سیوند
کاخ داریوش از زیر آوارهای تنگه بلاغی بیرون آمد
- سیوند
- نمایش از سه شنبه, 09 فروردين 1390 16:29
- بازدید: 4552
عکسی که پیش روست مسیر باستانی دختر بر که به دستور شاهان هخامنشی در تنگه بلاغی ساخته شده است.
نوشته ای که در ادامه می آید بر گرفته از میراث خبر و روزنامه جام جم در تاریخ 26/2/1385 و روزنامه اعتماد ملی در تاریخ 26/2/1385 می باشد.
حسن ظهوری: هیات باستان شناسی ایران و فرانسه موفق شدند با آغاز دومین فصل کاوش در تنگه بلاغی، بقایای کاخی عظیم از دوره هخامنشی احتمالا متعلق به داریوش اول را کشف کنند.
«محمد تقی عطایی»، سرپرست ایرانی هیات باستان شناسی ایران و فرانسه در تنگه بلاغی با اعلام این خبر گفت: «پیش از آغاز کاوش های باستان شناسی در محوطه 35 تنگه بلاغی آزمایش های ژئوفیزیک وجود بنایی عظیم را در آخرین نقطه آبگیری سد سیوند نشان داده بود و سفال های سطحی نیز حاکی از آن بود که این بنای عظیم، که بی شباهت به کاخ نیست باید به دوره هخامنشی تعلق داشته باشد. با این فرضیات کاوش های باستان شناسی در محوطه 35 آغاز شد.»
دکتر محمدحسن طالبیان مدیر بنیاد پژوهشی پارس پارسارگاد در گفت‌وگو با خبرنگار اعتماد ملی در این باره گفت: در حال حاضر پلان کامل این کاخ درنیامده اما کاوشگران ته ستون و بالای ستون را درآورده‌اند که رنگ مشکی خیلی جالبی هم دارد و نشان می‌دهد که این کار مربوط به دوران هخامنشیان است.
وی افزود: این کاخ از ظرافت بالایی برخوردار است و پژوهشگران در تلاشند تا کل نظام معماری آن را دربیاورند. اما نحوه کار انجام گرفته بر روی کاخ و استراتژی‌های انتخاب شده در آن نشان‌دهنده ارتباط آن با دوران هخامنشی است. وی افزود: کاخ در جایی واقع شده که کل منظره تنگه بلاغی در دیدرس آن قرار دارد. اما در حال حاضر نمی‌توان گفت که کار تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه کاوشگران و کارگران بسیاری مشغول فعالیت در این محوطه هستند، نظر نهایی در مورد اتمام کار را به آینده موکول کرد.
عطایی در ادامه گفت: «در لایه نگاری و گمانه زنی از تپه باستانی 35 که بنای عظیم را در خود مدفون نگه داشته ، مشخص شد، این تپه باستانی تک لایه است و تنها دوره هخامنشی را در خود دارد. هیات باستان شناسی با این تصور که عدم ساخت و سازهای دوره های بعدی باعث می شود تا بنای مدفون سالم از زیر خاک بیرون بیاید حفاری باستان شناسی و آوار برداری را آغاز کرد اما کمال تاسف با چاله های حفاران غیر مجاز و رد بولدوزر مواجه شد.»
به گفته وی وجود حفاران غیر مجاز دیگر امری عادی در محوطه های باستانی محسوب می شود اما این که چه کسانی با لودر به جان این تپه باستانی افتاده اند و بخش های زیادی از آن را تخریب کرده اند جای پرسش دارد. وی بر اساس شواهد بدست آمده معتقد است که فعالیت بولدوزر در تپه کار حفاران غیر مجاز نیست و فعالیت ها کاملا عمدی بوده و به قصد تخریب تپه انجام گرفته است.
دکتر طالبیان مدیر بنیاد پژوهشی پارس پاسارگاد نیز وجود این چاله‌ها و آسیب‌ها را تایید کرد و گفت: تخریب در گذشته انجام شده، در حال حاضر تا کل ساختار را درنیاوریم نمی‌توانیم در این مورد به زمان مشخصی اشاره کنیم.
هیات باستان شناسی در ابتدای کاوش محوطه ای به ابعاد 30 در 30 متر را به عنوان محل قرار گرفتن کاخ شناسایی کردند و موفق شدند تا تخت گاه کاخ را که از خاک و شن کوبیده ساخته شده بود کشف کنند. کوشک شاهی در کنار دامنه تپه که به کوه منتهی می شود ساخته شده است.
عطایی در ادامه گفت: «آوار برداری تخریب های لودر ادامه داشت تا این که هیات باستان شناسی نخستین نشانه از کاخ هخامنشی که یک پایه ستون به شکل ناقوس وارونه، درست شبیه پایه ستون های تخت جمشید اما کوچکتر را پیدا کردند. برای ساخت این پایه ستون از سنگ سیاه مجد آباد (درست شبیه به تخت جمشید) استفاده شده است و آن را با چنان دقتی سیقل داده اند که هر کسی به راحتی می تواند عکس خود را در آن ببیند.»
