گردشگری

بروجن؛ شهری سردسیر و پر جاذبه

بروجن یکی از شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری است. جمعیت این شهرستان بر اساس آمار سال 1388 برابر 160هزار نفر است.

LTB - JuzsportsShops | Maratón Sevilla 2022 - Carreras populares , MonticelloShops

درگزارش‌های هواشناسی از بروجن همواره به عنوان یکی از سردترین شهرهای کشور نام برده می‌شود. ارتفاع این شهرستان از سطح متوسط دریا 2197 متر است.

از نظر اقلیمی دارای شرایط نیمه مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسیار سرد است. تعداد روزهای یخبندان آن در سال حدود 122 روز است. ‏

بروجن یکی از مرتفع‌ترین شهرهای کشور است که این ویژگی آن را از نظر زیستگاه جانوری و گیاهی بسیار غنی و پر جاذبه کرده‌است.‏

‏ این شهر در دشتی به وسعت حدود 580 کیلومتر مربع در شرقی‌ترین نقطه استان قرار گرفته‌است.

تاریخ دقیق اسکان در این مکان مشخص نیست، هرچند قدیمی‌ترین تاریخ مسجل برای بروجن را می‌توان بر اساس سنگ مزاری که چندی پیش در این شهرستان با تاریخ فوت متوفی به سنه 1004 هجری قمری یافت شده است، محاسبه کرد.‏

بروجن با توجه به موقعیت جغرافیایی آن که در محدوده تلاقی سه استان فارس واصفهان و چهارمحال بختیاری وسه ایل بزرگ بختیاری، قشقایی و بویر احمد قرار گرفته از زمینه بسیار مناسبی برای توسعه برخوردار است.

به ویژه این که یکی از شهرهای اصلی در مسیر ترانزیتی خوزستان به اصفهان نیز به شمار می‌آید. ‏

مردم شهر بروجن به زبان فارسی و بختیاری تکلم می‌کنند و در قدیم لهجه‌ای ویژه این شهر هم وجود داشته که چند شاعر محلی نیز به این گویش اشعاری سروده‌اند و می‌سرایند و این لهجه را به طور کامل، تنها در همان اشعار می‌توان یافت و لهجه مردم با آن تفاوت دارد.

‏‏*سوابق تاریخی

‏ساکنان استان چهارمحال و بختیاری کلاً به دو گروه یکجانشین و کوچ نشین تقسیم می‌شوند.

بنابراین در یک نگرش کلی به جمعیت استان می‌توان مجموع ساکنان آن را به سه گروه زیر تقسیم کرد:

الف - روستائیانی که اصولاً یا جزو عشایر نیستند یا از عشایر اسکان یافته هستند و بیشتر به مشاغلی مانند کشاورزی، دامداری و قالیبافی اشتغال دارند.

ب - شهرنشینانی که از عشایر و روستائیان سابق منطقه ومهاجران دیگر نقاط تشکیل شده‌اند و بیشتر به امور اداری و خدماتی اشتغال دارند.

ج - عشایری که هنوز دارای زندگی متحرک هستند و لااقل سالی دوبار جابه جا می‌شوند و به اصطلاح ییلاق و قشلاق می‌کنند. ‏

‏قدمت بروجن به روایتی به10 هزار سال پیش می‌رسد و اسم بروجن بدین سبب است که در سال‌های بسیار دور میان دو قوم اکسینا و بخادا(بختیاری کنونی) درگیری بوده و قوم بخادا برای دفاع برجهای زیادی برای دیدبانی ودفاع ساخته بود که بدین سبب به آن شهر اورجست می‌گفتند که بعد به اورجن(که هم اکنون نیز اهالی آن را می‌گویند) وسپس به بروجن تغییر کرده است.

‏‏*اماکن دیدنی بروجن

‏اگرقصد سفر دارید ودنبال جایی می‌گردید که دل به طبیعت بسپارید، راهی بروجن شوید.

