صلاحی در دیدار مقدسی:
اسناد فهرستنویسی شده کتابخانه ملی به 98 میلیون برگه رسید
رئیس کتابخانه ملی ایران گفت: تا پارسال تعداد برگه‌هایی که کار فهرستنویسی آنها انجام شده و اطلاعات آن روی تارنما کتابخانه ملی قرار گرفته بود، 25 میلیون برگ سند بود و این آمار در حال حاضر به 98 میلیون برگ سند رسیده است.
به گزارش خبرنگار مهر، رضا مقدسی مدیرعامل خبرگزاری مهر و روزنامه بین‌المللی تهران تایمز صبح روز دوشنبه 10 مهر ضمن حضور در کتابخانه ملی ایران و بازدید از بخش‌های مختلف آن، با اسحاق صلاحی رئیس این سازمان دیدار و گفتگو کرد.
در ابتدای این دیدار اسحاق صلاحی ضمن خوشامدگویی به اهمیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اشاره کرد و گفت: کتابخانه ملی و آرشیو ملی در هر کشوری حافظه ملت آن کشور محسوب می‌شود و در 17 کشور این دو بخش در هم ادغام شده‌اند که ایران یکی از این کشورهاست.
وی افزود: در میان مراکز مشابه در جهان، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تنها سازمانی است که 4 مجموعه شامل کتابخانه ملی، آرشیو ملی، مرکز خدمات کتابداری و سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی را در خود تجمیع کرده است.
رئیس کتابخانه ملی ایران اضافه کرد: ساختار این سازمان به شکل هیئت امنایی است که رئیس جمهور به عنوان رئیس هیئت امنا و نیز ریاست عالیه این سازمان عمل می‌کند. سه وزیر شامل وزیر ارشاد، وزیر علوم و وزیر آموزش و پرورش، سه خبره دانشگاهی با حکم رئیس جمهور و نیز رئیس کتابخانه ملی، سایر اعضای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را تشکیل می‌دهند.
صلاحی همترازی مسئولیت رئیس کتابخانه ملی با سمت معاونت رئیس جمهور را موردی منحصر به فرد در کتابخانه‌های ملی در سراسر دنیا عنوان کرد و آن را نشان دهنده اهمیتی دانست که جمهوری اسلامی ایران برای این حوزه قائل است.
وی با اشاره به ویژگیهای کتابخانه ملی از دیدگاه حاکمیتی، گفت: صدور فیپا برای کتاب از جمله وظایف ماست که پیش نیاز اخذ مجوز است. همچنین هر ناشری موظف است دو نسخه از هر یک از کتاب‌هایش را به کتابخانه ملی ارسال کند که یک نسخه آن برای همیشه در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود و یک نسخه هم برای استفاده مراجعان است.
هر ناشر به ازاء هر 500 نسخه از کتابش باید یک نسخه اضافه از آن را به کتابخانه ملی تحویل دهد
همچنین به گفته رئیس کتابخانه ملی ایران، به ازاء هر 500 نسخه از یک کتاب، ناشر باید یک نسخه اضافه از آن را به این مرکز تحویل دهد و ما بر اساس وظیفه‌ای که بر عهده‌مان گذاشته شده، مازاد این کتاب‌ها را میان مراکز بزرگ کتابخانه‌ای مانند کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و مدرسه عالی شهید مطهری توزیع می‌کنیم.
اسحاق صلاحی به وظایف سازمان متبوعش در حوزه اسلام شناسی و ایرانشناسی اشاره کرد و گفت: ما موظفیم هر نوع سند، کتاب و منبع غیرکتابی اعم از فیلم، طرح، نقشه را با موضوع اسلام شناسی و ایرانشناسی در هر کجای جهان جمع آوری و به این سازمان منتقل کنیم.
حق و امکان دانلود آثاری در کتابخانه ملی که مشمول قانون کپی رایت می‌شوند، وجود ندارد
وی همچنین در خصوص نحوه استفاده مراجعان به کتابخانه ملی و کاربران تارنما این سازمان از اسناد، کتاب‌ها، نسخ و منابع غیرکتابی موجود در آن، تاکید کرد: هر اثری که مشمول قانون کپی رایت و بحث مالکیت معنوی نشود، برای همه مراجعان کتابخانه ملی قابل استفاده است و آثاری که مشمول قانون مالکیت معنوی می‌شوند، در تالار دیجیتال قرار دارند و قابل استفاده هستند اما حق و امکان دانلود آنها وجود ندارد.
