یادمان
نخستین «تصویر متحرک» جهان در شهر سوخته پیدا شد
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- سه شنبه, 07 ارديبهشت 1389 10:56
- آخرین به روز رسانی در سه شنبه, 07 ارديبهشت 1389 10:56
- نمایش از سه شنبه, 07 ارديبهشت 1389 10:56
- بازدید: 6938
برگرفته از میراث خبر
پنج هزار سال پیش در «شهر سوخته»، هنرمند نقاش، روی یک جام سفالین طرحی از یک «بز» را نقاشی کرد. او در نظر داشت که نقش بز را در اطراف دهانه جام تکرار کند، اما وقتی شروع به کار کرد، توانست در 5 حرکت، بزی را طراحی کند که به سمت درختی حرکت کرده و برگ آن را می‌خورد. این اولین باری بود که در جهان باستان، «تصویر متحرک» پا به عرصه حیات گذاشت.
سفال‌ها در جهان باستان، نقش «بوم» را برای نقاشان و هنرمندان زمان خود ایفا می‌کردند. آن‌ها با نقاشی روی سفال‌های گوناگون، از اعتقادات و محیط اطراف خود به ویژه طبیعت پیرامون، به عنوان نماد استفاده می‌کردند.
در سفال‌های «شهر سوخته»، که از متمدن‌ترین و پیشرفته‌ترین تمدن‌های باستانی در پنج هزار سال پیش است، نقش بز و ماهی بیش از هر نقش دیگری دیده می‌شود. بز و ماهی، دو حیوانی هستند که در این منطقه بیش از هر حیوان از آنان استفاده می‌شد و ساکنان شهر سوخته را به ادامه حیات اجتماعی خود امیدوار می‌کرد.
کشف این سفال، با نقاشی متحرک ثبت شده روی آن، در میان سفال‌های این منطقه نیز بی‌مانند بوده است. این نقاشی، حرکت تصاویر را در کوتاه‌ترین زمان ممکن روی جامی که قطر دهانه‌ی آن 8 سانتیمتر است، نشان می‌دهد. در دیگر سفال‌های یافته شده در شهر سوخته، نقش متفاوتی دیده می‌شود که گاهی تکرار شده‌اند. اما حرکتی در آن‌ها دیده نمی‌شود.
از نگاه باستان‌شناسان، این کشف نشان‌دهنده آن است که مردمان شهر سوخته بسیار باهوش، هنرمند و در زمان خود پیشرو بوده‌اند.
«منصور سجادی»، باستان‌شناس و سرپرست هیات کاوش در شهر سوخته، در این باره گفت: «در کاوش‌های خود روی محوطه باستانی شهر سوخته به نکته بسیار جالبی برخورد کردیم. در جریان کاوش گوری که ظرف سفالین با نقاشی متحرک از آن به دست آمد، به اسکلتی برخورد کردیم که به احتمال فراوان، تصویرگر همین جام بوده است. روی این جام سفالین نخودی رنگ، تصویر یک بز و یک درخت دیده می‌شود. نقاشی این جام بسیار هنرمندانه دور تا دور آن انجام شده است. تصویرگر این جام، بز را به حرکت واداشته و آن را با یک حرکت جهشی به درخت نزدیک کرده است. حرکت در این تصویرها به خوبی مشاهده می‌شود.»
باستان‌شناسان با نزدیک کردن این تصاویر به یکدیگر موفق شدند نمونه‌ای از یک تصویر متحرک را در قالب یک فیلم 20 ثانیه‌ای به دست آورند.
سرپرست تیم کاوش در شهر سوخته درباره‌ی کشف اخیر خود گفت: «حرکت بز به سوی درخت و خوردن برگ درختان در پنج حرکت، نشان داده شده است. در این تصویرها، نه تنها بز به سمت درخت حرکت می‌کند، بلکه جهش وی و پریدن بز روی برگ درختان به صورت کامل دیده می‌شود.»
به گفته‌ی این باستان شناس، بز از جمله حیواناتی است که در رسیدن به بلندی تبحر داشته و می‌تواند با یک حرکت جهشی به سمت بالا حرکت کند. هنرمند نقاش شهر سوخته‌ای، با دقت و زبردستی موفق به تصویرکردن جهش این بز شده است.
از این جام برای نوشیدن استفاده می‌شده است. بلندای این جام 10 سانتیمتر است و روی یک پایه استوار شده است.
«سجادی» درباره‌ی منحصربه فرد بودن این تصاویر در دنیای باستانی گفت: «تاکنون در دوره‌های پیش از تاریخی چنین تصاویری دیده نشده و ما برای اولین بار به این تصویر در «شهر سوخته» برخورد کرده‌ایم. در بسیاری از ظرف‌ها، اشکالی را می‌بینیم که تنها تکرار شده‌اند، اما حرکتی در آن‌ها دیده نمی‌شود. تحقیقات ما نشان داده است که این نقش، قدیمی‌ترین اندیشه‌ی مردمان باستان برای ارایه «تصویر متحرک» و به تعبیر امروزی «انیمیشن» [جان‌بخشی] است.»
محوطه باستانی شهر سوخته در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد بنا شده است. این شهر اعجاب‌انگیز، یکی از شهرهای بسیار متمدن و پیشرفته در چند هزار سال پیش بوده است که توجه بسیاری از باستان‌شناسان جهان را به خود جلب کرده است. شهر سوخته در [استان] سیستان و بلوچستان امروزی قرار دارد و تاکنون 8 فصل کاوش و حفاری مداوم در آن انجام شده است.
