ایران‌بوم

در سیر تکامل اقوام مختلف در درازای تاریخ، انسانهای بسیاری نقش آفرینی کرده اند. از تعداد بیشماری مردمان عادی که کمترین اثری از آنان بر جای نمانده است تا انسان‌های بزرگی که با کارهای خود صفحات فراوانی را در تاریخ به نام خود و ملت خود رقم زده‌اند. کار برخی از این بزرگان چنان بالا گرفته که داستان زندگیشان سر از میان ابرهای اسطوره درآورده است! آنسان که گاه تشخیص داستان راستین زندگیشان کاری سخت و دشوار شده است.

بی شک یکی از بزرگترین شخصیتهای تاریخی ایران زمین، کوروش بزرگ از دودمان شاهان هخامنشی است که نه تنها در ایران بلکه (به سبب گستردگی و عمق تاثیرش در زندگی سایر ملل) در بسیاری از نقاط خارج از ایران نیز شخصیتی شناخته شده است. در مورد زندگی و کارهای او کتابهای گوناگونی در داخل و خارج محدودۀ تمدن ایران زمین نوشته و چاپ شده است که آمیزه‌ای از تحقیقات تاریخی تا خیالپردازی های نویسندگانش را در بر می گیرد.
کتاب «تحقیقی علمی دربارۀ پیشینه و کیستی ذوالقرنین» تالیفی بر پایه تحقیق است که بوسیلۀ آقای جلیل عرفان منش به رشته تحریر درآمده و با مقدمۀ دکتر علی اکبر ولایتی به خوانندگان ارائه گردیده است. نویسنده در این نوشته سعی کرده تا با رویکردی تحقیقی- مقایسه ای نظریات گوناگونی را که چون ابر، زندگانی کوروش را در برگرفته اند به کناری زند تا بلکه بتواند لحظاتی هر چند اندک آفتاب زندگانی این مرد بزرگ را به درستی به خواننده بنمایاند.
بطور معمول در درازای تاریخ و به دلایل گوناگون داستان زندگی برخی افراد با یکدیگر گره خورده و گاه ( دانسته یا ندانسته ) با یکدیگر اشتباه گرفته شده است تا آنجا که گاه برای شناخت یک فرد ابتدا باید نقاط روشن و متمایزی از زندگی او بدست آورد و آنگاه با اطمینان از این نقاط، به بررسی زندگانی وی پرداخت.

بر همین اساس چنین بنظر میرسد که یکی از مهمترین چالشهای کتاب روشنی بخشی و تمایز ایجاد کردن ما بین سه شخصیت تاریخی است. این سه شخصیت عبارتند از :
• کورش هخامنشی ، که در دوره ای از ادوار درخشان تاریخ پادشاه ایران زمین بوده است.
• جناب ذوالقرنین ، که در قرآن مجید از او به عنوان یکی از مصلحان تاریخ به نیکی یاد شده است.
• و اسکندر مقدونی که یکی از شاهان و فرمانروایان مغرب زمین بوده است.

اصل کتاب درباره کورش کبیر و امکان یا عدم امکان انطباق شخصیت او با جناب ذوالقرنین است. اما به دلیل برخی آمیختگی های تاریخی که پای اسکندر را به این موضوع باز کرده است ، نویسنده سعی کرده با رویکردی تحقیقی تمامی حالتهای ممکن این روایت تاریخی را در نظر گیرد و در مورد هر کدام به بررسی و مقایسه بپردازد. همچنین در طول این بررسی روایات گوناگونی از کورش کبیر و کارهای انجام شده بوسیلۀ وی نیز در کتاب آمده است.

كتاب شناسي كوروش بزرگ

فهرست سر فصلهای کتاب به طور گزیده به این شرح است :
• مقدمه
• فصل نخست : ذوالقرنین و بازنمایی هویت ملی
• فصل دوم :  ذوالقرنین در قرآن
• فصل سوم :  نظریۀ یونانی - ایرانی
• فصل چهارم :  نظریۀ یونانی - یونانی
• فصل پنجم :  فرآیند ایرانی و اسلامی شدن روایات اسکندر
• فصل ششم :  منشاء روایتهای اسکندر ذوالقرنین در متون ایرانی و اسلامی
• فصل هفتم :  افسانۀ اسکندر
• فصل هشتم :  آیا اسکندر ذوالقرنین است ؟
• فصل نهم :  نظریۀ عربی - یمنی
• فصل دهم :  نظریۀ ایرانی - ایرانی
• فصل یازدهم : درنگی در سفرهای ذوالقرنین
• فصل دوازدهم : یادداشتها و پیوستها

این کتاب در 630 صفحه و بوسیلۀ انتشارات فرهنگ مکتوب در سال 1388 به چاپ رسیده است.
خواندن این کتاب به همۀ کسانی که به این شخصیت تاریخی ایران زمین علاقه‌مند هستند توصیه می‌شود.