زیست بوم
نسل کشی پرندگان در فریدونکنار؛ بیرون زدن فساد بزرگ از دل شکار
برگرفته از همشهری آنلاین
نشست خبری «به کشتار پرندگان نه بگوییم» در حالی برگزار شد که یک پرنده شناس، یک فعال محیط زیست و یک وکیل دادگستری از نسل کشی پرندگان در فریدون کنار و فسادهای مالی گسترده این پدیده شوم در مازندران خبر دادند و گفتند که این اتفاق ناگوار از پدران به پسران در حال انتقال است.
به گزارش ایسنا، آرش حبیبی آذر در نشست «به کشتار پرندگان نه بگوییم» در مورد تالاب فریدون کنار و قوانين مربوط به آن گفت: در سال ۱۳۵۴ کنوانسیون رامسر منطقه فریدونکنار مازندران را که ۱۵۰ هکتار است به عنوان پناهگاه حیات وحش معرفی کرد اما برخی افراد در حال حاضر می‌گویند که تالاب فریدونکنار ملکی شخصی است که در پاسخ باید گفت توران و پارک ملی گلستان مناطق حفاظت شده هستند و افراد اجازه تعرض و تعدی به آن مناطق را ندارند، فریدونکنار نیز به همین صورت است.
این پرنده شناس ادامه داد: نیمی از تالاب فریدونکنار توسط دامگاه‌داران تصرف شده است. برخی بر این باورند که آب این تالاب از رودخانه هراز تامین می‌شود بنابراین حق استفاده از پرندگان آن را داریم. این صحبت نیز نادرست است چرا که فریدونکنار تالابی فصلی است که خودش دارای آب است ولی گاهی اوقات به دلیل استفاده از آب آن برای کشت برنج خشک می‌شود.
•ادعاها درباره پرندگان تالاب چيست
وی در ادامه گفت: در کنار ادعاهایی که مبنی بر ملک شخصی بودن و تامین آب تالاب برخی بیان می‌کنند، مسئله سومی وجود دارد که بحث تامین غذای پرندگان فریدونکنار است. عده‌ای اظهار می‌کنند به دلیل اینکه ما غذای این پرندگان را تامین می‌کنیم پس حق داریم که برای گذراندن معیشت خود از پرندگان استفاده کنیم. در پاسخ به این افراد باید گفت که هر معیشتی روا و قانونی نیست. فرض کنیم که قاچاقچیان مواد مخدر بگویند ما معیشت داریم و مجبوریم که برای تامین آن دست به قاچاق و فروش مواد مخدر بزنیم. هر کاری که غیرقانونی است را باید متوقف کرد و جلوی آن را گرفت.
حبیبی آذر با بیان اینکه مواد غذایی که افراد برای پرندگان تالاب فریدونکنار استفاده می‌کنند، کپک زده و غیرقابل استفاده برای هر موجود دیگری است تصریح کرد: آنان نمی‌توانند هیچ وقت ادعایی مبنی بر تامین غذای پرندگان آن مکان و استفاده از آنها برای معیشت داشته باشند.
•انقراض عروس غاز و پيشاني سفيد
این پرنده‌شناس با اشاره به اینکه گونه‌هایی که در تالاب فریدونکنار شکار می‌شوند، رو به انقراض هستند، اظهار کرد: گونه‌هایی مانند غاز پیشانی سفید و عروس غاز در پرتگاه انقراض قرار دارند. از گونه عروس غاز تنها ۳۵۰۰ جفت باقیمانده است و متاسفانه این گونه‌ها در روز اولی که مهاجرت می‌کنند گرفتار دام‌ها می‌شوند.
وی با بیان اینکه بخشی از این پرندگان مثل شاهین و سیاه چشم پس از شکار به فروش می‌رسند، تصریح کرد: برخی پرندگان دیگر نیز جهت تاکسیدرمی کشته می‌شوند و روش کشتن آنها به اینگونه است که پرنده را داخل یک کیسه پلاستیکی بزرگ می‌اندازند و بعد با پیف پاف‌های مخصوص، پرنده را می‌کشند تا آسیبی به بدنه آن برای تاکسیدرمی نرسد.
•نسل كشي پرندگان
حبیبی آذر در ادامه تاکید کرد: شکار و صیدی که در فریدونکنار صورت می‌گیرد فقط شکار و صید نیست بلکه یک نسل کشی است و با هیچ منطقی سازگاری ندارد. راهکارهای ساده‌ای برای حل این موضوع وجود دارد که سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند از آن بهره ببرد. یکی از راه‌های بسیار مهم اعمال قانون است.
این پرنده شناس با تاکید بر اینکه ابتدا باید حاکمیت را در منطقه فریدونکنار برقرار کنیم و سپس به فکر مدیریت باشیم ،گفت: فکر کردن به طرح‌های جایگزینی معیشت باید بعد از اعمال حاکمیت و برقراری قانون صورت گیرد بنابراین اولین گام برای مدیریت منطقه تالاب فریدونکنار ایجاد و برقراری قانون است.
