز سخنگویی در میان مردمان و ... .
فرگرد ششم، هوشنگ و در های آن: هنگام خانه سازی، آبیاری و کشاورزی و ....
فرگرد هفتم، تهمورث که در این فرگرد از رام کردن جانوران که در یکم است تا سدیگر سرمای بزرگ جهانی که درِ ششم است و ویونگهان که در آخر است، سخن میرود.
فرگرد هشتم، جمشید هنگام درخشندگی زندگی آریاییان. در این فرگرد که مفصلترین فرگرد کتاب است به بحث و بررسی اینکه چگونه ایرانیان با نمد، رشتن و بافتن، پارچه و دوختن، شستشوی و بهداشت و از سویی دیگر با اندازه و سنجش، سنگهای آرایشی، کانی‌ها و فلزها و نیز بازرگانی، پزشکی، دریانوردی، نوای خوش و سالشماری آشنا شدند و در زندگی روزمرشان جای دادند.
فرگرد 9 صحبت از کوچ‌های بزرگ آریاییان به نقاط دیگر کرۀ زمین است.
فرگرد 10 به رمزگشایی از مفهوم اژدها و ارتباط آن با آتشفشان و اَژی می‌پردازد.
و بلاخره در فرگرد پایانی یعنی فرگرد 11 دورۀ حکمروایی ضحاک به تفصیل بررسی می‌شود که عنوان برخی از درهای آن عبارت است از: تباه شدن روزگار جمشید، بیور اسب، آغاز گوشتخواری، زمان چیرگی بابلیان بر ایران، کشتار جوانان برابر دماوند و اِلبروز، نماز چال، زادن فریدونِ آبتین و ... و بهرام- آذر بهرامان .
«داستان ایران بر بنیاد گفتارهای ایرانی»: دفتر نخست از آغاز تا خاموشی دماوند نوشتۀ فریدون جنیدی که توسط نشر بلخ وابسته به بنیاد نیشابور در سال 1392 به چاپ رسید. گفتنی است جلد دوم این کتاب «سه‌بهره‌شدن آریاییان تا هخامنشیان» نیز یکسال بعد منتشر خواهد شد. در جلد دوم بخش عمده‌ای از مطالب به اتفاقات و کشفیات تاریخی است که باستان‌شناسان با آن روبرو شده‌اند.