رئیس کتابخانه ملی در عین حال گفت: البته کتاب‌های سرای پژوهش حتی آنهایی که در طبقه‌بندی ما برچسب «محرمانه» دارند، برای اعضا قابل استفاده هستند.
صلاحی سپس به وظایف حاکمیتی، چارت تشکیلاتی و فعالیت‌های بخش اسناد سازمان متبوعش پرداخت و تاکید کرد: بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، بخش اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران زیر نظر شورایی با عنوان شورای عالی اسناد مرکب از دادستان کل کشور، دادستان دیوانعالی کشور، وزیر امور خارجه، وزیر علوم، دو خبره دانشگاهی با حکم رئیس جمهور و نیز نماینده رئیس جمهور - که در حال حاضر این شخص معاون منابع انسانی رئیس جمهور است - اداره می‌شود.
به گفته وی و بر اساس قانون، شرکت شخصیت‌های یادشده در جلسات شورای عالی اسناد الزامی است و در صورتی که این امکان برای یک یا چند نفر از آنها فراهم نباشد، معاون آنها در جلسات شورای عالی اسناد حضور خواهد یافت.
امحاء یک سند بدون مصوبه شورای عالی اسناد، سه سال زندان دارد
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: مصوبات شورای عالی اسناد همانند مصوبات مجلس شورای اسلامی برای تمام دستگاه‌ها لازم‌الاجراست. این شورا اسنادی را که در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی تولید شده و می‌شود، بررسی و در مورد بقا یا امحاء آنها تصمیم گیری می‌شود. در صورتی که سندی بدون مصوبه شورای عالی اسناد در کشور امحا شود، بر اساس قانون حداقل سه سال زندان و چند ضربه شلاق برای امحاگر آن در پی دارد.
برگه سندهای فهرست نویسی شده به 98 میلیون عدد رسید
صلاحی سپس با ارائه آماری از منابع فهرستنویسی شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، گفت: تا سال گذشته تعداد برگه‌هایی که کار فهرست نویسی آنها انجام شده و اطلاعات آن روی تارنما کتابخانه ملی قرار گرفته بود، 25 میلیون برگ سند بود و این آمار در حال حاضر به 98 میلیون برگ سند رسیده است.
وی همچنین یادآور شد: تا پیش از اینکه من مسئولیت کتابخانه ملی را بر عهده بگیرم مجموعاً 227 میلیون برگ سند در اینجا وجود داشت که این آمار هم اکنون به 700 ملییون برگ سند رسیده و پیش بینی می‌کنیم این تعداد به زودی به یک میلیارد برگ سند برسد.
1.5 میلیون جلد کتاب و 2 میلیون منبع غیرکتابی در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود
رئیس کتابخانه ملی افزود: الان فهرست 1.5 میلیون جلد کتاب روی تارنما کتابخانه ملی، اطلاع‌رسانی شده است. ما 2 میلیون منبع غیرکتابی هم دارد که شامل 57 ماده است اعم از فیلم، اسلاید، یادداشت، لوح‌های قدیمی، نوار و غیره.
صلاحی به عضویت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در مجامع و نهادهای بین‌المللی مانند «ایفلا» (انجمن جهانی کتابداری و اطلاع‌رسانی) و «ایکا» (انجمن جهانی اسنادی) هم اشاره کرد و با یادآوری ثبت 5 اثر ایرانی در حافظه جهانی یونسکو، گفت: در سال‌های اخیر حدود 16 اثر هم در کمیته ملی حافظه جهانی که در کتابخانه ملی مستقر است، به ثبت ملی رسیده‌اند.
وی همچنین توضیحاتی درباره بناهای مستقل کتابخانه ملی و آرشیو ملی ارائه کرد و یادآور شد: ساختمان کتابخانه ملی حدود 100 هزار مترمربع و آرشیو ملی هم که در ضلع رو به روی کتابخانه ملی در اتوبان حقانی واقع شده، 37 هزار مترمربع مساحت دارد.
