زبان پژوهی

یادداشت روز - دانسته تخریب نکنید

دکتر هوشنگ طالع

رییس سازمان صدا وسیمای جمهوری اسلامی در چند روز گذشته سفری به ترکمنستان كرد. در این سفر ایشان دیداری هم با دانش‌جویان زبان فارسی داشت .

باید گفته شود که یکی از چهار کرسی خراسان بزرگ یا یکی از چهارکرسی زبان فارسی ، شهر مرو بود . سه کرسی دیگر عبارت بودند از : هرات ،‌ بلخ  و بخارا . شهر بلخ در اثر زلزله ویران شد و جای آن را شهر مزارشریف گرفت که در حقیقت جای‌گاه آتش‌کده‌ای است که اشوزرتشت در سال 1691 پیش از میلاد مسیح ( 2312 سال پیش از هجرت پیامبر از مکه به مدینه ) در آن‌جا به ‌دست تورانیان کشته شد .

ژوزف‌استالین رهبر اتحادشوروی، برای ایرانی‌زدایی و فارسی‌زدایی از سرزمین‌های خوارزم و فرارود ، نام شهر مرو را به « ماری » برگرداند و آن را در قالب جمهوری ترکمنستان شوروی قرارداد و هم‌چنین وی « مهد زبان فارسی » یعنی شهر بخارا را زیر سلطه‌ی ازبکان قرار داد . تنها در این میان شهر هرات نیم‌جانی به در برد و کوشش درازمدت انگلیسیان برای جای‌گزین کردن زبان پشتو به جای زبان فارسی در افغانستان به جایی‌ نرسید و روسیان نیز در دوران اشغال این سرزمین ،‌ فرصت کافی برای فارسی ستیزی را نیافتند .

در دیدار با دانشجویان زبان فارسی در شهر عشق آباد ( اشک آباد ) پای‌تخت ترکمنستان ، رییس سازمان صدا وسیمای جمهوری اسلامی به آنان گفت : « زبان فارسی گنجینه‌ی ارزشمندی است که در صورت کشف آن ، دریای بی‌کرانی به‌سوی انسان گشوده می شود » ( نقل از اخبار تلویزیون ) .

در این‌جا این پرسش مطرح می‌گردد که آیا این گفته مورد باور ایشان است و یا نوشته‌ای است که برای این‌ مراسم تهیه ‌شده بود و باید علی‌رغم باور شخصی ، خوانده می‌شد تا به دانش‌جویان زبان فارسی چیز « دهن پرکنی » گفته شده باشد . اگر این گفتار باور شخصی ایشان است ، در آن صورت دستور نمی دادند تا در خوانش خبر به جای کاربرد فارسی کتابی ( مبنا / پایه ) ازگویش محاوره‌ای ( کوچه و بازاری ) استفاده شود . البته پیش از ریاست ایشان بر صدا وسیما، ‌از زمان تاسیس رادیو در ایران درسال 1328 و تلویزیون در سال 1348 همیشه در خوانش خبر از زبان مبنا بهره گرفته می‌شد . البته در سرتاسر جهان نیز هرکشور از زبان مبنا در خوانش خبر استفاده می‌کند .

عربان در درازای دویست سال حکومت مستقیم برایران و با وجودی که کوشش های بسیار برای زدودن زبان فارسی به‌کار گرفتند، در این کار موفق نشدند. کسانی که امروز در پی این کار می‌باشند ، خیلی کوچک تر و ناچیز تر از حاکمان خون ریز و متعصب عرب هستند .

آقای رییس صدا وسیمای جمهوری اسلامی ، دست‌کم دستور دهید نویسندگان و گویندگان خبر در بخش‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ، از نویسندگان و گویندگان خبر « یورونیوز » ( EURO NEWS ) درس بگیرند و دانسته و از روی عمد این‌گونه با زبان فارسی به ستیز بر نخیزند.

زشتی کار به جایی رسیده است که در برگردان و پخش سخنان بانو اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا در جریان گفت‌وگوهای 1 + 5  نیز از این شیوه‌ی زشت و با کمال تاسف باید بگویم « تهوع‌آور »‌ بهره گرفته می‌شد . راستی آقای رییس ! مگر خانم اشتون به لهجه « کاگنی » یا لهجه‌ی « داش مشتی » های لندنی سخن می‌گفت؟

شما و همه‌ی مجموعه‌ی صدا وسیما از راه زبان فارسی نان می‌خورید ( البته بسیار هم چرب و پرمایه ) آن را تخریب نکنید .

بیست و هفتم مهرماه 1392
  هوشنگ طالع