یادمان

انتشار کتاب «سوگند و سوگندنامه‌هایی از ادب پارسی»

علیرضا فتح‌الله‌زاده

 

سوگند و سوگندنامه‌هایی از ادب پارسی
تتبع و گرد آوری از استاد فریدون نوزاد
به کوشش محمدرضا توسلی
چاپ اول: 1392
160 صفحه – 6500 تومان
نشر بلور، رشت

شامل دست‌آوردهای تحقیق درباره سوگند به همراه شانزده اثر گزینشی بیش از هفتاد اثر منظوم ادبای نامور است.
برآنند که سوگند، مُهر تأیید بر کردار و گفتار است، تمنایی با شکستگی و ناتوانی از ذات لایزال پروردگار برای آشکار ساختن راستی‌هاست، خواسته‌ای از پیامبران و پاکان، و گاه توانمندان بر تأیید خویشتن که خلوص و روحانیتی محض می‌خواهد و اگر خدشه‌ای در این خلوص باشد، سوگندخور را عاقبتی شدید گریبانگیر می‌گردد.
تردید نیست که سوگند در جوامع پایگاهی والا دارد، در بررسی‌های موی‌شکافانه به ارجمندی و بایستگی آن آگاهی بیشتری می‌یابیم، حتی به روزگارانی که زیوندگان به چند خدایی پای بندی داشتند، برای سوگند ارزش و احترامی فراوان می‌شناختند.
از مردم ایلام (که در دوران قدرت خود یکی از تمدن‌های پیشرفته جهان آن روز را بنیاد و پی ریزی کردند)، سند تقسیم اموال و املاک بین دو برادر در دست است که از هر حیث شایسته بینشی عمیق و دقیق است. در این کهن‌ترین سوگندخوری و گواه گیری، دچار گردیدن به لعنت خدا، شکسته شدن سر، بریده شدن  دست و زبان و غیره از پیمان وعده داده شده و این می‌نمایاند که پیمان شکنی و نمایش به دروغ، تا چه پایه ناپسند و زشت شناخته می‌شد.

برخی مطالب عنوان شده در کتاب عبارتست از:

پژوهشی در سوگند
صیغه قسمی که در مجلس یاد می‌کردند
سوگندنامه محمدعلی‌شاه
سوگندنامه نمایندگان مجلس
سوگندنامه تنی چند از آزادی خواهان مردم دوست
شهاب‌الدین ادیب صابر ترمذی
سید حسن غزنوی متخلص به اشرف
سوگندنامه‌ای که سید حسن غزنوی در نیشابور گفته است
خواجه رشیدالدین وطواط
سوگندنامه
اوحدالدین انوری ابیوردی
در صفت بغداد و مدح ملک الامرا قطب الدین مودودشاه
سوگندنامه‌ای در نفی هجو حجه‌الاسلام و مدح اکابر بلخ
جمال الدین محمد عبدالرزاق و...

برای نخستین بار بقراط لازم دید پزشکان را پس از پذیرفته شدن به حوزه درسی و وظائف سنگینی که باید به عهده گیرند، متوجه سازد، این بود که آنان را بدین سان سوگند می داد و سوگند نامه پزشکی دانشکده پزشکی تهران هم نمودار شرف ملی ایران است.

حکیمِ توس ابوالقاسم فردوسی، در اثر جاودانه‌اش شاهنامه به کرات از سوگند نا م برده و شرحش را در اشعارش بیان می نماید .
فخرالدین اسعد گرگانی در منظومه ویس و رامین و مولانا جلال الدین مولوی بلخی در مثنوی معنوی از سوگند سخن ها فرموده اند .

گفتنی است نشر بلور کتاب «سوگند و سوگندنامه‌هایی از ادب پارسی» نوشته «فریدون نوزاد (1301- )» و به کوشش «محمدرضا توسلی» را در 160 صفحه به چاپ رسانده است.