زیست بوم
سیلاب‌های ویرانگر مازندران با آبخیزداری مهار می‌شوند
- زيست بوم
- نمایش از دوشنبه, 18 ارديبهشت 1391 08:42
- بازدید: 3563
برگزفته از روزنامه همشهری
عبدالرحیم دیوسالار
سیل یکی از پدیده‌های مهم طبیعت است که دخالت‌ها و بهره‌برداری‌های غیراصولی از منابع طبیعی به‌شدت در وقوع آن تاثیرگذار است و این تاثیر، معمولا با برهم‌زدن چرخه آبی در طبیعت و ایجاد شکاف در اتصالات و پیوستگی‌های منظم طبیعت رخ می‌نماید.
یک کارشناس سازه و سیل در گفت‌وگو با خبرنگار ما ضمن اعلام این مطلب افزود: آنچه حائز اهمیت است، ضرورت انجام اقدامات هماهنگ و اعمال مدیریت صحیح و جامع در حوزه‌های آبخیز و مطالعات جامع سیل‌خیزی است تا بتوان قدرت دفاعی طبیعت را افزایش و تکرار وقوع سیلاب‌های با دامنه خسارات زیاد را کاهش داد.
مهندس احمد زلیکانی تلاوکی اضافه کرد: عوامل متعددی در وقوع زمین‌لغزش نقش دارند. اگر از تاثیر عوامل نامطلوب تشدید‌کننده و ناشی از دخالت‌های انسان صرف‌نظر کنیم، تشدید وقوع زمین‌لغزش‌ها و حتی فعال‌شدن زمین‌لغزش‌های قدیمی امری دور از انتظار نخواهد بود.
وی افزود: وقوع زمین‌لغزش‌های با سطح وسیع در استان مازندران (سیف‌کتی در قائمشهر، زرین‌آباد، پیله‌کوه و شب‌کلا در ساری، چلمردی در نکا و سنگ‌نیشت در سوادکوه) با میزان خسارات بسیار بالا زنگ خطری است که به صدا درآمده‌است.
موانع پیش‌رو
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران در خصوص تنگناهای موجود در این زمینه گفت: وضعیت خاص زمین‌شناسی استان و فراوانی اثرات تخریبی سیل و زمین لغزش، پیش‌بینی تشدید وقوع زمین‌لغزش‌ها با توجه به امکان شروع دوره ترسالی و با توجه به نبود متولی متمرکز برای کنترل زمین‌لغزش،مدیریت ناهماهنگ در حوزه‌های آبخیز با توجه به تعدد دستگاه‌های بهره‌بردار که سازمان آب، صنایع و راه‌وترابری از جمله مهم‌ترین این دستگاه‌ها هستند، تنگناهایی است که بخش آبخیزداری با آن روبه‌رو است.
بهره‌برداری مناسب از خاک
مهندس کوروش شریفی سورکی، کارشناس ارشد در منابع طبیعی و آبخیزداری نیز در خصوص اهداف آبخیزداری به خبرنگار ما گفت: اعمال مدیریت جامع، یکپارچه و هماهنگ بر منابع پایه (آب و خاک) در حوزه‌های آبخیز به منظور بهره‌برداری مناسب و منطقی از منابع طبیعی تجدید پذیر و تجدید‌ناپذیر، ساماندهی مکانی و تعیین محدوده‌های مجاز برای تمام فعالیت‌های زیربنایی ازجمله کشاورزی، صنعتی، ساختمانی، راهسازی و گردشگری منطبق با توان‌های محیطی حوزه آبخیز و حتی به‌کارگیری نیروی انسانی در بخش‌های اقتصادی و اجتماعی به‌گونه‌ای که توسعه پایدار در همه زمینه‌ها مدنظر بوده و آسیب به طبیعت و محیط‌زیست به حداقل ممکن کاهش یابد، حفظ و احیا و توسعه منابع طبیعی، کنترل و مهار سیلاب‌های خانمان‌برانداز، استفاده مناسب از نزولات آسمانی، جلوگیری از هدررفتن آب‌های سطحی و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی، کنترل فرسایش و هدررفت خاک‌های حاصلخیز و جلوگیری از حمل رسوبات به مخازن سدها، بهبود و توسعه شرایط اقتصادی و اجتماعی حوزه‌نشینان، کمک به اشتغال‌زایی در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه روستائیان به شهرها از مهم‌ترین اهداف طرح‌های آبخیزداری به‌شمار می‌آید.
وی در خصوص مطالعات مربوط به طرح‌های آبخیزداری اظهار کرد: ساختار این طرح‌ها، شامل مطالعات فیزیوگرافی و توپوگرافی، هیدرولوژی و منابع آب، خاک‌شناسی و قابلیت اراضی، زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی، دامپروری، کشاورزی، اقتصادی و اجتماعی، پوشش گیاهی (جنگل و مرتع)، زیست‌محیطی و تنوع‌زیستی، فرسایش و رسوب و سنتز و تلفیق است که در مطالعات مرحله تفصیلی اجرایی علاوه بر عناوین سیزده‌گانه مرحله شناسایی توجیهی، طراحی‌های سازه‌ای، بیولوژیک و بیومکانیک نیز در قالب شرح خدمات خاص انجام می‌پذیرد.
