ایران‌بوم

جشن اسفندگان (سپندارمذگان) که در ایران باستان در روز 5 اسفند برگزار می‌شده است، روز بزرگداشت زن و زمین وبه عبارتی روز مهر ایرانی بوده است.
در این روز مردان همسران خود را بر تخت نشانده، به آن‌ها هدیه می‌دادند. در واقع این احترام به زن، هرساله به مرد گوشزد می‌گردید و از آنجا که زن نیز مانند زمین نقش باروری دارد، در جشن اسفندگان به گرامیداشت زنان پرداخته می‌شد.

در چندسال اخیر با ورود فرهنگ غربی به ایران شاهد کم رنگ شدن فرهنگ وآیین های ایرانی هستیم واین خویشکاری هر ایرانی میهن پرست است که از آیین‌ها وسنت‌های پیشینیان خود پاسداری کند. و باید با فرهنگ سازی درست به جوانان گوشزد کرد که پیش از آنکه والنتاین در غرب به وجود آید نیاکان ما روزی را به پاسداشت مهرورزی جشن می گرفتند.
خوشبختانه تلاش گروهی از میهن پرستان در پاسداشت آیین‌های میهنی پیش از پیش جدی شده و با شایستگی دنبال می‌شود و درچند سال اخیر هر ساله آیین‌های خاصی به مناسبت جشن ملی اسفندگان برگزار می‌شود، با امید به آنکه ریشه این تهاجم فرهنگی قطع ونهال زیبای فرهنگ کهن ایران بار دیگر با قدرت وصلابت هر چه بیشتر به باروری برسد. در روز اول اسفند 1390، به همت انجمن ایلام شناسی ایران در تالار «ایوان شمس» جشنی به مناسبت «جشن اسفندگان، روز مهر ایرانی» برگزار شد.

گفتنی است دراین مراسم بانوانی با لباس‌های ایرانی با نُقل که نماد شیرین کامی، گلاب وآیینه که نماد روشنایی است، به استقبال از میهمانان پرداختند وایشان را در سالن انتظار به تماشای تئاتر عروسکی زیبایی دعوت کردند. بعد از اجرای تئاتر باشندگان به سالن اصلی راهنمایی شدند در سالن خان بسیار زیبایی که در واقع نمادی است از فرهنگ ایرانی گسترده شده بود و نمادهای این روز که سیب سرخ (نماد عشق و دوستی) آیینه و شمع (نماد روشنایی و زیبایی)، آجیل و آش اسفندی به معنای قوت تن، به زیبایی چیده شده بود.

آغازگرجشن اسفندگان دونوازی سهراب فتحعلی زاده نوازنده تنبور و دف و دوکوهیار احمدپور نوازندۀ سه تار و تنبک بود، که در بخش نخست برنامه به اجرای دف و سه تار پرداختند.

سپس مجری برنامه بانو سعیده پراش با بیان مطالبی از آیین اسفندگان میهمانان را با تاریخ جشن‌های ایرانی آشنا کرد و در ادامه از بانو فرنگیس توسی دعوت شد که به روی صحنه آمده و دم گرم فردوسی توسی، فخر ایران زمین را با داستان رستم و تهمینه وسیاووش با کلام نقالانۀ خود به جان حضار بدمد.
چو ایران نباشد تن ما مباد از اشعار فردوسی آخرین کلام بانو توسی شور و هیجان خاصی در میان باشندگان ایجاد کرد.

مجری برنامه بعد ازبیان قسمت دیگری از آیین اسفندگان از بانوهما ارژنگی برای خواندن شعر دعوت کرد:
منم بانوی ایرانی همان آیینۀ حیرت فزای صنع یزدانی،
همان گنجینه‌ی مانای فرهنگ اهورایی،
به دستم مشعل روشنگر دنیای انسانی
من از بی‌منتهای عشق میایم
کلید گنج مقصودم
..........
خاطر آزرده از آلام انسانی
............
سخن کوته،
منم شعر بلند زندگی زیبا و بی پایان
منم بانوی ایرانی و فخر کشور ایران

این بخشی از سرودۀ زیبای بانو هما ارژنگی شاعر معاصر در مورد بانوی ایرانی بود. سپس ایشان شعر دیگری بنام ای ایرانی خواندند که اشک شوق در دیدۀ میهمانان نشاند.

