ایران‌بوم

از بحرین (بزرگترین معدن مروارید)
به حضور مبارک حضرت مستطاب اجل اکرم افخم اعظم اشرف آقای موتمن الملک رئیس محترم مجلس مقدس دارالشورا کبرا دام اقباله العالی.
معروض می‎داریم عریضه ملفوفه ملصوفه که دارای امضای چهل و چندی ایرانی ایران دوست با غیرت ساکنین بحرین می‎باشد و تقریبا 35 نفر از آنها از اشخاص معروف و محترم این شهر شهیر و این معدن مروارید بوده و با یک اعتماد و امیدی که مافوق تصور است توجه خود را از چندین هزار میل راه بسوی شخص حضرتت نموده و با کمال وثوق ، به حضور مبارک انفاد نموده‎ایم بامید این که بمرکز رجای ما دلسوختگان از وطن دور اعنی مجلس مقدس پیشنهاد و بنام ایرانیت خود حضرت اشرف نیز تائید بافکار خالصانه صمیمانه چاکران فرموده بلکه قسمی شود تا اندازه امکان نفوذ از کف رفته گم شده بممالک محروسه مربوط گردد و این که در حاشیه عریضه وکیل اثنی عشری معروض داشته‎ایم سببش این است که عرب‎های این جا 96 درصد اثنی عشری و ایرانیان ساکن و مقیم این ولایت نیز در صد نفر 86 نفر شیعی مذهب می‎باشند بدین واسطه استدعای وکیل اثنی عشری شد و چنانچه قانون ایران بما اجازه تعیین وکیل مخصوص ندهد بما اجازه بدهند که وکلای محترم بنادر جنوب وکالت از بحرین نیز داشته باشند و بتوانند قبول کند مثل آقای دست‎غیب و آقای کازرونی امید است که در این مسئله مهم بذل توجه خواهند بود .

صحیفه اول

این عریضه که دارای فهرست می‎باشد هرگاه بدون فهرست برسد باطل است فهرست در ذیل مطور است.
با جماعت دل سوختگان بی‎والی امضا کنندگان ذیل با یک آواز بلندیکه خودی و بیگانه دوست و دشمن دور و نزدیک بشنود بذریعه این عریضه امنای دولت علیه ایران و هیئت مقدس پارلمان و کرسی نشینان بهارستان را مخاطب ساخت عرض می‎کنیم تاریخ گذشته بشهرت افواء ابنیه حالیه عالیه عتیقه موجوده که در بحرین واقع است که منجمله آنها قلعه حاکم‎نشین این جا که اسمش تا بامروز بفارسی تسمیه شده (قلعه دیوان) و قریه‎هائیکه بدست رنج و کوشش ایرانیان قدیم در غوابر ایام ساخته شده و هنوز نامش بفارسی اطلاق می‎شود و من جمله آنها دیه نور گرفت می‎باشد و صدها دلایل روشن دیگر که به ملاحظه‎ تطویل در این عریضه معروض نمی‎داریم و با کمال افتخار حاضریم که هر لحظه دولت از ما تقاضا فرماید توضیح دهیم.
دلیل است که بحرین جزء لاینفک ممالک محروسه و سیادت امپراطوری ایران است و بواسطه بی‎مبالاتی صدور معلوم الحال و هرج دفاتر دولتی سابق و عدم خریطه‎های سیاسی سیادت ایران از این سامان ضعیف و مدتی فقط بگرفتن سالی 900 ریال و ششصد قله خرما اکتفا و بعد از آن بمرور زمان آن هم موقوف ولا وصول گردید و مسکوت عنه گشته است و ایرانیان مقیم اینجا بواسطه صدمات سابق عشایر جزیره‎ العرب به بحرین و بی‎حسی و مجبوریت بکسب معیشت لباس و زبان خویش را مبدل بعربی نموده و خورد خورد آثار ایرانیت از کف داده عرب شدند تا در زمان صدارت مرحوم مشیرالدوله بزرگ که اعراب بحرین به ایرانیان شوریدند در آنوقت بعضی از ایرانیان به بوشهر مسافرت و تلگرافا بطهران متظلم گردیدند از آن زمان بیک واسطه مجهول رتق و فتق امور ایرانیان بنماینده دولت انگلیس که در آن موقع ایرانی و بوشهری بود [واگذار] گردید. گرچه ایرانیان متظلم بواسطه کوته نظری و بی‎حسی از آن فقره استفاده‎ای جز امنیت فعلی حاصل نکردند ولی مامورین موقع شناس چابک انگلیس از این امر استفاده کرده و یک قونسول رسمی انگلیس اصل مامور و بیرق آندولت که تا آنوقت بر روی بام نصب بود در زمین و محل مخصوص منصوب گردید.
(در حاشیه امضای عده زیادی از محترمین و معاریف بحرین)
(و در زیر صفحه فهرست خط کشیده‎ شده‎ای که عبارت از 13 ستون است برای 13 سطر موجود و کلمات اول و آخر هر سطر مراسله مزبور در هر ستون نوشته شده است)

