برگرفته از تارنمای آذرپادگان
علی زرینه باف
ابوالحسن خان اقبال آذر، خوانندهٔ نامدار سدهٔ بیستم آذربایجان، درزمان خود فخر تبریز بود. او میگفت: خداوند، این صدا را به من الطفات کرده و صدای من تعلق به مردم ایران و به ویژه همشهریان تبریزی دارد.
در سال 1324، در اوج قدرت و سلطهٔ فرقهٔ دموکرات، به انگیزهٔ سالگرد تاسیس شیر و خورشید سرخ مراسمی در تالار شهرداری تبریز بر پا بود. در این مجلس، همهٔ نمایندگان سیاسی شوروی و نیز فرماندهان ارتش سرخ در آذربایجان و همچنین سران فرقهٔ دموکرات حضور داشتند.
در برنامهٔ مراسم، جای ویژهای برای ابوالحسن خان اقبال آذر در نظر گرفته شده بود. بدین وسیله میخواستند با بهرهگیری از محبوبیت و معروفیت وی، برای خود وجههْای دست و پا کرده و چهرهٔ ویژهای به مجلس ببخشند.
نوبت اجرای برنامه به ابوالحسن خان رسید. سکوت کامل بر سالن شهرداری تبریز حکمفرما بود. شورویها و فرقهچیها انتظار داشتند که اقبال آذر که در آن زمان از اعضای عالی رتبه شهرداری نیز بود، با اشعار ترکی به تجلیل از فرقه بپردازد. اما اقبال آذر، در حالی که نگاه خود را مستقیم در چشم کنسول روس که در صف نخست قرار داشت، دوخته بود، چنان فریاد از همهٔ وجودش برآورد که شیشههای تالار را به لرزه درآمدند:
لباس مرگ، بر اندام هر کسی زیباست
چه شد، که کوته و زشت، این قبا به قامت ماست؟
زحد گذشت تعدی، کسی نمیپرسد
حدود خانهٔ بیخانمان ما، ز کجاست؟
چرا که مجلس شورا، نمیکند معلوم
که خانه، خانهٔ غیر است، یا که خانهٔ ماست؟
به ناگاه، بغض مردم حاضر در مجلس ترکید و صدای تشویق و کف زدن تبریزیان، چنان توفانی برپا کرد که نمایندگان شوروی، به قهر و اعتراض مجلس را ترک کردند.
شادروان رحیم شربیانلو که از قضات دادگستری و از حاضران در آن مجلس بود، گفت بر اثر مقاومت و اعتراض مردم حاضر در تالار، فرقهچیها نتوانستند ابوالحسن اقبال آذر را در جا توقیف کنند. وی بدون درنگ، از تبریز خارج و روانهٔ تهران شد.
مردم تبریز، هرگز نوع فرقه دموکرات را بپذیرفتند و سرانجام نیز با قیام خود، حکومت فرقه را سرنگون کردند. به آنانی که میگفتند، «مرگ هست، بازگشت نیست». نشان دادند که هم مرگ هست و هم بازگشت به دامان ارباب.