سپس بخش دوم بداهه نوازی دوجوان نوازنده که اینبار با تنبک وتنبور شور دیگری به مراسم بخشید، اجرا شد.

سپس رضا نیکپور دبیر انجمن ایلام شناسی دربارۀ گل نوشته‌های هخامنشی به سخنرانی پرداختند. کتیبه هایی که درحدود 100 سال پیش در کاوش خارجیان از تخت جمشید به دست ایشان افتاده واز کشور خارج گردید. و امروز این اسناد تاریخی ایران را این دولت‌ها به جای مطالبات خود از دولت ایران به حراج گذاشته‌اند. موضوع گل نوشته‌ها و بازپس گیری آنها در طول این سالها مشکلاتی را ازطرف دولت های خارجی بوجود آورده و همۀ تلاشهای مسئولین کشور بی نتیجه مانده است. آقای نیکپور با بیان این مطلب که این اسناد تاریخی مراحل ساخت تخت جمشید رابه وضوح نشان می دهد و یک همدلی وهم آوایی ملی را طلب می کند افزود: این یک موضوع ملیست وهمه آحاد مردم باید یکصدا خواستار باز پس گرفتن این مجموعه تاریخی که ریشه در فرهنگ غنی ایران دارد، باشند. چرا که فرهنگ هر ملتی ساخته وپرداختۀ تاریخ همان ملت است اشاعۀ فرهنگ بی ریشۀ غربی خود نوعی خیانت محسوب می شود واگر این خیانت توام با غارت آثار تاریخی باشد قطعا آیندگان هرگز پدران ومادران خود را برای این بی توجهی نمی بخشند. ایشان با تشکر از میهمانان و با امید به آنکه روزی ایران همان ایران آزاد باقی بماند با تشویق حضار صحنه را ترک کردند.

اینبار نوبت گروه نوازندگان بوشهری بود که به نوبۀ خود جمعیت حاضر در سالن را با لباس و سازها و موسیقی بومی خود به وجد بیاورند به این ترتیب بار دیگر نام ایران وایرانی وفرهنگ غنی وریشه دار کشورمان با نواختن قطعاتی از موسیقی محلی بوشهری و پایکوبی نوازندگان یادآور برگزاری هرچه با شکوه‌تر این آیین‌ها وسنت‌ها به جای فرهنگ غربی شد. این گروه با نواختن چند قطعه از موسیقی محلی وخواندن آوازهایی با لهجۀ جنوبی فضای گرمی را برای میهمانان به وجود آوردند.

در انتها هدایایی به رسم یادبود به دست توانای استاد حقگو واستاد احمدی به بانو ارژنگی و بانو توسی بانوی نقال ایرانی ودیگر هنرمندان اعطا گردید.

حسن ختام این جشن سرود ملی ای ایران بود که همۀ حاضرین بپاخاسته وبا غرور و افتخار وبا ادای احترام به ایران وایرانی ومحکم واستوار یک صدا خواندند. باشد که این غرور ملی که ریشه در خاک سرزمینمان، دارد به رخ همۀ جهانیان کشیده شود .بعد از اتمام سرود از میهمانان با آش وآجیل اسفندی پذیرایی شد.

کلام آخر
برگزاری جشن های سنتی وایرانی وحفظ واشاعۀ فرهنگ قومی برای حال وآیندگان امریست در خور توجه، درواقع آنچه که برای آیندگان حائز اهمیت است ارزشی است که هر ملتی در فرهنگ ملی خود دارد واگر این مهم با ورود فرهنگ غربی حتی کمرنگ هم بشود خیانتی است که به فرهنگ غنی خود روا داشته ایم. برای ایران وایرانی جشن سپندارمذگان و جشنهای دیگر نه تنها سنتی است ایرانی بلکه ریشه در تمدن ایرانی دارد تمدنی با 7000سال قدمت که حفظ این تمدن برای آیندگان فخریست پایدار.
در پایان با تشکر از عوامل اجرایی مجموعۀ تالار ایوان شمس.