•علت مهاجرت همه پرندگان به فريدون‌كنار
همچنين محمدعلي الله قلي، یکي از کارشناسان محیط زیست نيز در اين نشست با اشاره به اینکه در بازار فروش پرندگان در فریدونکنار تنها پرنده‌های مناطق فریدونکنار، ازباران و سرخه حصار فروخته نمی‌شود، گفت: این بازار فروش کل استان مازندران را درگیر کرده است.
وي ادامه داد: به گفته معاونت سازمان حفاظت محیط زیست ۸۰ درصد تالاب‌های کشور تبدیل به بیابان و کانون ریزگرد شده‌اند و زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر در این مناطق از بین رفته است و این وضعیت سبب می‌شود که فریدونکنار، ازباران و سرخرود مرکز مهاجرت انواع پرندگان شوند.
وی افزود: اینکه تعداد پرندگان مهاجر در فریدونکنار زیاد است به معنای مناسب بودن وضعیت این پرندگان نیست. ما در سال‌های اخیر جمعیت‌هایی از پرندگان مهاجر را در فریدونکنار داریم که مناسب زیستگاه آن منطقه نیستند. به طور مثال برای گونه فلامینگو در منطقه فریدونکنار غذایی وجود ندارد ولی این پرنده به این منطقه مهاجرت می‌کند چرا که زیستگاه آن از بین رفته است.
•ايجاد بازار فروش پرندگان باعث ايجاد رقابت و انگيزه در شكار
الله‌قلی با بیان اینکه در کنار جاده اصلی فریدونکنار بازاری وجود دارد که روزی چند هزار پرنده را عرضه می‌کند، گفت: این بازار هیچ وقت به وسیله پرنده‌های مناطق فریدونکنار، ازباران و سرخرود پر نمی‌شود و همین بازار انگیزه و رقابتی را در منطقه ایجاد کرده است. هر جایی در استان که محل پرندگان است دام نصب شود، پرنده‌ها شکار شوند و شکارچیان پرنده در همان لحظه پول را دریافت کنند.
•جابه جايي چند صدميليون پول در روز
وی با بیان اینکه در این بازار ۲۵ تخته برای فروش پرندگان وجود دارد، تصریح کرد: انواع پرنده‌های حلال گوشت و حرام گوشت در این منطقه به فروش می‌رسند. بازار فریدونکنار تمام استان مازندران را درگیر کرده است. در این بازار روزی چند صد میلیون تومان پول جابجا می‌شود و برخی وانت‌ها باری از پرنده را برای رستوران‌ها می‌برند. متاسفانه اسم این بازار را گذاشته‌اند بازار فقرا در حالی‌که با این حجم از گردش پول در آن بازار چطور می‌توان این لقب را به بازار داد.
این کارشناس محیط زیست افزود: در منشور محیط زیست که ابلاغیه مقام معظم رهبری است، اشاره شده که برداشت از انفال ملی غیرقانونی است. این پرندگان مهاجر چیزی جز انفال ملی نیست و شکار و فروش آنها تجاوز به حق و حقوق مردم است.
الله قلی با بیان اینکه بازار فریدونکنار نسل‌های مختلفی را درگیر کرده است، گفت: متاسفانه پسری که با پدر خود به دامگاه‌ها برده می‌شود و روزانه شاهد سربریدن چندین پرنده است از نظر روحی نمی‌تواند در آینده سالم باشد و در ذهن او چیزی جز خشونت نهادینه نمی‌شود.
•هزينه اجاره دامگاه فصلي بين 15 تا 30 ميليون
وی افزود: هزینه اجاره دامگاه‌های فصلی، ۱۵ تا ۳۰ میلیون تومان است و این هیچ نشانی از معیشت فقیرانه ندارد. در منطقه فریدونکنار ما با شکار و صید مواجه نیستیم بلکه با یک نسل کشی و گوشت فروشی طرف هستیم.
الله قلی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در منطقه فریدونکنار سنتی در زمینه شکار پرندگان وجود داشته است که خیلی هم در حال حاضر به آن استناد می‌شود. به طور مثال نماینده مجلس فریدونکنار و فرماندار این بخش از شکار و صید پرندگان در این منطقه دفاع و به ریشه تاریخی صید پرندگان در این منطقه که معیشت مردم بوده استناد می‌کنند.
این کارشناس محیط زیست ادامه داد: قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یک روش سنتی و قانونی برای شکار پرندگان در فریدونکنار وجود داشته که به روش «دوماچال» معروف است. روش اصلی صید پرندگان در فریدونکنار (کرس) ۱۶ سال پیش در دامگاه ازباران که یکی از پنج دامگاه منطقه است، ابداع شد و از آن دامگاه به سایر دامگاه‌های دیگر تسری پیدا و روش‌های سنتی صید و شکار پرندگان را منسوخ کرد.