بهترین زمان برای سفر به بروجن تابستان است؛ مسیر نیز سهل است:از اصفهان ـ مبارکه ـ بروجن یا اصفهان ـ شهرضا ـ بروجن یا شهرکرد ـ بروجن و از شرق نیز ایذه ـ اردل ـ بروجن یا ایذه ـ لردگان ـ بروجن و نیز یاسوج ـ سمیرم ـ بروجن

‏* امامزاده حمزه علی(ع) بروجن

‏از مناطق توریستی مذهبی نزدیک بلداجی می‌توان به امامزاده حمزه علی (ع)اشاره کرد.مرقد این امامزاده در بالای کوه واقع است و پلکانی بسیار زیبا به آن منتهی می‌شود و بر دشتی بسیار زیبا مشرف است.امکانات اقامتی در دامنه کوه از قبیل پارک،بازارچه، اماکن اقامتی و پارک بازی ساخته شده است.این مکان زائران بسیاری بویژه در فصل تابستان دارد.

‏‏* بنای تاریخی حمام «مکتبخانه»

بنای تاریخی حمام «مکتبخانه» ویل بروجن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. حمام «مکتبخانه» از حمام‌های دوره قاجاریه است. پل مصلی بروجن نیز براساس کتیبه سنگی آن در سال 1319 هجری قمری 500 سال قبل از امضای فرمان مشروطیت ساخته شده است.

‏*آب سفید

«آب سفید»چشمه‌ساری از بین 700چشمه سار چهارمحال و بختیاری است که از کوه بزرگ سبزکوه در منطقه تفریحی چغاخور سرچشمه می‌گیرد.

این چشمه تالاب چغاخور را سیرآب می‌کند و پس از طی طریق درمیان کوهساران راهی کارون می‌شود.

مردم محلی می‌گویند این آب برای کلیه درد و درمان بسیاری از بیمارهای گوارشی سودمند است.

‏*تالاب چغاخور

تالاب بین المللی و زیبای چغاخور با مساحتی حدود 2300 هکتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب و کلار و در نزدیکی شهر بلداجی واقع است.‏

‏ این تالاب که در مسیر جاده شهرکرد- خوزستان قرار گرفته است، از شهرکرد مرکز استان 65 کیلومتر فاصله دارد.

فضای وسیع و هوای لطیف و چشم اندازهای بدیع، همراه با آواز و پرواز پرندگان مهاجر و بومی، این تالاب را در ردیف یکی از کانون‌های مهم جذب گردشگری در استان چهارمحال وبختیاری قرار داده است.

ویژگی منحصر به فرد تالاب، زیست نوعی ماهی از خانواده گامبوزیا (ماهی گورخری) در این مکان است.

‏‏*چشمه سیاسرد

چشمه سیاسرد در 5 کیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنک و مطبوع و درختان زیبا و کهنسال اطراف این چشمه مکانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساکنین شهر بروجن و سایر گردشگران به وجود آورده است؛ به طوری که همه روزه و به ویژه در روزهای تعطیل، این مکان شاهد گشت و گذار شمار زیادی از مسافران و گردشگران است. فضاسازی‌های مناسب و سهل الوصول بودن، میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان کرده است.

‏‏*تالاب گندمان

وسعت این تالاب که در جنوب غرب گندمان واقع شده، 980 هکتار است و ارتفاع آن از سطح دریا به 2219 متر می‌رسد. منابع تامین‌کننده آب تالاب علاوه بر باران و برف، چشمه‌ها (چشمه‌های حاشیه تالاب چون گل کوچک، گل بزرگ، مرادان و نصیرآباد)،رودخانه آقبلاغ است. پوشش گیاهی تالاب را عمدتا گونه‌های حاشیه‌ای و نم پسند تشکیل می‌‌دهد که از آن جمله می‌‌توان به درختان بید، مرغ، جگن، ساز، نی، لویی، زنبق، آلاله آبی، هزار نی، بارهنگ آبی، نخل مرداب، عدسک آبی و بزواش اشاره کرد.

