ایران‌بوم

شبه جزیره میانکاله با مساحت 688 هزار و 800 هکتار در جنوب شرق دریای مازندران واقع است. ارتفاع این شبه جزیره بین 15 تا 28 متر پایین‌تر از سطح دریای آزاد است و از شمال به دریای مازندران، از شرق به جزیره آشوراده، از جنوب به خلیج گرگان و از غرب به بندر امیرآباد محدود می‌شود.‏

شبه جزیره میانکاله که از مکان‌های دیدنی استان مازندران به شمار می‌آید مجموعه‌ای از شنزارهای ساحلی، زمین‌های باتلاقی، آبگیر، مناطق جنگلی با پوشش درختچه‌های گز، تپه‌های شنی، جنگل انارستان، بوته‌های تمشک و سازیل است.

‏‏* تالاب میانکاله

تالاب میانکاله بخشی از شبه جزیره میانکاله است و در سمت غرب جزیره آشوراده قرار دارد. این تالاب نخستین تالاب بین المللی ثبت شده در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر بوده و با بیش از 100 هزار هکتار مساحت، یکی از زیستگاه‌های مهم و با ارزش پرندگان آبی و خشکزی به شمار می‌آید.

تالاب میانکاله به عنوان محل زادآوری و پرورش بچه ماهیان گونه‌های مختلف دریای مازندران حائز اهمیت است و بر اساس بررسی لیمنولوژیکی گونه‌هایی چون کپور، کفال، کلمه، سفید، سوف، ماش وکاراس به عنوان گونه‌های شاخص منطقه مورد شناسایی قرار گرفته اند.‏

تالاب میانکاله از مکان‌های مناسب برای پرنده نگری است زیرا این منطقه در سراسر سال میزبان شمار زیادی از گونه‌های مختلف پرندگان مهاجری است که از این تالاب با توجه به برخورداری از شرایط مناسب زیستی، منابع تغذیه‌ای و آب و هوایی، برای زمستان گذرانی و یا تابستان گذرانی و جوجه آوری استفاده می‌کنند. کلونی‌های فلامینگو، باکلان‌ها، قوها، پلیکان‌ها، مرغابی‌ها، عقاب دریایی دم سفید، اردک سرسفید و کنار آبزی‌های مهاجر در این منطقه تالابی زیست می‌کنند.

ضمن اینکه شبه جزیره میانکاله با برخورداری از امنیت کافی و پوشش‌های درختچه‌ای محل زیست دایمی دو گونه ارزشمند و حمایت شده پرندگان بومی شاخص شمال کشور یعنی قرقاول خزری و دراج نیز هست که در تمامی فصول سال در این منطقه زیست و زادآوری دارند.

گونه‌های گیاهی در شبه جزیره میانکاله شامل انار ترش وحشی، تمشک، سازیل، ازگیل، داغداغان، سیاه تلو، سپیدار، علف شور، جگن و علف هفت بند می شود و گونه‌های جانوری راگرگ،مرال، یوزپلنگ، شغال، روباه، جوجه تیغی، گربه جنگلی، گراز و فک دریای خزر، پرندگان ( فلامینگو، دراج، شاهین، بحری و زنگوله بال ) وماهی‌ها ( کپور، کفال، کلمه، ماهی سفید، سوف، ماش و کاراس ) تشکیل می‌دهد.‏

شبه جزیره میانکاله در واقع منطقه حیات وحش حفاظت شده‌ای است که شامل بخش‌های مختلفی است از جمله ساحل کم عمق بسیار زیبا،مراتع و چراگاه‌های سرسبز و بزرگ، شنزارهای متعدد که تداعی کننده منطقه کویری‌اند. همچنین بخش بسیار بزرگی پوشیده از درختان انار ترش، ازگیل وحشی و تمشک و منطقه بزرگی هم به صورت تالاب است که بخشی از تالاب با پوشش گیاهی و بخشی هم بدون پوشش گیاهی است و می‌توانید در هر فصلی از سال از آن دیدن کنید و از زیبایی‌های بکر و دست نخورده آن لذت ببرید‏.

‏* پناهگاه حیات وحش میانکاله

پناهگاه حیات وحش میانکاله مشتمل بر خلیج گرگان، جزیره آشوراده و شبه‌جزیره میانکاله است که حدود 7000 هکتار وسعت دارد و از سوى یونسکو به عنوان یکى از ذخایر زیست محیطى کره ‌زمین به ثبت رسیده است.‏

این پناهگاه که تنها بازمانده از مناطق نیمه مشجر سواحل دریاى خزر به شمار می‌آید، بهشت آبزیان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسیر به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان گذرانى مى‌پردازند. از انواع این پرندگان که شمار آنها به بیش از 500 هزار قطعه می‌رسد مى‌توان به اردک ماهى‌هاى وحشى، ‌ غاز، قو، فلامینگو (مرغ آتشین) و پلیکان (مرغ سقا) اشاره کرد. پرندگان بومى مثل قرقاول، دراج و زنگوله بال هم در آن زیست مى‌کنند.‏

بر اساس گزارش‌های مستند تاریخی این منطقه در گذشته‌ای نه چندان دور زیستگاه گونه‌های شاخص چون مرال، یوزپلنگ و گرگ بوده، لیکن در حال حاضر پستانداران منطقه محدود به گربه جنگلی،شغال، گراز، روباه، خرگوش و انواع خفاش و جوندگان کوچک است.

از پناهگاه حیات وحش میانکاله که برابرمصوبه شماره 12 مورخ 12/8/1348 شورای عالی سازمان شکاربانی و نظارت بر صید وقت به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى - آموزشى، ‌ بهره‌بردارى‌هاى گردشگری وسیعى به عمل آورد.

‏‏* ویژگی‌های منطقه

میانکاله که جزو رامسر سایتها و ذخایر زیستکره به شمار می‌آید منطقه‌ای تالابی و جلگه‌ای است و منبع تامین کننده آب آن رودخانه قره سو است. 179 گونه گیاهی و 204 گونه پرنده مهاجر و بومی در منطقه شناسایی شده است که این نشان ازتنوع زیستی بالای آن دارد.

پناهگاه از دو اکوسیستم بارز تالابی و شبه جزیره تشکیل شده و یکی از زیستگاه‌های مهم و با ارزش پرندگان آبزی و خشکزی است.