کمی آن طرف تر پایه ستون، شالی ستون آن کشف شد. این پایه ستون 50 سانت قطر و 35 سانتی متر ارتفاع دارد که با شالی ستون ارتفاع آن به 45 سانتی متر می رسد.
روی پایه ستون و شالی ستون علامت هایی برای تراز کردن آن ها گذاشته شده است تا هنگام نصب، کل پایه ستون تراز به ایستد. این روش در دوره هخامنشی رایج بوده است.
عطایی در مورد کشف این پایه ستون گفت: «نمونه این پایه ستون در پاسارگاد دیده نشده اما درست شبیه به پایه ستون های تخت جمشید است. کوچکی پایه ستون نشان می دهد که برای برپایی ستون ها و سر ستون های چوبی مورد استفاده قرار می گرفته است.»
وی با تاکید بر این موضوع که بقایای کاخ متعلق به دوره داریوش است گفت: «این کاخ به دوره کوروش تعلق ندارد ومتعلق به داریوش و یا پس از وی است. هیات باستان شناسی با توجه به شواهد به دست آمده احتمال می دهد که کاخ بدست آمده متعلق به دوره داریوش اول باشد.»
تزئینات پایه ستون نشان می دهد که از آن برای ستون های ایوان استفاده می شده است. زیرا هخامنشیان پایه ستون های ساده را در داخل تالار و پایه ستون های نقش دار را در ایوان استفاده می کردند.
عطایی در مورد ادامه کاوش های باستان شناسی در محوطه 35 گفت: «در ادامه با سه ردیف دیوار خشتی مواجه شدیم که بالای آن ها را لودر از بین برده است. ما امیدواریم تا از طریق این دیوارها پلان کاخ را کشف کنیم.»
وی در ادامه گفت: «با نزدیک شدن به مرکز کاخ چهار زیر پایه ستون کشف کردیم که درست شبیه به کاخ آپادانا در شوش هستند و نشان از یک تالار دارند. احتمالا پایه ستون های این تالار برده شده و یا هنگام فعالیت لودر ها از بین رفته است اما ابعاد تالار نشان می دهد که چهار پایه ستون در این تالار وجود داشته است.»
از دیگر یافته های باستان شناسی کشف 25 قطعه از 25 خمره بزرگ است که احتمالا بر اثر فعالیت لودر تخریب شده اند.
همچنین باستان شناسان موفق شدند مقداری خمره و قمقمه سفالی در این تپه باستانی کشف کنند که نشان از اقامت سربازان در کاخ دارد.
کشفیات به دست آمده در این حجم و کشف کاخ موردنظر در کنار احتمال آبگیری سد سیوند، نگرانی‌ها از تخریب این کشفیات را افزایش داده این نگرانی‌ها را به مرحله تازه‌ای وارد می‌کند.
دکتر طالبیان نزدیکی منطقه کشف شده به منطقه موردنظر برای آبگیری را تایید کرد و گفت: با این حال کاخ زیر آب نمی‌رود اما امکان ارتباط کاوشگران برای کاوش بهتر از بین می‌رود بنابراین کاوشگران ما در تلاشند تا پیش از آبگیری کار کاوش را انجام دهند.
قطع راه ارتباطی کاوشگران در صورت آبگیری سد سیوند تنها دغدغه ایجاد شده در مورد این کاخ نیست. خبرگزاری میراث اعلام کرده که در صورت آبگیری رطوبت ایجاد شده در منطقه باعث از بین رفتن کاخ می‌شود.
عطایی با اشاره به قطعات خشتی بدست آمده از این کاخ گفت: «ابعاد خشت ها متفاوت است. برخی از آن ها 35 در 33 سانت هستند که احتمال برای کف سازی مورد استفاده قرار می گرفتند، برخی 17 در 33 و برخی نیز دارای اندازه استاندارد 33 در 33 هستند.»
کاخ بدست آمده از دوره هخامنشی که احتمال متعلق به داریوش اول بوده است در آخرین نقطه آبگیری سد سیوند قرار گرفته و غرق نمی شود اما رطوبت دریاچه سد آن را از بین می برد.
هیات باستان شناسی ایران و فرانسه، به سرپرستی محمد تقی عطایی از پژوهشکده باستان شناسی و رمی بوشارلا از موسسه ایران و فرانسه تا 15 خرداد در تنگه بلاغی فعالیت می کنند.
تنگه بلاغی منطقه ای باستانی در نزدیکی پاسارگاد است که ساخت سد سیوند در آن منجر به کشف و شناسایی 131 اثر باستانی شد. هم اکنون 8 هیات باستان شناسی ایرانی و خارجی برای نجات بخشی آثار موجود در این تگه باستانی تلاش می کنند.