پرندگانی چون لک لک، شکاریا، حواصیل، بالکان، مرغابی سانان، یلوه و سلیم هم در تالاب گندمان دیده می‌‌شوند. ‏ماهی‌های تالاب نیز شامل ماهی گورخری، سفید کولی، ماهی پوزه دار و سیاه ماهی می‌شود.

از امکانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف تالاب، پرورش و نگهداری اسب و همچنین سوارکاری در مرغزار پیرامون تالاب است. سنت پرورش اسب از زمان‌های بسیار دور در این منطقه، بویژه بین قبایل بختیاری معمول بوده و نژاد ویژه‌ای پرورش داده‌اند که آمیزه‌ای از نژاد بومی و عربی است.

‏‏* تنگ زندان

تنگ زندان قطعه‌ای از بهشت زمینی است که در میان حصار کوه‌های چهار محال و بختیاری دور از دستان مخرب بشر، همچنان بکر باقی مانده است

تنگ زندان که مجموعه‌ای زیبا از کوهستان،‌آبشار، جریان آب،گیاهان خودرو و حیات وحش است، به شکلی اتفاقی در یک گشت هوایی(حدود 20 سال پیش) نقاب از رخ زیبای بی مانند خود باز کرد و اکنون فقط گردشگران و کوهنوردانی که خستگی سفری چند روزه از میان صخره‌ها و ناهمواری‌های کوهستان را به جان می‌خرند، می‌توانند زیبایی این قطعه گمشده از بهشت زمینی را در ذهن یا چشم تنگ دوربین‌های تصویربرداری خود جاودانه کنند.آبشار 100 متری تنگ زندان معروف به آبشار کردیکن یاآبشار دودی با هشت آبشار کوچک و بزرگ در شمال منطقه حفاظت شده سبزکوه قراردارد.

این آبشار در 40 کیلومتری بروجن قرار دارد و بین بومی‌های منطقه حفاظت شده سبزکوه به آبشار «دودی» یا «کرودیکن» معروف است.صخره‌ای که آبشار در آن جاری است از زمان طلوع خورشید تا ساعت 10 صبح باعث سایه گسترانی بر محیط اطراف آبشار می‌شود. وجود نور خورشید در محیط آبشار از پنج تا شش ساعت تجاوز نمی‌کند چرا که ساعت 3 بعد از ظهر دوباره سایه صخره برروی آبشار گسترانیده می‌شود.

با توجه به صخره‌ای بودن اطراف آبشار و نبود خاک به اندازه کافی، ‌درختان بلوط، ارژنگ، پسته وحشی، بادام کوهی و ارس در دل صخره‌ها ریشه دوانده و رویش کرده اند.جثه و ظاهر گونه‌های جانوری این منطقه بکر با دیگر مناطق حفاظت شده استان کمی تفاوت دارد اما همان گونه‌ها ی جانوری منطقه حفاظت شده سبزکوه هستند.

این مکان به دلیل شیب زیاد و نبود راه مالرو که حتی اجازه ورود به عشایر را نمی‌دهد، شاید تنها نقطه بکر استان چهار محال و بختیاری باشد و برای سفر به آن حتما به راه بلد نیاز است.در سفر به تنگ زندان نیازی به تجهیزات سنگ نوردی نیست اما محل‌هایی که باید دست به سنگ شد زیاد است. عبور از مسیر خیلی سخت نیست.برای سفر به آبشار تنگ زندان مسیر بروجن- وستگان- چهارطاق و شهر ناغان- چهارطاق تنها مسیرهای قابل دسترسی هستند و بهترین فصل سفر به این منطقه از اردیبهشت تا مرداد است که طبیعت آن بسیار زیباتر است. باغ آورگان، تنگ وستگان، گردشگاه گردبیشه،، امامزاده مادر و دختر گندمان، امامزاده قیس بن علی (ع) و نقوش سنگی برجسته سولک در تنگ کوهستانی سولک (ساوالک) بختیاری ازدیگر دیدنی‌های این شهرستان است.

