کتاب‌

انتشار کتاب «ناگفته ها»، (خاطرات دکتر عنایت الله رضا)

برگرفته از تارنمای ایرانچهر

عقاب علی احمدی

 

ناگفته ها
( خاطرات دکتر عنایت الله رضا )
در گفت و گو با : عبدالحسین آذرنگ ؛ علی بهرامیان ؛ صادق سجادی ؛ علی همدانی
چاپ اول : ۱۳۹۱
۳۲۵ صفحه -  ۱۵۰۰۰ تومان
ناشر  :  نشر نامک  –  تلفن  :  ۶۶۴۱۷۶۳۶

دکتر عنایت الله رضا ( ۱۲۹۹ – ۱۳۸۹ ) در درازای زندگی خود، زندگی  پرماجرایی را از سر گذراند. او از آغاز جوانی به فعالیت های اجتماعی و سیاسی روی  آورد. در دوره توفانی سال های پس از شهریورماه ۱۳۲۰ و اشغال ایران، او نیز مانند بسیاری دیگر از روشنفکران و آرمانخواهان به سوسیالیسم گروید. در این دوره، استالین، آرام آرام، کار یک کاسه کردن قدرت سیاسی و سرکوب بی سر وصدای مدعیان خود را پیش می برد  و « کمونیسم روسی » را به ابزاری برای رهایی روسیه از نابودی و تجزیه به کار گرفته بود. ماشین سرکوب سیاسی روسیه شوروی، در گام دوم،  نابودی جریان های مستقل چپگرای جهانی را هدف قرار داده بود  و  برای این کار، می کوشید « حزب » های سیاسی چپگرای جهان را به « دکان  جاسوسی » تبدیل کند و نقشی در اندازه ی « پاسگاه  » های مرزی  اتحاد جماهیر شوروی بدان ها ببخشد. پیش از آن، کمونیست های روسیه، « کمونیسم » را چنان  فروکاسته بودند  که با یاری آن بتوان در روسیه « انقلاب کارگری » بر پا کرد.

   در چنین روزگاری آرمانخواهانی همچون عنایت الله رضا  به  تشکلی موسوم به « حزب توده [ ایران ]  » پیوستند. این حزب که بنا به تصریح بسیاری از سیاستمداران و سیاست ورزان معاصر ایران، بنا به «  منافع آنی شوروی در ایران » تشکیل شده بود، در عمل، و با حاکمیت  دست نشاندگانی که دفتر سیاسی و کمیته مرکزی آن را اداره می کردند، به ابزار اجرای سیاست های شوروی در ایران تبدیل شد. پس از شکست دولت پوشالی پیشه وری در آذربایجان و فرار اعضای فرقه دموکرات به آذربایجان، عنایت الله  رضا هم به همراه آنان از ایران خارج شد. در روزگاری دوری از میهن، عنایت الله رضا که به دنبال آرمان عدالت و آزادی برای ایران  به حزب توده پیوسته بود، خود را در مهلکه ای یافت  که آنچه در آن مطرح نبود، « ایران » و « مسئله » های آن بود. در این دوران او با کوشش بسیار به دانش اندوزی پرداخت تا پایه های کوشش های راستین فرهنگی آینده ی خود را  برپا  کند.  دوره ی  رنج آلود  دوری از میهن تا سال ۱۳۴۹ که او توانست خود را به میهن و هم مییهنان خود برساند، ادامه یافت.

    مزدوران توده ای که در سیاهه ی وظایف خود، رسالتی همچون « ترور شخصیت چهره های ملی و میهنی ملت ایران » قرار داده بوده اند، کوشیدند تا با لجن پراکنی و تهمت های گوناگون، او را در میان روشنفکران منزوی کنند، اما او از کوشش نایستاد و با کوشش های خود، در دوره ای نزدیک به چهل سال، گنجینه ای از آثار پژوهشی را در دو زمینه  برای ایرانیان پدید آورد : ۱. شناخت کمونیسم روسی و کشور روسیه ۲. شناخت مسئله ی آذربایجان و حقوق تاریخی ایران در قفقاز.

کتاب «نگفته ها» دستاورد گفت وگویی است که گفتگوکنندگان در مدت هشت ماه با دکتر عنایت الله رضا انجام داده اند. او در این گفت و گو، از  ماجراهای  روزگار دوری از میهن، مسائل پشت پرده ی دخالت دولت شوروی در کار حزب های سیاسی ایران و جهان، چگونگی زندگی در کشورهای اردوگاه سوسیالیسم  و کوشش های خود  سخن گفته و به تعبیر گفت و گو کنندگان، « روزه ی سکوت » خود را شکسته است.

ناشر کتاب را در هیاتی آراسته، و به همراه مجموعه ای از عکس های کمیاب از  دکتر رضا و چهره های سیاسی معاصر او منتشر کرده است.