کتابخانه ملی تنها 3 روز در سال تعطیل است
رئیس اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به ویژگیهای منحصر به فرد سازمان متبوعش، گفت: سازمان ما در طول سال تنها سه روز تعطیل است؛ 1 فروردین، 10 محرم و 21 رمضان. کتابخانه ملی شبانه‌روزی است؛ شیفت صبح از 8 صبح تا 9 شب است و از 9 تا 10 شب نظافت تالارها انجام می‌شود و شیفت شب هم از 10 شب تا 7 صبح است و از 7 تا 8 صبح دوباره نظافت تالارها انجام می‌شود.
البته به گفته صلاحی شیفت شب کتابخانه ملی منحصراً برای استفاده اعضایی است که به صورت اینترنتی آن را رزرو کرده باشند.
پیشنهاد رئیس کتابخانه ملی به مدیرعامل مهر
وی به مدیرعامل خبرگزاری مهر پیشنهاد کرد: شما نیازمندیهای خود را برای کار رسانه‌ای در خبرگزاری مهر و روزنامه تهران تایمز احصا و به ما اعلام کنید ما هم آمادگی داریم اسناد و منابع مورد نیازتان را در اختیار شما قرار دهیم.
رئیس کتابخانه ملی افزود: با این شیوه هم مخاطب شما می‌تواند به اطلاعات مورد نظرش از طریق تارنماتان دسترسی پیدا کند و هم ارتباطی - از طریق رسانه شما - میان او و کتابخانه ملی برقرار خواهد شد.
صلاحی با تاکید بر لزوم همکاری رسانه‌ها با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با هدف ارتقای سرانه مطالعه و نیز ترویج پژوهش در جامعه، گفت: این میسر نخواهد شد مگر در صورتی که مدیران رسانه خود قدم اول را در این زمینه بردارند چرا که کتابخانه ملی وظیفه خود می‌داند منابعش را در اختیار رسانه‌ها و بالتبع مردم قرار دهد.
وی افزود: ما در فضای رسانه‌ای کشور موظف هستیم که برای شناساندن چنین فضاهایی به جامعه نهایت تلاش خودمان را انجام دهیم.
لزوم اطلاع‌رسانی خدمات کتابخانه ملی به نخبگان و ایجاد فضای امید در جامعه دانشگاهی
مدیرعامل مهر، راه‌اندازی شیفت شب را در کتابخانه ملی اقدامی بسیار خوب توصیف کرد و گفت: در شرایطی که برخی در داخل کشور به دنبال ایاد فضای ناامیدکننده نسبت به وضعیت فعلی و نیز آینده کشور دارند و مدام از خروج نخبگان سخن می‌گویند، مناسب است که در مورد خدماتی که در کتابخانه ملی ایران به اهالی مطالعه ارائه می‌شود، شفاف سازی صورت گیرد.
رضا مقدسی با استناد به گزارشی که رئیس کتابخانه ملی ایران ارائه کرد، افزود: بر اساس این اطلاعات کتابخانه ملی ایران در مقایسه با بسیاری از کتابخانه‌های ملی در کشورهای دیگر خدمات خوبی به مراجعانش ارائه می‌کند و خدمات هر کدام از بخش‌های آن جای کار رسانه‌ای مناسب و درخوری دارد.
وی پیشنهادهایی هم به خبرنگاران گروه فرهنگ و ادب و نیز گروه دین و اندیشه خبرگزاری مهر برای استفاده از پتانسیل‌های موجود در کتابخانه ملی به ویژه با هدف شفاف سازی نکات مبهم تاریخ ایران و جهان، ارائه کرد.
در پایان این دیدار رضا مقدسی مدیرعامل خبرگزاری مهر و روزنامه بین‌المللی تهران تایمز از بخش‌های مختلف کتابخانه ملی ایران از جمله تالارهای مطالعه آن، تالار رودکی (خدمات‌رسانی به کم بینایان و نابینایان) و بخش نسخ خطی این سازمان بازدید کرد.