‏‏ ‏‏*صنایع دستی

استان چهارمحال و بختیاری به علت شرایط جغرافیایی ویژه خود و قرار گرفتن در منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر، همواره از شرایط مساعدی برای تولید فرش دستباف برخوردار بوده است و تولید فرش نسبت به سایر صنایع دستی از اهمیت بیشتری برخوردار است و قالی عمده‌ترین صنعت دستی استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌آید که در درجه اول در روستاها، بعد در بین عشایر اسکان یافته و دست آخر در شهرها رواج کامل دارد.

مهمترین مناطق قالیبافی در استان چهارمحال و بختیاری شامل چالشتر،سامان، اشگفتک، پیربلوط، ارجنگ، وردنجان، فرخ شهر، بروجن،بلداجی،فرادنبه، هیرگان، باباحیدر، اردل، شلمزار و همچنین گروه فرش‌های طایفه اولاد است.

درحال حاضر تمام قالی‌های چهارمحال و بختیاری را با توجه به مناطق بافت و بویژه بافندگان آنها می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد: 1- قالی بختیاری که حاصل دست بافندگان عشایر بختیاری و یا ساکنینی است که منشأ نژادی آنها از طوایف لر بختیاری هستند. 2- قالی قشقایی که ماحصل دست عشایر ترک قشقایی است.

‏صنایع دستی که توسط عشایر یلمه تهیه می‌شوند از با اهمیت‌ترین صنایع دستی منطقه به شمار می‌آیند. عشایر یلمه در بروجن ساکنند و قالی‌هایی که توسط آنان بافته می‌شود، دارای تار و پود پشم بوده و رنگ‌های آنها ثابت است. رنگ‌هایی که در بافته‌های یلمه‌ای به کار می‌‌رود حدود 9 رنگ است و معمولا بر روی دارهای افقی بافته می‌‌شود. قالیچه‌های عشایر یلمه صادراتی است.

‏

*نمدمالی

نمد از دیگر صنایع دسـتی بروجن است. به طورمتوسط اندازه یک زیرانداز نمد5/1× 2 متر است و در تولید آن 5/7 کیلو گرم پشم مصرف می‌شود. این محصول اغلب منقوش است. طرح و نقش‌هایی که در آن به کار می‌رود تماماً ذهنی است.

*کلاه مالی

کلاه مالی نیز از جمله صنایعی است که اهمیت زیادی دارد. کلاه مالان معمولا در طول سال مشغول کارند. معروفترین نوع کلاه‌هایی که در این منطقه تولید می‌شود کلاه خسروی، شب کلاه و کلاه قشقایی است. مواد اولیه مورد مصرف کلاه مالان به طور عمده کرک بز‌، پشم،‌ صابون و رنگ‌های جوهری است.

*گیوه دوزی

گیوه نوعی کفش سنتی است که تولید آن در این منطقه رواج دارد. رویه گیوه معمولاً از قمشه(شهرضا)، آباده، فسا و جهرم وارد می‌شود و مقدار کمی را نیز برخی از زنان شهر کرد و بروجن می‌بافند.

تخت گیوه یا لاستیکی است یا از پارچه‌های متقال و چرم گاو تهیه می‌شود و عمدتاً از منطقه جرقویه یا زرین شهر وارد می‌شود. تخت و رویه را در کارگاه‌ها به وسیله قلاب به هم وصل می‌کنند. این اتصال به وسیله دوختن نوار چرمی به دور گیوه و مابین تخت و رویه و بالای پاشنه انجام می‌شود.

*چادردوزی

سیاه چادر اصولا از موی بز تهیه می‌‌شود، کاربرد آن در دامداری است و می‌‌توان به راحتی آن را جمع و در محلی دیگر برپا کرد. از بررسی چادرهای قدیمی به خوبی می‌‌توان دریافت که این صنعت از دیرباز تکامل و تحول نداشته است. برای تهیه آن موهای بز را تمیز و بسته ‌بندی کرده و با پره‌های مخصوص می‌‌ریسند و نخ‌های دسته شده را دولا کرده و می‌‌تابند تا محکم شود. نخ‌های تابیده شده به عنوان تار و پود سیاه چادراستفاده می‌شود.

منبع: روزنامه اطلاعات

• < قبلی
• بعدی >