صحیفه دوم

(این صحیفه دارای فهرست و حاشیه می‎باشد امضای اشخاص معروف در صفحه اول می‎باشد و سواد این عریضه بجهت وزارت خانه‎های هشت گانه و بعضی از وکلای پارلمان و رجال دولت فرستاده می‎شود .)
اینک که شور وطنیت قاطبه شرق را فرا گرفته کالبد پژمرده‎ ما ایرانیان این سامان نیز روحی تازه در خود احساس و از خواب غفلت بیدار شده‎ایم هیچ علامتی از دولت محبوب خود در این سرزمین مشاهده نمی‎کنیم سوای عده زیادی رعایای بی‎صاحب و فلکزادگان بی‎والی این است که تصمیم گرفتیم بواسطه این عریضه باندای آلوده بترس التفات امنای دولت ابد مدت محبوب خود را عموما و هیئت پارلمان و وزرای عظام گرام خصوصا مخاطب ساخته درخواست سه مسئله می‎نمائیم .
و قبل از اظهار مطالب سه گانه خود در خواست و تقاضای جواب سه مسئله می‎نمائیم و چون ممکن است که رقبای ما مانع از وصول مکتوبی شوند استدعا بواسطه جرایدی که در این شهر می‎رسد مثل ایران ـ بهارستان و یا شفق سرخ جواب مسئله سه گانه ما را بدهند و امیدواریم که هیئت فعال دولت نام نیک خود را سرلوحه تاریخ نجات بحرین قرار داده و بیاری باری و تائید ائمه هدا بما کمک و همراهی نموده بلکه بواسطه توجهات خود در این مسئله اگر رخاوتی از ما مشاهده می‎فرمایند تعقیب فرمایند .
سئوال اول: ما ایرانیان ساکن بحرین جزء رعایای ایران محسوب خواهیم بود و یا از ایرانیت خارجیم؟
سئوال دوم: هر گاه ما جزء رعایای ایران می‎باشیم دخالت مامورین انگلیسی در امور قضائیه و غیره ما را باشاره دولت علیه ایران است یا آنها بخودی خود و بدون اطلاع دولت در امورات ما دخالت می‎کنند .
سئوال سوم: در صورتیکه بااطلاع و اجازه دولت ما در امورات دخالت می‎کنند از روی کدام قانون با ما رفتار خواهند کرد آیا بموجب قانون اروپا یا هند و مصر خود با ما رفتار می‎کنند یا قانون بحرین مخصوص است و آن چه قسم است؟

اما درخواست سه گانه‎ی ما

اولا چون در تمامی بنادر جنوب ایران اداره گمرک موجود نیست و در غالب نقاط که موجود است باستثنای محمره [خرمشهر] . بوشهر ـ لنگه و عباسی ضعیف و بی‎ترتیب است و اجناس قاچاق از بحرین حمل و اجناس ممنوعه‎ی از بنادر جزء به بحرین حمل می‎نمایند و این مسئله سالیانه تقریبا یک الی دو میلیون تومان بمملکت ایران خسارت وارد میاورد ما به حیثیت ایرانیت و قومیت درخواست می‎کنیم که دولت توجه مخصوص باین مسئله مهم عظیم فرموده بهر نحوی که صلاح بداند جلوگیری از این مسئله فرماید.
ثانیا چون ایرانیانی که فعلا در این جا بزبان فارسی تکلم می‎کنند و تخمینا 5 الی 6 هزار نفر می‎باشند مدرسه‎ای که بتوانند اطفال خویش را در آن تربیت نمایند ندارند استدعا می‎کنیم که یک باب مدرسه ابتدائی دولتی برای ما افتتاح نمایند و امورات آن مدرسه را بلاواسطه مرکز محول دارند که مدیر راسا از طهران بیاید و سایر مخارجات را خود ماذمه‎دار خواهیم بود.
ثالثا درخواست می‎کنیم که اجازه یکنفر وکیل مخصوص در طهران بما بدهند و یک نفر امین که ما نیز او را بشناسیم بما معرفی و امورات آتیه ما را موکول باو فرمایند.
والسلام
این سند اکنون در مجلس شورای ملی ضبط است .

برگرفته از : نفت و مروارید ـ صص 106 – 101 / سرزمین بحرین ... صص ـ 170 ـ 166