الله قلی با بیان اینکه تنها دامگاهی که در حال حاضر از این روش برای صید و شکار پرندگان استفاده می‌کند، دامگاه فریدون کنار است، گفت: روش‌های دیگر صید، استفاده از تورهای هوایی و شب دام‌هاست که چهار نوع مختلف دارند. یک نوع از آنها مخصوص صید چنگر است که داخل آب‌بندها گذاشته می‌شود و یک نوع دیگر صید، تور مخصوص صید مرغابی است همچنین از تورهای بزرگ که مخصوص صید غازهاست می‌توان برای صید قوها نیز استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه استفاده از روش دام هوایی از ابتدا توسط قانون منع شده است، گفت: به مرور زمان استفاده از روش‌های جدید مانند یخچال‌های صندوقی و اسپیکرهای شارژی که صدای پرندگان را پخش می‌کرد وارد سیستم صید شد همچنین روش پخش دانه که یکی از روش‌های موثر در صید و شکار پرندگان است در منطقه فریدونکنار رایج شده است.دولت مالک محیط زیست نیست
•نگاه مالكانه دولت به محيط زيست سرچشمه مشكلات
یک فعال محیط زیست هم با اشاره به اینکه دولت مالک محیط زیست نیست که برای آن اولویت‌بندی کند، گفت: متاسفانه قوانین زیست محیطی چندین سال است که بازنگری و عوض نشده است.
شهرام مهاجر اظهار کرد: زمانی که از محیط زیست صحبت می‌کنیم، از یک تن رنجور می‌گوییم که هرجایی از آن را دست بگذاریم چیزی جز فاجعه نمی‌بینیم. یک اشکال نگرشی که در دولت، سازمان حفاظت محیط زیست و شورای عالی محیط زیست وجود دارد و آن این است که دولت خود را مالک محیط زیست می‌داند به همین دلیل تمام برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌دهد، از دید اعمال حق مالکیت است و این نگرش از ریشه اشتباه است.
این وکیل دادگستری تصريح كرد: حکومت تنها امانت‌دار مردم است و این امانت‌ها به تساوی در بین مردم پخش شده است. متاسفانه دید مالکیتی سبب می‌شود که دولت برای خود اولویت‌بندی داشته باشد چراکه خود را پاسخگو و امانت‌دار مردم نمی‌داند.
•وقتي شكار و صيد الويت محيط زيست نبوده است
مهاجر در ادامه گفت: ابزار کنترل حکومت بر هر مساله‌ای قانون است. برای حفاظت از محیط زیست دو قانون شکار و صید و حفاظت و بهسازی محیط زیست وجود دارد که در سال ۵۳ تصویب شد و آخرین اصلاح آن در سال ۷۱ و ۷۵ بود بنابراین ۲۶ سال است که محیط زیست اصلا اولویت و مهم نبوده است.
وی با بیان اینکه مجازات در نظر گرفته شده در قوانین برای جرایم زیست محیطی بازدارندگی ندارند، اظهار کرد: چطور برای مسائل دیگر که برای دولت منفعت دارد، قانون هرچند وقت یک بار به روز می‌شود؛ مانند جرایم رانندگی ولی در مواردی مانند محیط زیست چندین سال است که قانون اصلاح نشده است.
•اتفاقي پليدتر از نسل كشي در فريدون‌كنار
مهاجر با اشاره به وضعیت شکار و صید و فروش پرندگان در فریدونکنار گفت: نکته مهم در این منطقه این است که حساسیت روی این موضوع وجود ندارد و زمانی که از مسوولان می‌خواهیم به وضعیت آن منطقه رسیدگی کنند می‌پرسند شغل و معیشت جایگزین چه باید باشد؟ این سوالی نیست که من یا فعالان محیط زیست پاسخ دهند.
این فعال محیط زیست افزود: لفظ نسل‌کشی برای پرندگان فریدونکنار کم است، چراکه اتفاقی پلیدتر در آنجا در حال رخ دادن است. در هر موردی که قانون نباشد و چرخش مالی وجود داشته باشد قطعا فساد بزرگی رخ می‌دهد.
مهاجر با تاکید بر اینکه بهترین قانون اگر مجری درستی نداشته باشد، به درد نمی‌خورد، گفت: اجرای قوانین در فریدونکنار تابع شرایط محلی است و تا زمانی که متولی مرکزی اعمال قدرت نکند، نمی‌توان با مساله برخورد کرد.
این فعال محیط زیست در پایان با بیان اینکه مبارزه با مشکلات جامعه به صورت جرایم نقدی بدترین روش است، تصریح کرد: اگر کسی جرم کرده، جرم آن نفر نباید منبع درآمد یک عده شود، بلکه باید مجازات متخلف بیشتر شود. به طور مثال در مورد فریدونکنار شکارچی مورد غیرمجاز را تبعید کنند و به طور مثال تا سه سال اجازه ندهند او به استان مازندران وارد شود.