نگاه روز

ناکامی چند بارۀ ترکیه در پیوستن به اتحادیۀ اروپا

برگرفته از ماهنامه خواندنی شماره 80، سال دوازدهم، اسفندماه 1392 و فروردین 1393، رویه 31

حکومت ترکیه پس از آنکه در ماجراجویی‌های خود در سوریه و نیز عراق ( اقلیم کردستان ) با ناکامی روبرو گردید و با خیزش مردم مصر علیه اخوان المسلمین آروزی بازسازی امپراتوری عثمانی در قالب امپراتوری ( ترک – عرب ) نیز از دست رفته دید ، دوباره به یاد پیوست به اتحادیۀ اروپا افتاد.

حکومت ترکیه با ماجراجویی و یا به گفتۀ بهتر « افزونخواهی » در زمینۀ سیاست خارجی ، حتا بخش بزرگی از دستآوردهای اقتصادی این کشور را نیز از دست داد و دوباره « لیر ترک » به سختی ارزش خود را برابر پول کشورهای دیگر از جمله « ریال » از دست داد . ترکیه با بهره‌گیری از هشت سال جنگ ایران و عراق و سپس از جنگ اول خلیج فارس و تحمیل « نفت در برابر غذا » از سوی آمریکا و ناتو به این کشور ، سودهای بسیاری به دست آورد . کمابیش تنها حکومت ترکیه حق داشت تا در برابر صادرات نفت عراق ، « غذا » در اختیار حکومت این کشور قرار دهد . جنگ دوم آمریکا و متحدانش علیه عراق و پیآمدهای آن ، بیش از پیش منتفع گردید و در پناه یاری‌های غرب ( اروپا ـ آمریکا ) توانست پول ملی خود را تثبیت کند و به اقتصاد خود سر و سامانی بدهد . اما ماجراجویی در زمینۀ سیاست خارجی ، این کشور را دچار مشکلهای فراوانی کرد . ناکامی در سوریه و سپس عراق و عدم توفیق در جلب نظر اقلیت بزرگ کرد و سرکشی آغاز کردن علویان یعنی اقلیت دیگر بزرگ درون ترکیه ، کشور را در آشوب‌ها و درگیری‌های گستردۀ خیابانی فرو برد . ادامۀ این درگیریها که به چندین ماه کشیده شده است ، بنیانهای سست و لرزان سیاسی ، اجتماعی این کشور را مورد تهدید قطعی قرار داده است .

ماجراجویی در زمینۀ سیاست خارجی و بازتابهای شدید آن در داخل ، چنان که اشاره شد ، اقتصاد این کشور را با مشکل‌های فراوان روبرو کرده است که آشکارترین نشانه‌های آن ، کاهش شدید میزان شدید سرمایه‌گذاری از یک سوی از سوی دیگر ، خروج قابل ملاحظۀ سرمایه از این کشور است .

با توجه به مشکلات اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی ، اردوغان نخست‌وزیر این کشور دوباره متوجه اروپا و عضویت در اتحادیۀ اروپا افتاده است تا شاید بتوان بخشی از مشکلات این کشور را در سایۀ عضویت در این اتحادیه ، بهبود بخشد .  حکومت ترکیه ، بدون توجه به مشکلهای فزاینده در داخل ، با توجه به بحران اقتصادی اروپا به این باور نادرست رسیده بود که : این اتحادیۀ اروپاست که به ترکیه نیاز دارد و نه برعکس .
از این رو ، وی پس از ورود به برلین گفته بود : « امیدواریم آلمان از پیوستن ما به اتحادیۀ اروپا به طور کامل حمایت کند . ما می‌خواهیم که آلمان پیش از گذشته در این زمینه تلاش کند .
آنچه که تا کنون انجام گرفته است ، کافی نیست ؛ اما تلاش حکومت ترکیه نیز این بار با ناکامی‌کامل روبرو شد . صدراعظم آلمان پس از گفت‌و گو با نخست‌وزیر ترکیه به خبرنگاران گفت : این که من نظرم را تغییر نداده‌ام، یک راز نیست ... من نسبت به این که ترکیه عضو کامل اتحادیۀ اروپا شود ، دودل هستم . با این سخنان ، آرزوهای حکومت ترکیه برای پیوستن به اتحادیۀ اروپا برای برون رفت از مشکلهای اقتصادی رو به افزایش ، ناکام ماند .